Исихазам: Разлика помеѓу преработките

'''Исихазам''' (или паламизам, грч. ἡσυχασμός) е движење кое дошло до израз особено во 14 век, и кое е органски поврзано со личноста на св. Григорие Палама (нему св. Црква му ја посветила втората недела од [[Велигденски Пост|Великиот пост]]), долго време заборавено во Македонија, а под влијание на западната литература било и презирано. Дефининирањето на исихазмот е поврзано со контроверзи, при што некои сакале да го прикажат дури и како “ болен„болен мистицизам” на минатото.

ЗбротоЗборот „исихија“ буквално значи “Mир”„мир”, “Мирување”„мирување”, “Тишина”„тишина”. Меѓутоа, кај православните подвижници означувало нешто многу повеќе и имало подлабока смисла. Она што го карактеризира човекот и светот во кој живее, е постојаниот немир и променливост. Оттаму човекот постојано чезнее за спокојство. И како што сведочи искуството дека “мирно море” не се наоѓа на површината на морето, туку во неговите длабочини, така внатрешниот мир треба да се бара во ''длабочините на човекот''. Исихиата е токму тоа: барање на таков внатрешен мир, кој го ''надминува секој ум''. Тоа не е просто спокојство, наоѓање на мирно место за живеење и пребивање, туку битијно собирање на човечкото битие во својот центар; а преку него собирање во Бога и Бога, како единствен извор на вистинскиот мир. Оттаму, најдобар превод на зборот “исихија” е оној на о. Јустин Поповиќ: “Moлитвено Тихивање”. Бидејки тоа собирање може да се достигне само преку [[Вера|верата]], [[Покајание|покајанието]], [[Пост|постот]] и [[Молитва|молитвата]]. Тихување не значи пасивност. Тоа бара огромен духовен напор и борба против страстите кои се праизвор на целокупната човекова расеаност и растуреност. Објаснувајќи го овиј мир, св. Григорие Палама вели, додека [[пророк Мојсеј|пророкот Мојсеј]] молчел, се слушал слушнал гласот Божји: “''зошто викаш кон Мене''”( 2 Мој. 14гл. 15ст.). Тоа молчење е погласно од говорот, тишина која расте во длабочинскиот повик на битието. Кој се здобие со такво молитвено тихување, вели [[св. Јован Лествичник]], ја познал длабочината на тајната.

Исихазмот обично се врзува за гореспоменатото духовно-светогорско движење од 14 век. Но ако работите малку подлабоко се погледнат, тоа е карактеристично за целокупниот православен живот. Доволно е да се погледне во древниот [[Старечник]], збирка изреки на египетските старци, па човек да се увери, дека исихазмот не е некој нов пронајдок ( изум ), туку тој постои како начин на живот и пат за спасение. Тоа е поточно Мариино служење ( милување ) на нозете Исусови, често присутно во животот на св. Црква.

За исихастите зборуваат и Отците на старохристијанската Црква. Во 5 век во палестинскиот манастир св. Сава се споменува некој пустиник Јован кој животот го минувал во “молитвено тихување”. За исихастите се зборува и во Јустинијановото законодавство, а се спомнува и во 41 канон на Трулскиот собор. Големиот подвижник на 6 век, преподобен Јован Лествичник, 27 Слово во својата [[Лествица]], која оставила огромен впечаток и на Исток и на Запад, го посветува на “Свештеното тихување на душата и телото” и “разликите и разликувањето во мирувањето”. Исихиата за него е идеал, како и за многумина пред него. Меѓутоа, тој е свесен за опасноста која таа во себе ја крие. Затоа препорачува постојана будност и смирение, кое го чува го чува подвижникот од гордоста , од таа “сеопфатна смрт”. Св. Јован Лествичник советува за вистинско сакање на духовниот живот: ''Непрестаното спомнување и мислење на Господа Исуса Христа нека се соедини со твоето дишење, и тогаш ќе почувсвуваш корист од молитвеното тихување''. Овде всушност се работи за постојано љубовно општење со Христа, кое има за цел соединување со Бога и со неговиот “''свет наднебесен оган, кој нечистите ѓи гори, а другите (чистите) ги осветлува по “мера на совршенството''” (Слово 28).