Т. С. Елиот: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с r2.6.4) (Бот Додава: be-x-old:Томас Стэрнз Эліёт
с Бот Менува: zh:T·S·艾略特; козметички промени
Ред 24:
== Живот ==
=== Млади години и образование ===
Елиот потекнува од семејството Елиот, [[буржоазија|буржоаско]] семејство<ref>Ronald Bush, ''T.S. Eliot: the modernist in history'', (New York, 1991), p. 72</ref> по потекло од [[Нова Англија]], кое се има преселено во Сент Луис, Мисури.<ref name=EB/> Неговиот татко [[Хенри Вер Елиот]] ( Henry Ware Eliot) (1843-1919), е успешен бизнисмен, претседател и благајник на Хидраулик-прес брик компани (Hydraulic-Press Brick Company) во Сент Луис. Елиот го смета својот град за заслужен за всадување на неговата литературна визија. „ Очигледно е, само по себе, дека Сент Луис влијаеше на мене подлабоко од која било друга средина кога и да било. Мислам дека има нешто во тоа да го поминеш детството покрај [[Мисисипи(река)|Големата река]],нешто што не може да им се пренесе на оние за кои ова не е случај. Се сметам за среќен што сум роден тука, а не во Бостон, Њујорк или Лондон“.<ref>Letter to Marquis Childs quoted in ''St. Louis Post Dispatch'' (15 October 1930) and in the address "American Literature and the American Language" delivered at [[Washington University]] (9 June 1953), published in Washington University Studies, ''New Series: Literature and Language,'' no. 23 (St. Louis: Washington University Press, 1953), p. 6.</ref> Неговата мајка [[Шарлот Шамп Стернс]] (Charlotte Champe Stearns) (1843-1929), пишува поезија и работи како [[социјален работник]], нова професија во раниот XX век. Елиот е последното од шесте преживеани деца. Кога се родил тој, неговите родители биле на 44-годишна возраст. Неговите четири сестри биле од 11 до 19 години постари, а неговиот брат осум години постар. За семејството и пријателите познат како Том, тој го носел името на неговиот дедо по мајка Томас Стернс.
 
Ред 31:
По дипломирањето, Елиот престојува една подготвителна година на [[Академијата Милтон]] (Milton Academy) во [[Масачусетс]], каде што се запознава со [[Скофилд Тејер]] (Scofield Thayer), кој подоцна ја објавува ''[[Пуста земја]]'' (The Waste Land). Студира филозофија на Харвард од 1906 до 1909 година, и дипломира за три наместо вообичаените четири години.<ref name=EB/> [[Френк Кермоуд]] (Frank Kermode) пишува дека најважниот момент во кариерата на Елиот пред дипломирањето бил во 1908 година, кога го открил „''[[Симболизам|Симболистичкото движење]]'' во литературата“ (The Symbolist Movement in Literature) (1899) на [[Артур Симонс]] (Arthur Symons). Преку ова дело се запознава со [[Жил Лафорк]] (Jules Laforque), [[Артур Рембо]] (Arthur Rimbaud) и [[Пол Верлен]] (Paul Verlaine), а без Верлен, ќе напише Елиот, можеби никогаш немаше да слушнам за [[Тристан Корбиер]] (Tristan Corbiere). Тој има напишано дека книгата имала влијание врз текот на неговиот живот.<ref name=Kermode/> ''Харвард Адвокат'' (The Harvard Advocate) објавува некои од неговите песни, и тој станува доживотен пријател со [[Конрад Ејкен]] (Conrad Aiken), американски романсиер.
 
Откако работи како асистент по филозофија на [[Харвард]] од 1909 до 1910 година, Елиот се сели во Париз, каде од 1910 до 1911 година, учи филозофија на [[Сорбона]]. Посетува предавања на [[Хенри Бергсон]] (Henri Bergson) и чита поезија со [[Ален Фурниер]] (Alain-Fournier).<ref name=EB/><ref name=Kermode>Kermode, Frank. "Introduction" to ''The Waste Land and Other Poems'', Penguin Classics, 2003.</ref> Од 1911 до 1914 година, тој е повторно на Харвард каде изучува индиска филозофија и [[Санскрит]].<ref name=EB/><ref>Perl, Jeffry M. and Andrew P. Tuck. [http://ccbs.ntu.edu.tw/FULLTEXT/JR-PHIL/ew33375.htm "The Hidden Advantage of Tradition: On the Significance of T. S. Eliot's Indic Studies"], ''Philosophy East & West'' V. 35 No. 2, April 1985, pp. 116&ndash;131116–131.</ref> Во 1914 година доделена му е стипендија за Мертон Колеџ, [[Оксфорд]] (Merton College, Oxford). Прво го посетува [[Марбург]], Германија, каде планирал да се вклучи во летната програма, но кога избувнува [[Прва светска војна| Првата светска војна]] наместо тоа оди во [[Оксфорд]]. Во тоа време толку многу американски студенти студираат на Мертон што Џуниор комон рум (the Junior Common Room) (Друштво на студентите што се на додипломски студии) поднесува предлог кој гласи „ова друштво трпи американизација на Оксфорд“, предлог кој е одбиен за два гласа откако Елиот ги потсетил студентите колку ѝ должат на американската култура.<ref name=SeymourJones1>Seymour-Jones, Carole. [http://www.ebooks.com/ebooks/book_display.asp?IID=193222 ''Painted Shadow: The Life of Vivienne Eliot, First Wife of T. S. Eliot'', Knopf Publishing Group, p. 1.]</ref>
 
