Ренесансна архитектура: Разлика помеѓу преработките
| [проверена преработка] | [проверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето |
|||
Ред 3:
Ренесансниот стил го става акцентот на симетријата, пропорцијата, геометријата и регуларноста на деловите како што се покажани во архитектурата на античкото време, особено во античката [[Римска архитектура]] од која останале многу примери.
Уредените аранжмани на
Развиен прво во [[Фиренца]] со делата на [[Филипо Брунелески]], кој се смета за еден од неговите зачетници, ренесансниот стил многу бргу се проширил и во другите италијански градови, а потоа во [[Франција]], [[Германија]], [[Англија]], [[Русија]] и други места.
Ред 57:
Фасадите се симетрични околу нивната вертикална оска. Црквените фасади генерално се надвиснати со фронтон и организирани со систем од пиластри и сводови. Столбовите и прозорците покажуваат редослед кон центарот. Една од првите вистински ренесансни фасади е Катедралата во [[Пиенца]] ([[1459]]- [[1462]]), која се препишува на фирентинскиот архитект [[Бернардо Гамбарели]] (познат како Роселино). Можно е и Алберти да имал мал удел во нејзиниот дизајн. Станбените згради често биле надвиснати со корниз. Постоело редовно повторување на отворите на секој кат и централно поставената врата е обележана со напис како балкон или рустикална бордура. Еден ран и многу копиран прототип била фасадата за [[палата Рушелаи]] (1446 и 1451) во Фиренца со три забележани пиластри.
'''
[[Податотека:Classical orders from the Encyclopedie.png|thumb|left|[[Архитектонски поредок|Класични редови
Во римската подреденост на
'''Лакови'''
Лаковите се полукружни или (во маниристичкиот стил) сегментални. Лаковите најчесто се користеле во аркади, поддржани на столбови или
'''Сводови'''
Ред 179:
Микелоцо Микелоци (1396-1472) бил уште еден архитект под покровителство на семејството Медичи. Негово најпознато дело е палатата Медичи Рикарди, кое бил задолжен да го дизајнира за Козимо де Медичи во1444 година. Една деценија подоцна тој ја изградил вилата Медичи во Фиезоле. Меѓу другите негови дела за Козимо се и библиотеката во манастирот на Свети Марко во Фиренца. Заминал во егзил на некое време во Венеција заедно со својот покровител. Со изградбата на дворецот во Дубровник, тој бил првиот архитект кој го користел ренесансниот стил надвор од Италија.
Палатата Медичи Рикарди по своите прозорци со корнизи и вградени врати претставува класично дело, но во споредба со делата на Брунелески и Алберти не постојат редови на
Наизглед тој создал три реда
===Алберти===
Ред 191:
Св. Андреа е исклучително динамична градба и однадвор и одвнатре. Нејзината фасада е обележана со екстремни контрасти. Проекцијата на редоследот на пиластри кои ги дефинираат архитектонските елементи, кои во основа се нефункционални, е многу плитка. Ова е во спротивност со длабоко вградениот лак кој што прави колонада од столбови пред главната врата. Големината на овој лак е во директен контраст со двата ниски квадратни отвора кои што го урамуваат. Светлото и сенката делуваат драматично на повшината на објектот поради плиткоста на корнизите и длабочината на порталот. Во внатрешноста Алберти не ги користел традиционалните патеки и странични бродови. Наместо тоа се забележува бавна и величенствена прогресија на наизменични високи лакови и ниски правоаголни влезови, следејќи го мотивот на “триумфален лак” од фасадата.
[[Податотека:Santa Maria Novella.jpg|thumb|left|Фасадата на [[Санта Мариа Новела]], 1456–70.]]Две од најпознатите градби на Алберти, палатата Рушелаи и Санта Мариа Новела, се наоѓаат во Фиренца. Кај палатата Рушелаи, Алберти користел класични редови на
На долниот дел од објектот имало вдлабнатини во готски стил и типични полихромни мермерни украси. Морало да се земе во предвид и големиот окуларен прозорец кој бил поставен на крајот од страничниот брод. Алберти едноставно имал почит кон она што до тогаш било сработено и кон фирентинската традиција на употребата на полихром, која верно била одразена во црквата Св. Јован , една од најпознатите градби во градот. Кружните мотиви, кај кои се повторува формата на полукружен прозорец, и редовните прегради створиле еден вид распоред во декорацијата, која во суштина била рамна и најчесто од полихромен мермер.
