Јосип Јурај Штросмаер: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
TJCID (разговор | придонеси)
Нема опис на уредувањето
TJCID (разговор | придонеси)
с Spelling mistake
Ред 32:
==Рана возраст и свештеничка творност==
 
Штросмајер сее родилроден во [[Oсјek]], потекнувалпроизлегува од [[Хрвати|Хрватско]] семејство со германско презиме бидејќи прадедо му бил [[Германци|етнички германец]], емигрант од [[Стирија]], кој земал хрватка за жена. Штросмајер го завршил средното образование во Oсjek, а дипломирал [[теологија]] во [[Римокатоличка црква|католичката]] [[семинарија]] во [[Џаково]]. На двадесет годишна возраст [[Докторат|докторирал]] [[Филозофија]] во врховна семинарија во [[Будимпешта]].<ref name="catholic-encyclopedia-bio"/>
 
Во 1838 почналзапочнал да работи како [[викар]] во [[Петроварадин]], потоа во 1840 се префрлил во [[Виена]] во ''[[Augustineum|Августиниумот]]'' и во [[University of Vienna|Виенскиот универзитет]] каде во 1842 се здобил со уште еден докторат по филозофија и [[Canon law (Catholic Church)|Канонско право]]. Во 1847 бил назначен дворски поп на [[Хабсбуршка династија|Хабсбуршката династија]] (функција која ја извршувалвршел се до 1859). иТој исто така и станал еден од пасторите на Августиниумот.<ref name="catholic-encyclopedia-bio"/>
 
На 18 Ноември 1849, Јосип бил назначен бискуп на [[Босна (регион)|Босна]] и [[Срем]] со седиште во Џаково. Назначувањето било направено од страна на [[Франц Јозеф I]] по препорака од хрватскиот Бан [[Јосип Јелачић|Јосип Џелачиќ]]. На 20 Мај 1850 [[Папа Пиј IX|папата Пиј IX]] ја одобрил кралската одлука. На 8 Септември 1850, Јосип бил прогласен бискуп и официјално поставен во Џаково на 29 Септември истата година. Кога станал бискуп најавил дека неговото мото ќе биде ''Сè за верата и татковината''. Штросмајер наследил богата епархија: имала над 70,000 хектари (280&nbsp;km²) шуми, пасишта, обработлива земја и лозници, со развиени капацитети за стока и коњи, кое се заедно носело годишен приход од 150,000 до 300,000 [[Мађарска форинта|форинти]].
Ред 42:
Во 1860 станал лидер на [[Narodna stranka|Народната партија]] се до 1873. Претходно веќе се имал спријателено со [[Јан Колар]] во [[Пешта]], а и соработувал со [[Чеси|чешките]] политичари [[Франтишек Палацки]] и [[František Ladislav Rieger|Франтишек Риегер]] кон културна и политичка соработка меѓу сите [[Словени|словенски народи]]. Исто како Бан Џелачиќ, Јосип ја поддржувал [[Австрија|австриската]] Хабсбуршка династија, меѓутоа тој сепак се стремел да им овозможи повеќе права на Словените во династијата. Тој препорачувал [[Федерација|федерализација]] (соединување) на [[Далмација]] и Хрватска, како и воведувањето на [[Хрватски јазик|хрватскиот јазик]] во јавната администрација и училиштата.
 
Во 1861, Штросмајер одржал влијателен говор пред [[Хрватски сабор|хрватскиот парламент]] на тема на односите меѓу Хрватска и [[Унгарија]], во кој навел дека се стреми кон федерализација и дека го поддржувал соединувањето на [[Међимурска жупанија]] и градот [[Ријека (град)|Ријека]] со Хрватска. Во 1866, парламентот го изгласал него за претседател на хрватската ''регниколарна'' делегација (''регниколарна'', онаа која ги застапува интересите на луѓето во кралството), која требала да ги преговара условите на сувереност со Унгарија, но тие неуспеале успешно да ја склопат зделката. Хрватско-Унгарскиот договор, кој стапил во сила вона 1868, не ги застапувал хрватските интереси целосно &mdash; на кое Штросмајер протестирал поради намалената автономија во областите на [[Буџет|буџетот]] и [[Finance|финансиите]].
 