Елиот не останува во Мертон и по една година заминува. На пречекот на Новата 1914 година, тој му пишува на Конрад Ејкен: „Ги мразам универзитетските градови и универзитетските луѓе, кои се насекаде исти, со трудни жени, деца на сите страни, многу книги, и одбивни слики на ѕидовите... Оксфорд е многу убав, но не ми се допаѓа да бидам „мртов“.<ref name=SeymourJones1/> До 1916 година тој ја завршува докторската дисертација на Харвард за ''Искуството и предметите на познавањето во филозофијата на Ф. Х. Бредли'' (Knowledge and Experience in the Philosophy of F.H. Bradley), за Ф. Х. Бредли,<ref>For a reading of the dissertation, see {{Cite journal | last = Brazeal | first = Gregory | title = The Alleged Pragmatism of T.S. Eliot | journal = Philosophy & Literature | volume = 31 | issue = 1 | pages = 248-264 | date = Fall 2007 | url = http://papers.ssrn.com/sol3/papers.cfm?abstract_id=1738642 | accessdate = January 17, 2011}}</ref> но не успева да се врати за да ја одбрани.<ref name=EB/>
=== Брак ===
Во писмо до Ејкен во доцен декември 1914 година, Елиот на возраст од 26 години пишува: „Многу сум зависен од жени (мислам од женско друштво)“.<ref>Eliot, T. S. ''The Letters of T. S. Eliot, Volume 1, 1898-1922''. p. 75.</ref> За помалку од четири месеци, Тајер го запознава [[Елиот со Вивиен Хеј Вуд]] (,Vivienne Haigh-Wood) [[гуветнанта]] во Кембриџ. Се венчаваат во матично во Хемпстед (Hampsted) на 26 јуни 1915 година.<ref>[[John Richardson (art historian)|Richardson, John]], ''Sacred Monsters, Sacred Masters''. Random House, 2001, p. 20.</ref>
 
По кратка посета на семејството во САД, Елиот се враќа во Лондон и предава на одредени места како Биркбек колеџ (Birkbeck College) на универзитетот во Лондон. Филозофот [[Бертранд Расел]] (Bertrand Russell) се заинтересирал за Вивиен во времето додека младенците престојувале на неговиот кат. Некои научници сметаат дека таа и Расел биле во врска, но наводите не биле никогаш докажани.<ref>Seymour-Jones, Carole. ''Painted Shadow: A Life of Vivienne Eliot''. Knopf Publishing Group, 2001, p. 17.</ref> Во приватна белешка напишана во шеесетите години од неговиот живот, Елиот признава: „Дојдов до тоа да се убедувам себеси дека сум вљубен во Вивиен само затоа што сакав да ги запалам бродовите и да се осудам себеси да останам во Англија. И таа се убедуваше себеси (истот ака под влијание на [Езра] Паунд) дека ќе го спаси поетот ако го задржи во Англија. За неа бракот не донесе среќа. Мене пак, ме доведе до состојбата на умот од која произлезе „''Пуста земја''“.<ref>Eliot, T. S. ''The Letters of T. S. Eliot, Volume 1, 1898-192'', p. xvii.</ref> (Нивната врска е тема на ''[[Том и Вив]]'' претстава од 1984 година, која во 1994 година е адаптирана за филм).
 
=== Предавања, Лојдс, Фабер и Фабер ===
По заминувањето од Мертон, Елиот работи како учител, најмногу во Хајгејт Скул (Highgate School), приватно училиште во Лондон, каде предава француски и латински.<ref name=EB/> Помеѓу неговите ученици е и младиот [[Џон Бетџеман]] (John Betjemаn). Подоцна предава во Кралското граматичко училиште, Хај Вајкомб (Royal Grammar School, High Wycombe), и во државното училиште во [[Бакингемшир]] (Buckinghamshire). За да заработи повеќе, пишува критики на книги, а навечер дава дополнителни часови. Во 1917 година, зазема позиција во банката Лојд (Loyds Bank) во Лондон, каде што работи на странски сметки. На пат до Париз во август 1920 година, се запознава со писателот Џејмс Џојс и со уметникот Виндам Луис (Wyndham Lewis). Елиот вели дека Џојс му изгледал арогантен (Џојс во тоа време се сомневал во поетските способности на Елиот), но набргу потоа стануваат пријатели, Елиот го посетувал Џојс секогаш кога доаѓал во Париз.<ref>[[Richard Ellmann|Ellmann, Richard]]. ''James Joyce''. pp. 492&ndash;495492–495</ref>
 
Во 1925 година, Елиот ја напушта работата во Лојдс за да ѝ се придружи на издавачката куќа Фабер и Гвајер (Faber and Gwyer) подоцна Фабер и Фабер (Faber and Faber), каде што останува до крајот на својата кариера и евентуално станува директор. Виндам Луис (Wyndham Lewis) и Елиот стануваат блиски пријатели, што резултира со Луисовата добро позната слика од Елиот изработена во 1938 година.
 
=== Преминување во англиканизам и британско државјанство ===
На 29 јуни 1927 година, Елиот преминува од [[унитарианизам]] во [[англиканизам]], а во ноември истата година се здобива со британско државјанство. Станува управник на неговата парохиска црква Св. Стефан, Глучестер Роуд, Лондон<ref>plaque on interior wall of Saint Stephen's</ref> (Saint Stephen's, Gloucester Road, London) и доживотен член на [[Друштвото на крал Чарлс Маченикот]]<ref>obituary notice in ''Church and King'', Vol. XVII, No. 4, February 28, 1965,−− p. 3.</ref> (the Society of King Charles the Martyr). Посебно се идентификувал како [[Англо-католицизам|англо-католик]], прогласувајќи се за „класичар во литературата, ројалист во политиката и англо-католик во религијата“.<ref>Specific quote is "The general point of view [of the essays] may be described as classicist in literature, royalist in politics, and anglo-catholic [sic] in religion," in preface by T.S. Eliot to ''For [[Lancelot Andrewes]]: essays on style and order,'' (1929)</ref><ref>[http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,756146,00.html Books: Royalist, Classicist, Anglo-Catholic], May 25, 1936, ''Time''</ref>
Ред 53:
Од 1946 до 1957 година, Елиот живее на ист спрат со неговиот пријател [[Џон Дејви Хејворд]] (John Davy Hayward). Тој ги собира и архивира делата на Елиот, назначувајќи се себеси за „чувар на архивата на Елиот“.<ref>[[Lyndall Gordon|Gordon, Lyndall]]. ''T. S. Eliot: An Imperfect Life''. Norton 1998, p. 455.</ref> Хејворд исто така ги собира стиховите на Елиот напишани пред Пруфрок, објавени по смртта на Елиот под името „Песни напишани во рана младост“. Кога веќе Елиот и Хејворд не живеат заедно во 1957 година, Хејворд ја задржува својата збирка од делата на Елиот и истата ја остава на Кралскиот колеџ во Кембриџ (King's College, Cambridg) во 1965 година.
 