Ред 223:
Најдоброто архитектонско достигнување на Браманте во [[Милано]], бил неговиот прилог на крстосница и хор за црквата [[Црква Санта Марија деле Грацие|Св. Марија на благодарноста]]. Тоа било конструкција од тули, чија форма е правена според северната италијанска традиција на крстилници или цркви со правоаголни сводници. Новата зграда била централно планирана, освен што поради локацијата, заградениот простор источно од [[олтар]]от се протегал подалеку од страничните [[бродо]]ви. Полукружниот свод поставен попреку на околу 20 метри, поткрева скриен октогонален тапан продупчен на горната површина со заоблени класични отвори. Целиот екстериер има исцртани детали украсени со локалната теракотна орнаментија.
Во [[Рим]], Браманте го создал она што повеќето го опишувале како „''совршено архитектонско ремек-дело''“,<ref name=BF />, храмот на [[Црква Сан Пјетро во Монторио]]. Овој мал кружен храм го означува местото каде што бил погубен [[Св. Петар]] и според тоа претставува најсветото место во [[Рим]]. Градбата очигледно се прилагодува на стилот, кој бил забележан кај остатоците од храмот на Веста, најсветото место од Стариот Рим. Обградена е со манастирот кој ја опкружува и е во просторен контраст со истиот. Гледано од страна на манастирот, се забележува дека е врамена со лак и
Браманте продолжил да работи во Ватикан, каде што го дизајнирал импресивниот о предворје на Св. Дамасо и Белведере. Во [[1506]] година, дизајнот на Браманте за обновата на црквата Св. Петар бил одбран од страна на [[папа Јулиј II]], со што бил поставен каменот-темелник. После смртта на Браманте и многуте промени, Микеланџело како главен архитект почнал да се доближува поблиску до оригиналната цел на Браманте.<sup>Видете подолу - Микеланџело.</sup><ref name=BF />
Ред 278:
Микеланџело ги прифатил сите компоненети на Брунелески и ги менувал по своја волја. Библиотеката се наоѓала на горниот кат. Претставувала долга ниска зграда со раскошен дрвен плафон кој е во хармонија со подот преполн со корали направени од наследниците на неговиот дизајн. Доволно била осветлена од природната светлина која навлегувала од долгата низа прозори соодветно набиени помеѓу редот на пиластри што се протегале по должината на ѕидот Предворјето од друга страна било високо, дури повисоко отколку што е широко и било натрупано со големи скалила кои како што рекол Певснер "истекуваат од библиотеката како лава и се распрснуваат во три правци кога ќе налетаат на оградата од приземјето". Тоа биле застрашувачки скалила, направени така бидејќи протегањето на скалите во центарот било поостро отколку од страните, собирајќи само по осум скали во простор за девет.
Местото било преисполнето и би требало просторот околу ѕидовите да биде поделен со пониски пиластри. Но Микеланџело се одлучил за поврзани
===Џакомо дела Порта===
Ред 299:
Најпознатата домашна градба на Паладио е вилата Капра, инаку позната и како [[ла Ротонда]], централно планирана куќа со централен хол во вид на купола и четири идентични фасади, секоја со портико во вид на храм како оние на [[Римски пантеон|Пантеонот во Рим]]. Кај вилата Корнаро, проектираниот трем на северната фасада и вдадениот чардак од фасадата на градината се на два распределени ката, од кој горниот формира балкон<ref>Бранко Митровиќ и Стефан Васел, ''Андреа Паладио: Villa Cornaro in Piombino Dese'' (Њујорк: Acanthus Press, 2006, ISBN 0-926494-36-8</ref>.