Во 1872 парламентот формирал уште една ''регниколарна'' делегација чија цел било да изврши ревизија на договорот. Штросмајер повторно бил назначен како член, но делегацијата повторно била неуспешна во својата задача. Ова го натерало Штросмајер да се повлече од политичкиот живот и да отстапи како лидер на Народната партија. Подоцна и се придружил на опозиционата Народно Независна партија која протестирала против владеењето на Бан [[Károly Khuen-Héderváry|Кхуен Хедервари]] (1883–1903) и инсистирала сите хрватски земји да се соединат со [[Кралство Унгарија|Унгарското Кралство]]. Во 1888, откако Императорот ќе го прекорипрекорил за тоа што ги претпочитувал русите и им се спротивставувал на унгарците, Јосип се пензионира од активната политика.
[[Image:Josip Juraj Strossmayer.jpg|thumb|left|200px|Јосип Јурај Штросмајер]]
 
Ред 53:
==Католичка дипломатија==
 
Штросмајер го поддржувал обединувањето на сите јужнословенски народи под покровителството на Хабсбуршската династија и ја поттикнувал религиозната унификација преку употребата на словенски обреди како и во [[Римокатоличка црква|католичките]] така и во [[Православие|православните]] цркви. Тој служел како србскиот [[Нунциј]] на папата и во таа служба ја има посетено [[Србија]] неколку пати во текот намеѓу 1852 и 1886. Во 1866 тој исто така помогнал во воспоставувањето на договор меѓу ''[[Holy See|]Sancta Sedes]'' (Ватикан) и [[Црна Гора]].
 
Во 1869 и 1870, Јосип присуствувал на [[First Vatican Council|Првиот Ватикански Совет]] во [[Рим]]. Тој се истакнал со тоа што бил еден од оние кои јавно ја доведувале во прашање неограничената моќ на [[Папа]]та и доктрината [[papal infallibility]] (папата е безгрешен). Одржал тричасовен говор, сè на [[Латински јазик]], кое на времето многумина го сметале за еретично, и потоа си заминал од Советот.<ref>{{cite web | url = http://www.newadvent.org/cathen/15303a.htm | title = Catholic Encyclopedia: Vatican Council | work = [[The Catholic Encyclopedia]] Vol. 15 | author = Joseph Kirch | publisher = Robert Appleton Company, New York | year = 1912 | accessdate = 2010-04-18}}</ref> Подоцна попуштил на темата за [[papal infallibility]]<ref name="catholic-encyclopedia-bio"/>. Во 1881 и 1888 тој ги предводел словенските делегациите во Рим каде успеал да го убедат [[Папа Лав XIII]] да им дозволи на јужните Словени во [[Хрватска]] и [[Далмација]] да го задржат словенскиот јазик како и во [[Roman Rite|римските црковните обредни]] литургии така и во [[Byzantine Rite|византиските обреди]].
 
==Личен живот==
 
Уште од раните денови како поп, тој бил близок пријател на д-р [[Franjo Rački|Фрањо Рачки]], најпознатиот хрватски историчар на времето. Кога Академијата била основана во 1867, Штросмајер бил именуван главен спонзор, а Фрањо за претседател. Во 1894, кога Фрањо починал, Штросмајер има напишанонапишал: ''Го загубив мојот најдраг пријател... загубив дел од себе... поголемата половина од сè што создадов беше негова идеа, негова заслуга и негова слава.'' Нивното пријателство е документирано во серија од четири книги, напишани од страна на историчарот [[Фердо Шишић|Фердо Шишиќ]], кои ги содржат нивните писма.<ref>{{cite book | series=Korespondencija Rački-Strossmayer | last=Šišić | first=Ferdo | authorlink=Ferdo Šišić | year=1928-1931 | publisher=[[Croatian Academy of Sciences and Arts|Jugoslavenska akademija znanosti i umjetnosti]] | location=Zagreb | url=http://katalog.hazu.hr/WebCGI.exe?Tip=Listic&Jbmg=008166&Baza=1 | accessdate=2010-04-18}}</ref>
 
Јосип Јурај Штросмајер починал во Џаково на 90 годишна возраст.
Ред 70:
Штросмајер има пружено финасиска и организаторска поддршка во изградбата на најразновидни јавни градби во Хрватска: училишта, гимназии, библиотеки, помагање на сиромашните во запуштени делови, дури и градење патишта и донирање градежен матријал за изградбата на [[Базилика Свети Петар]] во [[Ватикан]].
 
[[University Josip Juraj Strossmayer|Универзитетот во Осјек]] и крстен по него, иа во паркот на [[Хрватска академија знаности и умјетности|Хрватската академија на науки и уметности]] има голема статуа на Штросмајер. Во 1991 граѓаните на Џаково му имаат изградено меморијален [[музеј]].
 
==Извори==