На 10 јануари 1957 година, Елиот на возраст од 69 години се жени со [[Есме Валерија Флечер]] (Esmé Valerie Fletcher), која има 32 години. За разлика од првиот брак, Елиот ја познавал Флечер добро, бидејќи му била секретарка во Фабер и Фабер од август 1949 година. Тие ја држат нивната венчавка во тајност. Церемонијата е одржана во црква во 6 часот и 15 минути изутрина, само со родителите на неговата жена. По смртта на Елиот, Валерија го посветува своето време на зачувување на неговото наследство. Таа ги редактира и анотира ''„Писмата на Т.С. Елиот“'' (The Letters of T. S. Eliot) и препис од првата верзија на ''„Пуста земја“''. Во раните 60ти години, со дотогаш нарушено здравје, Елиот работи како уредник за Веслиан јуниврзити прес (Wesleyan University Press), во потрага по нови поети од Европа за издавање на нивните дела.<ref>Gordon, Jane. [http://query.nytimes.com/gst/fullpage.html?res=9E05E2D6143FF935A25753C1A9639C8B63&sel=&spon=&pagewanted=all The University of Verse], ''The New York Times'', October 16, 2005; [http://www.wesleyan.edu/virtualtour/timeline.html| Wesleyan University Press timeline], 1957</ref>
=== Смрт и почести ===
Елиот умира од [[емфизем]] во Лондон на 4 јануари 1965 година. Долги години пред тоа има здравствени проблеми предизвикани од прекумерно пушење, а често страдал и од [[бронхитис]] и [[тахикардија]]. Кремиран е во Голдерс грин крематориум (Golders Green Crematorium). Во согласност со неговите желби, неговата пепел е однесена во црквата на Св. Мајкл во [[Ист Коукер]] (St Michael's Church, East Coker), селото од кое неговите предци емигрирале во Америка.
* Спомен плоча го комеморира со цитат од неговата песна „Ист Коукер“: „Во мојот почеток е мојот крај. Во мојот крај е мојот почеток“ (In my beginning is my end. In my end is my beginning).
 
* Во 1967 година, на втората годишнина од неговата смрт, Елиот е комемориран со ставање на голем камен на подот на Поетс корнер во лондонската [[Вестминстерска катедрала]]. Во каменот обликуван од дизајнерот [[Рејнолдс Стоун]] (Reynolds Stone), се впишани датумите на неговото раѓање и смрт, неговиот Орден за заслуги, и цитат од неговата песна "Литл Гидинг": "Тhe communication / Of the dead is tongued with fire beyond / the language of the living“.<ref>http://www.tabathayeatts.com/Poets%20Corner.jpg</ref>
 
=== Поезија ===
За поет со такво реноме, Елиот создаде релативно мал опус на поезија. Тој е свесен за ова во раните години од неговата кариера. Му пишува на Џ. Х. Вудс (J. H. Woods), еден од неговите поранешни професори на Харвард: „Мојата репутација во Лондон е изградена врз мал број на стихови, а одржувана со печатење на две или три песни на година. Она што е единствено важно, е дека тие песни треба да претставуваат совршенство од нивен вид, за секоја од нив да претставува важен настан“.<ref>Eliot, T. S. "Letter to J. H. Woods, April 21, 1919." ''The Letters of T. S. Eliot'', vol. I. Valerie Eliot, ed. New York: Harcourt Brace, 1988, p. 285.</ref>
Обично Елиот првин ги објавувал неговите песни секоја посебно во списанија, во мали книги или памфлети, а потоа ги собирал во книги. Неговата прва збирка е ''„Пруфрок и други опсервации“'' (Prufrock and Other Observations) (1917). Во 1920 година, тој објавува уште песни во ''„А сега ве молам“'' (Ara Vos Prec) (Лондон) и ''„Песни“'' (Poems): 1920 година (Њујорк), кои ги содржат истите песни (со различен редослед) освен што „Ода“ (Ode) во британското издание е заменета со „Хистерија“(Hysteria) во американското. Во 1925 година ги собира ''„Пуста земја“'', песните во ''„Пруфрок“'' и ''„Песни во еден том“'' и ја додава ''„Шупливи луѓе“'' (The Hollow Men) за да ја создаде збирката'' „Песни: 1909-1925“'' (Poems: 1909–1925). Од тогаш па наваму тој го има надградено ова дело како'' „Собрани песни“ (Collected Poems). Исклучок се „Книгата на стариот Посум за практични мачки“'' (Old Possum's Book of Practical Cats) (1939), збирка на хумористична поезија ''„Песни напишани во рана младост“'', посмртно објавена во 1967 година и составена главно од песни објавени помеѓу 1907 и 1910 година во Харвард едвокат<ref>{{cite web|url=http://www.theworld.com/~raparker/exploring/tseliot/works/poems/eliot-harvard-poems.html |title='&#39;T. S. Eliot: The Harvard Advocate Poems'&#39;. Retrieved 5 February 2007 |publisher=Theworld.com |date= |accessdate=2009-08-03}}</ref> (The Harvard Advocate) и ''„Пронајдоците на Марч Харе: Песни 1909-1917“'' (Inventions of the March Hare: Poems 1909–1917), материјал кој Елиот немал намера никогаш да го објави, а се појавува по неговата смрт во 1997 година.
=== ''Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок'' ===
{{Main|Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок}}
Во 1915 година [[Езра Паунд]], надворешен уредник на списанието „Поетри“ (Poetry, Поезија), ѝ препорачува на [[Хариет Монро]] (Harriet Monroe) основачот на списанието да ја објави „Љубовната песна на Џ. Алфред Пруфрок“. Иако изгледа како ликот Пруфрок да е средовечен човек, Елиот ги пишува најголемиот број од песните кога има само 22 години. Нејзините сега славни воведни стихови, кои го споредуваат вечерното небо со „пациент опиен на болничка маса“ беа сметани за шокантни и навредливи, особено во време кога [[Георгијанска поезија|георгијанската поезија]] беше поздравена заради нејзините извори од [[Романтизам|романтичарските поети]] на XIX век. Песната го следи свесното искуство на Пруфрок (предадено преку „тек на свеста“ форма карактеристична за [[Модернисти | Модернистите]]), оплакувајќи ја неговата физичка и интелектуална инертност, изгубените можности во неговиот живот и недостатокот на духовен напредок, заедно со постојаната тема за неостварената телесна љубов. Критичките мислења се поделени на тоа дали нараторот го напушта своето престојувалиште за време на текот на нарацијата. Опишаните локации може да бидат интерпретирани како актуелни физички искуства, ментални преселувања или како симболички слики од потсвеста како на пример во рефренот „во собата жените идат и одат“ (In the room the women come and go). Врз структурата на песната особено влијае екстензивното читање на [[Данте Алигиери]] на италијански од страна на Елиот, и се повикува на бројни литературни дела, вклучувајќи го ''„[[Хамлет]]“'' и делата на француските симболисти.
 