Во дизајнирањето на црквената фасада Паладио, како Алберти, дела Порта и други, се соочил со проблемот на визуелното поврзување на патеките со страничниот брод и задржувањето и дефинирањето на структурата на градбата. Решението на Паладио било сосема различно од она на дела Порта. Црквата Сан Џорџио Маџоре во Венеција ја прекривал со еден висок храм, неговите
==Напредок од рана ренесанса до барок==
Ред 363:
{{Главна|Португалска ренесансна архитектура}}
[[Податотека:Evora-GracaChurch1.jpg|thumb|upright|Црквата Грача во [[Евора]], Португалија (1530-1540).]]
Како и во Шпанија, прифаќањето на ренесансниот стил во [[Португалија]] се одвивало бавно. Таканаречениот рачен стил (1490-1535), ренесансните елемнти преку површна примена на живописни орнаменти ги соединил со готските структури, слично како кај готската Изабела од Шпанија. Во примерите на рачен стилот спаѓаат кулата Белем, дефанзивна градба во готска форма украсена со лоѓии во ренесансен стил и [[Црква Јеронимо|црквата Јеронимо]] со ренесансни орнаменти, украсени портали,
Првите „''чисти''” ренесансни градби се појавиле во времето на кралот Јаков III, како на пример капелата [[Носа Сенхора да Кончеичао во Томар]] (1532-1540), Порта Еспециоза на катедралата Коимбра и црквата Грача во Евора (1530-1540), како и засводените ходници на катедралата Визеу (1528-1534) и Манастирот на Исус во Томар (John III Cloisters, 1557–1591). Лисабонските градби на [[Црква Свети Рок (Лисабон)|црквата Свети Рок]] (1565-1587) и [[Црква Сао Висенте де Фора|манастирот Сао Висенте де Фора]] (1582–1629), извршиле силно влијание врз црковната архитектура во Португалија и нејзините
===Полска===
Ред 375:
Во вториот период (1550–1600), со почетоците на маниризмот и влијанието на Холандија, особено во [[Померанија]], ренесансната архитектура станала позастапена. Меѓу најпознатите градби биле салата Ново Платно во Краков и градските собранија на Тарнов, Сандомирц, Келм (срушен) и на Познан како најпознато. Во третиот период (1600–1650), зголемената моќ на Језуитите и на борбата против реформацијата го поттикнале развојот на маниристичката архитектура и барокот<ref>Harald Busch, Bernd Lohse, Hans Weigert, ''Baukunst der Renaissance in Europa. Von Spätgotik bis zum Manierismus'', Frankfurt af Main, 1960<br />Wilfried Koch, ''Style w architekturze'', Warsaw 1996<br />Tadeusz Broniewski, ''Historia architektury dla wszystkich'' Wydawnictwo Ossolineum, 1990<br />Mieczysław Gębarowicz, ''Studia nad dziejami kultury artystycznej późnego renesansu w Polsce'', Toruń 1962</ref>.
===
[[Податотека:Sárospatak - Castle.jpg|thumb|Замокот [[Ракоци]] во [[Сароспатак]]<ref>[http://www.nordtour.hu/1-753.html Rákóczi Castle] accessed 23 October 2006</ref>]]
Ред 392:
[[Податотека:Šibenik - cathedral of St. Jacob.JPG|thumb|upright|[[Црквата Св. Јаков, Шибеник]]]]
Во [[15 век]] [[Хрватска]] била поделена меѓу три држави – [[Северна Хрватска]] била дел од Австриската Империја, [[Далмација]] била под власт на Венецијанската Република (освен Дубровник) и [[Славонија]] била под Отоманска окупација. [[Катедрала Свети Јаков|Катедралата Св. Јаков]] во [[Шибеник]] била започната во [[1441]] година од [[Џорџио да Себенико]] (Јурај Далматинац) во готски стил. Не се користело малтер, камените блокови, пиластри и ребра биле споени со зглобови и слотови на начин кој бил вообичаен за дрвените конструкции. Во [[1477]] работата останала недовршена и градбата продолжила под водство на [[Никола Фирентинац
==Наследството од Ренесансната архитектура==
| |||