Нејзиниот прием во Лондон може да се процени од една непотпишана критика во „Литературниот додаток на Тајмс“ (The Times Literary Supplement) од 21 јуни 1917 година: „Фактот што овие работи се случиле во умот на господинот Елиот сигурно дека е од најмала важност за кого било, дури и за него самиот. Сигурно е дека немаат никаква врска со поезија...“<ref>Waugh, Arthur. [http://www.usask.ca/english/prufrock/recept1.htm The New Poetry], ''Quarterly Review'', October 1916, citing the ''Times Literary Supplement'' June 21, 1917, no. 805, 299; Wagner, Erica (2001) [http://www.guardian.co.uk/Archive/Article/0,4273,4250053,00.html "An eruption of fury"], ''The Guardian'', letters to the editor, September 4, 2001. Wagner omits the word "very" from the quote.</ref>
 
=== ''Пуста земја'' ===
{{Main|Пуста земја}}
Во октомври 1922 година Елиот ја објавува ''Пуста земја'' во „Крајтирион“ (The Criterion, Критериум). Посветата на Елиот на ''il miglior fabbro'' („подобриот мајстор“) се однесува на значителната помош на Езра Паунд во редактирање и преобликување на песната од подолгиот ракопис на Елиот во скратената верзија што се објавува.<ref name="MillerJames E. Hughes Jr2005">{{cite book|last=Miller|first=James H., Jr.|title=T. S. Eliot: the making of an American poet, 1888-1922|year=2005|publisher=Pennsylvania State University Press|location=University Park, PA|isbn=0-271-02681-2|pages=387–388}}</ref> Напишана е во тежок период од личниот живот на Елиот, неговиот брак пропаѓа, и тој и Вивиен страдаат од нервни пореметувања. Песната често се чита како отсликување на разочарувањето на повоената генерација. Во годината на нејзино објавување, Елиот живее во [[Лозана, Швајцарија]] каде е на терапија и закрепнува од нервен слом. Таму го пишува последниот дел „Што кажа громот“ (What the Thunder Said), каде што често се споменуваат планини.<ref>Wraight, John. ''The Swiss and the British''. Michael Russell Publishing, 1987.</ref> Пред да биде објавена песната како книга во декември 1922 година, Елиот се дистанцира себеси од нејзината визија на очај. На 15 ноември 1922 година тој во писмо до [[Ричард Алдингтон]] (Richard Aldington), вели: „што се однесува до ''„Пуста земја“'' тоа е дело од минатото, далечно ако се прашувам јас, и сега се надевам на нова форма и стил“. Песната е позната по нејзината мрачна природа, нејзиното премин од сатира до пророштво, нејзините ненадејни промени на наратор, место, и време. И покрај ова стана мерило за модерната литература, поетски пандан на роман објавен истата година ''[[Улис (роман)|Улис]]'' на [[Џејмс Џојс]]. Помеѓу нејзините најпознати фрази се „Април е најсуровиот месец“ (April is the cruellest month), „Ќе ти покажам страв во грска прав“ (I will show you fear in a handful of dust) и „Шантих, шантих, шантих“ (Shantih shantih shantih), Санскритската ''[[мантра]]'' со која завшува песната.
 
=== ''Шупливи луѓе'' ===
{{Main|Шупливи луѓе}}
''Шупливи луѓе'' се појавува во 1925 година. За критичарот [[Едмунд Вилсон]] (Edmund Wilson) го означува „дното на фазата на очај и самотија дадени со толку ефективна експресија во ''Пуста земја''“.<ref>[[Edmund Wilson|Wilson, Edmund]]. "Review of Ash Wednesday," ''New Republic'', August 20, 1930.</ref> Станува збор за најголемата песна на Елиот од доцните 1920-ти. Слично како и во другите дела неговите теми се преклопувачки и фрагментарни: повоена Европа под [[Версајски договор|Версајскиот договор]] (кој Елиот го презира), проблематиката на надежта и промена на верата, и неговиот пропаднат брак.<ref>See, for instance, the biographically oriented work of one of Eliot's editors and major critics, Ronald Schuchard.</ref>
 
[[Ален Тејт]] (Allen Tate) забележувајќи промена на методот на Елиот ќе напише „сите митологии исчезнуваат во ''Шупливи луѓе''“. Ова е фрапантно тврдење за песна задолжена од [[Данте Алигиери|Данте]] како ниедна друга песна од раните дела на Елиот, да се каже малку за модерната англиска митологија, „Стариот [[Гај Фокс]]“ (the ‘Old Guy [Fawkes]’) од [[Заверата со барут]] (the Gunpowder Plot) или конолијалните и аграрни митови за [[Џозеф Конрад]] (Joseph Conrad) и [[Џејмс Џорџ Фрејзер]] (James George Frazer), кои барем заради текстуална историја одекнуваат во ''Пуста земја''.<ref>Grant, Michael (ed.). ''T. S. Eliot: the Critical Heritage''. Routledge & Kegan Paul, 1982.</ref> Постојаната паралела помеѓу современоста и антиката која е толку карактеристична за неговиот митолошки метод се задржа во суптилна форма.<ref>" 'Ulysses', Order, and Myth", ''Selected Essays'' T. S. Eliot (orig 1923).</ref> ''Шупливи луѓе'' содржи некои од најпознатите стихови{{citation needed|date=December 2010}} на Елиот,особено нејзиниот заклучок:
<blockquote>Вака на светот му доаѓа крај<br />
Вака на светот му доаѓа крај<br />
Вака на светот му доаѓа крај<br />
Не со татнеж, ами со цвилеж.<ref>Анчевски, Зоран. ''Т.С. Елиот: Песни (1909-1950)''. Магор, 2003</ref></blockquote>
 
=== ''Чиста среда'' ===
{{Main|Чиста среда (песна)}}
''Чистасреда'' e првата долга песна напишана од Елиот по неговото преминување во [[англиканизам]] во 1927 година. Објавена во 1930 година, се занимава со борбата што произлегува кога на оној кому му недостасувала верба ја добива. Понекогаш нарекувана „преобразителната песна“ на Елиот, таа е богато но двосмислено алузивна и се занимава со аспирацијата да премине од духовен пустош во надеж за спас на луѓето. Стилот се разликува во однос на поезијата која датира од пред неговото менување на религијата. ''Чиста среда'' и песните што следуваат се во пообичен, мелодичен и контемплативен метод.{{citation needed|date=December 2010}}
Ред 94:
Многу критичари се особено ентузијасти кога станува збор за ова дело. [[Едвин Мјур]] (Edwin Muir) остана на мислењето дека станува збор за една од најтрогателните песни на Елиот, а можеби и најсовршената негова песна,<ref name=Untermeyer>[[Louis Untermeyer|Untermeyer, Louis]]. ''Modern American Poetry''. Hartcourt Brace, 1950, pp. 395-396.</ref> и покрај тоа што не беше добро прифатена од сите. Темелите на песната кои ги наоѓаме во православното христијанство вознемирија многу од посекуларните literati.<ref name=EB/>
 
=== ''Книгата на стариот Посум за практични мачки'' ===
{{Main|Книгата на стариот Посум за практични мачки}}
Во 1930 година Елиот објавува книга стихови за деца, ''Книгата на стариот Посум за практични мачки'' ("Стар Посум" [Old Possum] е неговиот прекар од Езра). Ова прво издание содржи илустрација на авторот на корицата. Во 1954 година, композиторот [[Ален Ровсторн]] (Alan Rawsthorne) смести шест од песните за симфонија и оркестар во дело насловено ''Практични мачки'' (Practical Cats). По смртта на Елиот книгата беше адаптирана како подлога за мјузиклот ''[[Мачки (мјузикл)|Мачки]]'' од [[Ендру Лојд Вебер]] (Andrew Lloyd Webber), прво поставена на сцената на лондонскиот Вест енд театар во 1981 година, а премиерно изведена на [[Бродвеј]] наредната година.
 
=== ''Четири квартети'' ===
{{Main|Четири квартети}}
Елиот го сметал делото ''Четири квартети'' за негово ремек-дело, и токму тоа е делото кое му ја донесе [[Нобелова награда за литература|Нобеловата награда за литература]].<ref name=EB/> Се состои од четири долги песни, секоја првин посебно објавена: ''[[Бернт Нортон]]'' (Burnt Norton) (1936), ''[[Ист Коукер]] '' (East Coker) (1940), ''[[Драј Селвејџис]] ''(The Dry Salvages) (1941) и ''[[Литл Гидинг]] '' (Little Gidding) (1942). Секоја од нив има по пет дела. Иако не се лесни за карактеризирање, секоја од нив почнува со размислувања за географската локација во нејзиниот наслов, и секоја длабоко навлегува во природата на времето од некој важен аспект, [[теолошки]], [[историски]], физички, и неговата поврзаност со состојбата на луѓето. Секоја песна е поврзана со еден од четирите [[основни елементи]]: воздух, земја, вода и оган.
Ред 104:
''[[Бернт Нортон]]'' се запрашува за тоа што значи да се размислува за работите што можеле да бидат. Го гледаме скелетот на напуштена куќа, а Елиот си поигрува со идејата дека сите овие речиси неможни стварности се присутни заедно, невидливи за нас. Сите можни начини на кои луѓето би можеле да се шетаат низ еден двор, сведени на огромен танц што не се гледа, децата што не се таму се кријат во грмушките.
<blockquote>Чекорите оддекнуваат во сеќавањето<br />
Врз преминот по којшто не појдовме<br />
Кон вратата што никогаш не ја отворивме<br />
Во градината со ружи.<ref>Ѓузел, Богомил. ''Поезија (избор)''. Култура, 1964.</ref></blockquote>
 
Ред 117:
Делото ''Четири квартети'' не може се разбере без да се свртиме кон [[христијанство|христијанската мисла]], традиција и историја.. Елиот зема од теологијата, уметноста, симболизмот и јазикот на личностите како Данте, и мистиците [[Св. Јован од Крстот]] (St. John of the Cross) и [[Џулиан од Норвич]]. „Подлабоката комуникација“ кон која се тежнее во ''Ист Коукер'', „алузиите и шепотите на децата, болеста што мора да се влоши за да се најде лек“, и истражувањето кое неизбежно нѐ води дома, сѐ упатува на патеката на аџијата долж патот на [[посветување|посветувањето]].
== Драми ==
{{Main|Убиство во катедралата|Карпа (драма)|Повторна средба на фамилијата|Коктел партија|Поверливиот службеник|Висок државник}}
Со важниот исклучок на неговото ''magnum opus'', ''Четири квартети '', „голем дел од неговата креативна енергија по ''Чиста среда'' Елиот ја насочува на пишување на драми во стихови, главно комедии или драми со избавителен крај. Долг период тој е критичар и обожавател на [[Елизабетанска | елизабетанската]] и [[Јакобинска | јакобинската]] драма во стихови, за што сведочат неговите алузии на [[Џон Вебстер|Вебстер]] (Webster), [[Томас Мидлтон]] (Thomas Middleton), [[Вилијам Шекспир]] (William Shakespeare) и [[Томас Кид]] (Thomas Kyd) во ''Пуста земја''. Во едно предавање во 1933 година тој вели: „претпоставувам дека секој поет би сакал да мисли дека имал некаква директна општествена полза... Би сакал да биде нешто како популарен забавувач и да биде во можност да ги осмисли сопствените мисли зад трагична или комична маска. Тој би сакал да ги пренесе задоволствата од поезијата, не само на пошироката публика, но и на поголеми групи на луѓе колективно, а театарот е најдоброто место за да се направи тоа“.<ref name="upuc">Eliot, T. S. ''The Use of Poetry and the Use of Criticism'', Harvard University Press, 1933 (penultimate paragraph)</ref>
По ''Пуста земја'' (1922), тој пишува дека сега се стреми кон нова форма и нов стил. Еден од проектите што ги имал замислено е да напише драма во стихови со [[џез]] темпо, заедно со Свини (Sweeneу), лик кој се појавува во голем дел од неговите песни. Елиот не ја завршува драмата, но објавува одделно два дела од она што го напишал. Двете, ''Фрагмент од пролог'' (Fragment of a Prologue) (1926) и ''Фрагмент од агон'' (Fragment of an Agon) (1927) се објавени заедно во 1932 година како ''Атлетскиот Свини'' (Sweeney Agonistes). Иако Елиот нагласил дека ова не било замислено да биде едночинка, понекогаш се изведува како таква.<ref name=Gallup>Gallup, Donald. ''T. S. Eliot: A Bibliography (A Revised and Extended Edition)'', Harcourt, Brace & World, New York, 1969.</ref>
Ред 125:
Цереморијална претстава од Елиот наречена ''Карпа'' (The Rock) е изведена во 1934 година за бенефит на црквите во лондонската епархија. Поголемиот дел од претставата е направен со здружен труд, а на Елиот му се препишува само авторството на една сцена и хорот.<ref name=Gallup/> [[Џорџ Бел (бискуп)|Џорџ Бел]] (George Bell), [[бискупот од Чичестер]], имал важна улога поврзувањето на Елиот со продуцентот [[Е. Мартин Брауни]] (E. Martin Browne) за продукцијата на ''Карпа''. Тој подоцна го замолува Елиот да напише уште една драма за Кантербершкиот фестивал во 1935 година. Оваа претстава, ''Убиство во катедралата'', во која се зборува за смртта на маченикот [[Томас Бекет]] (Thomas Becket), е во поголема мера под контрола на Елиот. По ова тој работи на покомерцијални драми наменети за пошироката публика : ''Повторна средба на фамилијата'' (The Family Reunion) (1939), ''Коктел партија'' (The Cocktail Party) (1949), ''Поверливиот службеник'' (The Confidential Clerk), (1953) и ''Висок државник'' (The Elder Statesman) (1958). Бродвејската изведба во Њујорк на ''[[Коктел партија]]“ во1950 година ја доби [[Тони награда|Тони наградата]] (Tony Award) за најдобра претстава.
== Книжевна критика ==
Елиот даде значаен придонес и во областа на книжевната критика, силно влијаејќи врз школата на [[Нова критика]]. Иако донекаде самопотценувајќи се и потценувајќи ја својата работа (еднаш има речено дека неговиот критика е само „нус-производ“ на неговата „приватна поетска работилница“)<ref name=bartleby1>{{cite web|url=http://www.bartleby.com/200/sw4.html |title=Tradition and the Individual Talent. Eliot, T. S. 1920. '&#39;The Sacred Wood'&#39; |publisher=Bartleby.com |date= |accessdate=2009-08-03}}</ref>, некои сметаат дека Елиот е еден од најголемите книжевни критичари на XX век. Критичарот [[Вилијам Емпсон]] (William Empson) еднаш има кажано: „не знам за сигурно колку од моите сопствени размислувања се всадени од Елиот, а не пак колку од нив се реакција против него или се вистински последица на погрешно читање на неговите дела. Тој претставува могу продорно влијание, можеби како она на источниот ветар.“<ref>quoted in Roger Kimball, "A Craving for Reality," ''The New Criterion'' Vol. 18, 1999</ref>
Ред 138:
Во 1946 година, Елиот станува член на група инаку составена од високо свештенство која изработувала билтен насловен како „Католисити“ (Catholicity', Католицизам) објавен во 1947 година како прилог кон процесот кој резултира со Извештајот на Црквата на Англија за Доктрината (Church of England's Report on Doctrine) (1948).
 
Во 1958 година, [[надбискупот од Кантербери]] го поставува Елиот во комисијата што го изгготвува ''Ривајзд Псалтер'' (The Revised Psalter,Ревидираниот псалтир)(1963). Лутиот критичар на Елиот [[К.С. Луис]] (C. S. Lewis), е исто така член на комисијата, таму нивниот антагонизам се претвора во пријателство.<ref name="spruyt">Spruyt, Bart Jan. [http://www.burkestichting.nl/nl/stichting/isioxford.html "One of the enemy: C. S. Lewis on the very great evil of T. S. Eliot's work"], lecture to the conference ''Order and Liberty in the American Tradition'', July 28&ndash;August28–August 3, 2004, Oxford University, accessed November 7, 2009.</ref>
 
== Критички прием ==
=== Реакција на неговата поезија и книжевна критика ===
За поезијата на Елиот критичарите отпрвин ќе кажат дека воопшто и не е поезија. Многу критичари ја напаѓаат неговата практика на широкораспространето испреплетување на цитати од други автори во неговата работа. „Белешки за Пуста земја“ (Notes on the Waste Land), дело кое следи по песната, го дава изворот на многу од нив, но не на сите. Елиот го брани својот стил велејќи дека е спас на традицијата во време на фрагментација и дека претставува составен дел од работата која го збогатува делото преку неочекуваното споредување. Други критичари ја осудуваат оваа практика како покажување на недостаток на оригиналност и [[плагијаторство]]. Истакнатиот критичар [[Ф. В. Бејтсон]] (F. W. Bateson) има објавено есеј наречен ''Т.С.Елиот: Поезија на псевдо-учење'' (T. S. Eliot: The Poetry of Pseudo-Learning). Елиот ќе напише во ''Света шума'' (The Sacred Wood): „Незрелите поети имитираат, зрелите крадат, лошите го изобличуваат она што го крадат а добрите поети го претвораат во нешто подобро или, во најмала рака, во нешто различно“.
Ред 150:
[[К.С.Луис]] (C. S. Lewis) смета дека книжевната критика на Елиот е „површна и ненаучна“. Во писмо од 1935 година до нивен заеднички пријател, [[Пол Елмер Мор]] (Paul Elmer More), Луис пишува дека ја смета работата на Елиот за „огромно зло“.<ref name="spruyt" /> Во писмо до Елиот од 1943 година, Луис изразува и восхит заедно со антагонизмот кон неговите гледишта кога пишува: „Се надевам дека фактот што се наоѓам себеси како често ти противречам на писмено не те навредува; тоа е некој вид на почест за тебе, кога и да дојдам во судир со некое широкораспросрането современо гледиште за книжевноста, ми се чини дека секогаш дознавам дека ти си го изнел тоа гледиште најјасно што може. При напад човек прво нишани на офицерите“.<ref name="spruyt" />
 
=== Обвинувања за антисемитизам ===
Опишувањето на [[Евреи|Евреите]] во некои од песните на Елиот наведе неколку критичари да го обвинат за [[антисемитизам]]. Книгата што дава најсилни факти за антисемитизам во работата на Елиот е ''Т.С. Елиот, антисемитизам, книжевна форма'' на [[Ентони Џулиус]] (Anthony Julius) (1996).<ref>[[John Gross|Gross, John]]. [http://www.commentarymagazine.com/viewarticle.cfm/was-t-s--eliot-a-scoundrel--8635 ''Was T.S. Eliot a Scoundrel?''], ''[[Commentary (magazine)|Commentary magazine]]'', November 1996</ref><ref>[[Anthony Julius|Anthony, Julius]]. ''T.S. Eliot, Anti-Semitism, and Literary Form''. Cambridge University Press, 1996 ISBN 05215867390-521-58673-9</ref>
Постојат многу малку примери од раната поезија на Елиот што се окарактеризирани како антисемитистички. На пример, песната ''Геронтион'' содржи опис на земјопоседник кого Елиот го нарекува „Евреинот, газдата, клечи крај прозорското окно“. Исто така, песната ''Бурбенк со Бедекер: Блајстајн со пура'' (Burbank with a Baedeker: Bleistein with a Cigar) ги содржи редовите: „Стаори куп под столбовите тешки. / Евреинот стои зад сето тоа“. Џулиус ќе напише дека во оваа песна „антисемитизмот се гледа оддалеку“. Во ''Варено јајце'' (A Cooking Egg), Елиот пишува, „Црвенооките мршојадци се прикрадуваат/ Од Кентиш таун и Голдерс грин“ ([[Голдерс грин]] е претежно еврејско предградие на Лондон). Од друга страна пак, издавачот на „Геронтион“ и „Бурбенк“ [[Џон Родкер]] (John Rodker), и самиот е Евреин. Згора на тоа, Елиот му испраќа верзија на ''Геронтион'' на неговиот пријател [[Сидни Шиф]] (Sidney Schiff), исто така Евреин, за лектура и негов коментар пред издавање на делото. Третата „антисемитистичка“ песна ''Свини меѓу славејчињата'' (Sweeney Among the Nightingales), е објавена од пријателот на Елиот [[Леонард Вулф]] (Leonard Woolf) исто така Евреин. Ниту еден од овие луѓе не ги сметале песните за антисемитистички.<ref>Eliot, T.S. ''The Letters of T. S. Eliot, vol. 1'', pp. 312, 324; Woolf, Leonard. ''Beginning Again: An Autobiography'', p. 242; Rajan, B (ed.). ''T. S. Eliot: A Study of His Writings by Several Hands''. p. 140.</ref>
Ред 165:
Во 2009 година, Фабер го објавува вториот том од писмата на Елиот и го преиздава првиот том со 200 нови писма. [[Крег Рејн]] (Craig Raine), кој е еден од малкуте критичари кои се обиделе да го одбранат Елиот од обвинувањата за антисемитизам, пишува дека писмата откриваат дека некои од неговите допишувачи биле флагрантно антисемитисти, додека самиот Елиот бил повоздржан. Мајката на Елиот пишува:„ Имам инстиктивна антипатичност кон евреите исто како што имам за одредени животни“, додека пак неговиот правен и литературен застапник во Њујорк [[Џон Квин]] (John Quinn), пишува дека улиците се „преплавени....од сурија грозни Евреи, бедни, набиени, слични на животни“. Елиот му се жали на Квин дека му е здосадено од неговиот издавач во САД, Хорас Лајверајт (Horace Liverigh), кој е Евреин, и дека „ми е смачено да работам со Еврејски издавачи кои го одработуваат нивниот дел од договорот само ако се приморани на тоа“, иако потоа продолжува да пишува на сличен начин и за христијански издавачи: „Би сакал да најдам пристоен христијански издавач во Њујорк кому би можело да му се верува...“<ref>Raine, Craig. "Was he anti-Semitic?", a review of ''Letters of T.S. Eliot, Volume I 1898-1922'' and ''Letters of T.S. Eliot, Volume II 1923-1925'', edited by Valerie Eliot and Hugh Haughton, Faber 2009, ''The Spectator'', November 14, 2009.</ref>
=== Награди ===
* [[Орден за заслуги (Commonwealth)|Орден за заслуги]] (доделен од [[Џорџ VI на Обединетото Кралство|Крал Џорџ VI]] (Обединето Кралство), 1948)
* [[Нобелова награда за литература]] "за неговиот извореден, пионерски придонес за современата поезија " ([[Стокхолм]], 1948)
Ред 180:
* Ѕвезда на [[Сент Луис Булеварот на славните]]
 
== Дела ==
{{refbegin|2}}
 
=== Поезија ===
* ''[[wikisource:Prufrock and Other Observations|Prufrock and Other Observations]]'' (1917)
** ''[[The Love Song of J. Alfred Prufrock]]''
Ред 192:
** ''Sweeney Among the Nightingales''
** [http://www.poetry-archive.com/e/the_hippopotamus.html "The Hippopotamus"]
** "Whispers of Immortality"
** "Mr. Eliot's Sunday Morning Service"
** "A Cooking Egg"
* ''[[The Waste Land]]'' (1922)
* ''[[The Hollow Men]]'' (1925)
Ред 205:
* ''[[Four Quartets]]'' (1945)
 
=== Драма ===
* ''Sweeney Agonistes'' (published in 1926, first performed in 1934)
* ''[[The Rock (play)|The Rock]]'' (1934)
Ред 214:
* ''[[The Elder Statesman]]'' (first performed in 1958, published in 1959)
 
=== Научно-стручна ===
* ''Christianity & Culture'' (1939, 1948)
* ''The Second-Order Mind'' (1920)
Ред 237:
* ''On Poetry and Poets'' (1957)
 
=== Постхумни публикации ===
* ''To Criticize the Critic'' (1965)
* ''The Waste Land: Facsimile Edition'' (1974)
Ред 243:
{{refend}}
 
=== Критички изданија ===
* ''Collected Poems, 1909-1962'' (1963) [http://www.questia.com/library/book/collected-poems-1909-1962-by-t-s-eliot.jsp online edition]; also [http://www.amazon.com/dp/0151189781/ excerpt and text search]
* ''Old Possum's Book of Practical Cats, Illustrated Edition'' (1982) [http://www.amazon.com/dp/0151686564/ excerpt and text search]
Ред 252:
* ''The letters of T. S. Eliot,'' ed. Valerie Eliot, vol. 2: 1923-1925 (2009)
 
== Наводи ==
{{Reflist|2}}
 
== Додатна библиографија ==
{{refbegin|2}}
* [[Alldritt, Keith]]. ''Eliot's Four Quartets: Poetry as Chamber Music. Woburn Press, 1978.
Ред 274:
* Hargrove, Nancy Duvall. ''Landscape as Symbol in the Poetry of T. S. Eliot. University Press of Mississippi (1978).
* ---. ''T. S. Eliot's Parisian Year''. University Press of Florida (2009).
* ''The Letters of T. S. Eliot''. Ed. by Valerie Eliot. Vol. I, 1898-1922. San Diego [etc.] 1988. Vol. 2, 1923-1925. Edited by Valerie Eliot and Hugh Haughton, London, Faber, 2009. ISBN 9780571140817978-0-571-14081-7
* [[Lyndall Gordon|Gordon, Lyndall]]. ''T. S. Eliot: An Imperfect Life''. (1998)
* [[Anthony Julius|Julius, Anthony]]. ''T. S. Eliot, Anti-Semitism, and Literary Form''. Cambridge University Press (1995)
Ред 280:
* [[Hugh Kenner|Kenner, Hugh]]. ''The Invisible Poet: T. S. Eliot''. (1969)
* ---, editor, ''T. S. Eliot: A Collection of Critical Essays'', Prentice-Hall. (1962)
* Kirsch, Adam. "[[Matthew Arnold]] and T. S. Eliot", ''The American Scholar''. Vol 67, Iss 3. Summer 1998
* Levy, William Turner and Victor Scherle. ''Affectionately, T. S. Eliot: The Story of a Friendship: 1947-1965''. (1968).
* Maxwell, D. E. S. ''The Poetry of T. S. Eliot'', Routledge and Keagan Paul. (1960).
Ред 289:
* [[Craig Raine|Raine, Craig]]. ''T. S. Eliot''. Oxford University Press (2006).
* [[Christopher Ricks|Ricks, Christopher]].''T. S. Eliot and Prejudice''. (1988).
* Robinson, Ian [http://www.edgewaysbooks.com/ "The English Prophets"], The Brynmill Press Ltd (2001)
* Ronnick, Michele Valerie, "Eliot's 'The Hollow Men'", ''The Explicator''. Vol 56, Iss 2. (1998)
* Schuchard, Ronald. ''Eliot's Dark Angel: Intersections of Life and Art''. (1999).
Ред 296:
* Sencourt, Robert. ''T. S. Eliot: A Memoir''. (1971)
* [[Stephen Spender|Spender, Stephen]]. ''T. S. Eliot''. (1975)
* Sinha, Arun Kumar and Vikram, Kumar. ''T. S. Eliot: An Intensive Study of Selected Poems'', Spectrum Books Pvt. Ltd, New Delhi, (2005).
* Spurr, Barry, ''Anglo-Catholic in Religion: T. S. Eliot and Christianity'', The Lutterworth Press (2009)
* [[Allen Tate|Tate, Allen]], editor. ''T. S. Eliot: The Man and His Work'', First published in 1966 - republished by Penguin 1971.
* [http://www.poetryfoundation.org/archive/poet.html?id=81338 Poems by T.S. Eliot and biography at PoetryFoundation.org]
Ред 315:
* [http://www.his.com/~feliot/ Eliot family genealogy], including T. S. Eliot
* Recordings of Eliot reading from [http://salon.com/audio/2000/10/05/eliot/ "Prufrock"] and [http://town.hall.org/radio/HarperAudio/011894_harp_ITH.html ''The Waste Land'']
* [http://blog.oup.com/oupblog/2007/01/ts_eliot_an_exc.html Biography From T. S. Eliot Lives' and Legacies]
* {{NRA|P9123}}
* [http://www.hrc.utexas.edu/research/search/ T. S. Eliot Collection] at the [[Harry Ransom Center]] at the [[University of Texas at Austin]]
* [http://library.uvic.ca/site/spcoll/guides/sc041.html T.S. Eliot collection] at University of Victoria, Special Collections
{{refend}}
 
== Надворешни врски ==
{{sister project links|wikt=no|commons=Thomas Stearns Eliot|b=no|n=no|q=T. S. Eliot|s=Thomas Stearns Eliot|v=no|species=no|author=yes}}
* {{worldcat id|id=lccn-n79-6870}}
* {{cite journal| url=http://www.theparisreview.org/interviews/4738/the-art-of-poetry-no-1-t-s-eliot| title=T. S. Eliot, The Art of Poetry No. 1| work=Paris Review| date=Spring-Summer 1959| author=Donald Hall }}
 
Ред 411:
[[war:T.S. Eliot]]
[[yo:T. S. Eliot]]
[[zh:T.·S.·艾略特]]