Картвелски јазици: Разлика помеѓу преработките

[проверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
с r2.5.2) (Бот Додава: id:Rumpun bahasa Kaukasia Selatan; козметички промени
Ред 6:
|family=едно од основните јазични семејства во светот
|child1=[[картозански јазици|картозански]]
* ''[[грузиски јазик|грузиски]]''
* [[зански јазици|зански]]
** ''[[мингрелски јазик|мингрелски]]''
** ''[[ласки јазик|ласки]]''
|child2=''[[свански јазик|свански]]''
|iso5=ccs
Ред 75:
 
|-
| *ბ <br />{{IPA|[b]}}
| *b <br />{{IPA|[b]}}
| b <br />{{IPA|[b]}}
| b <br />{{IPA|[b]}}
| b <br />{{IPA|[b]}}
 
|-
| *პ <br />{{IPA|[pʼ]}}
| *ṗ <br />{{IPA|[pʼ]}}
| ṗ <br />{{IPA|[pʼ]}}
| ṗ <br />{{IPA|[pʼ]}}
| ṗ <br />{{IPA|[pʼ]}}
 
|-
| *ფ <br />{{IPA|[p]}}
| *p <br />{{IPA|[p]}}
| p <br />{{IPA|[p]}}
| p <br />{{IPA|[p]}}
| p <br />{{IPA|[p]}}
 
|-
| *გ <br />{{IPA|[ɡ]}}
| *g <br />{{IPA|[ɡ]}}
| g <br />{{IPA|[ɡ]}}
| g <br />{{IPA|[ɡ]}}
| g / ǯ <br />{{IPA|[ɡ]}} / {{IPA|[d͡ʒ]}}
 
|-
| *კ <br />{{IPA|[kʼ]}}
| *ḳ <br />{{IPA|[kʼ]}}
| ḳ <br />{{IPA|[kʼ]}}
| ḳ <br />{{IPA|[kʼ]}}
| ḳ / č' <br />{{IPA|[kʼ]}} / {{IPA|[t͡ʃʼ]}}
 
|-
| *ქ <br />{{IPA|[k]}}
| *k <br />{{IPA|[k]}}
| k <br />{{IPA|[k]}}
| k <br />{{IPA|[k]}}
| k / č <br />{{IPA|[k]}} / {{IPA|[t͡ʃ]}}
 
|-
| *დ <br />{{IPA|[d]}}
| *d <br />{{IPA|[d]}}
| d <br />{{IPA|[d]}}
| d <br />{{IPA|[d]}}
| d <br />{{IPA|[d]}}
 
|-
| *ტ <br />{{IPA|[tʼ]}}
| *ṭ <br />{{IPA|[tʼ]}}
| ṭ <br />{{IPA|[tʼ]}}
| ṭ <br />{{IPA|[tʼ]}}
| ṭ <br />{{IPA|[tʼ]}}
 
|-
| *თ <br />{{IPA|[t]}}
| *t <br />{{IPA|[t]}}
| t <br />{{IPA|[t]}}
| t <br />{{IPA|[t]}}
| t <br />{{IPA|[t]}}
 
|-
| *ზ <br />{{IPA|[z]}}
| *z <br />{{IPA|[z]}}
| z <br />{{IPA|[z]}}
| z <br />{{IPA|[z]}}
| z <br />{{IPA|[z]}}
 
|-
| *ზ₁ <br />{{IPA|[ʐ]}}
| *z₁ <br />{{IPA|[ʐ]}}
| z <br />{{IPA|[z]}}
| ž <br />{{IPA|[ʒ]}}
| ž <br />{{IPA|[ʒ]}}
 
|-
| *ს <br />{{IPA|[s]}}
| *s <br />{{IPA|[s]}}
| s <br />{{IPA|[s]}}
| s <br />{{IPA|[s]}}
| s <br />{{IPA|[s]}}
 
|-
| *ს₁ <br />{{IPA|[ʂ]}}
| *s₁ <br />{{IPA|[ʂ]}}
| s <br />{{IPA|[s]}}
| š <br />{{IPA|[ʃ]}}
| š <br />{{IPA|[ʃ]}}
 
|-
| *შ <br />{{IPA|[ʃ]}}
| *š <br />{{IPA|[ʃ]}}
| š <br />{{IPA|[ʃ]}}
| šk / sk <br />{{IPA|[ʃk]}} / {{IPA|[sk]}}
| šg / sg <br />{{IPA|[ʃɡ]}} / {{IPA|[sɡ]}}
 
|-
| *ც <br />{{IPA|[t͡s]}}
| *c <br />{{IPA|[t͡s]}}
| c <br />{{IPA|[t͡s]}}
| c <br />{{IPA|[t͡s]}}
| c <br />{{IPA|[t͡s]}}
 
|-
| *ც₁ <br />{{IPA|[t͡ʂ]}}
| *c₁ <br />{{IPA|[t͡ʂ]}}
| c <br />{{IPA|[t͡s]}}
| č <br />{{IPA|[t͡ʃ]}}
| č <br />{{IPA|[t͡ʃ]}}
 
|-
| *ჩ <br />{{IPA|[t͡ʃ]}}
| *č <br />{{IPA|[t͡ʃ]}}
| č <br />{{IPA|[t͡ʃ]}}
| čk <br />{{IPA|[t͡ʃk]}}
| čk / šg <br />{{IPA|[t͡ʃk]}} / {{IPA|[ʃɡ]}}
 
|-
| *ძ <br />{{IPA|[d͡z]}}
| *ʒ <br />{{IPA|[d͡z]}}
| ʒ <br />{{IPA|[d͡z]}}
| ʒ <br />{{IPA|[d͡z]}}
| ʒ / z <br />{{IPA|[d͡z]}} / {{IPA|[z]}}
 
|-
| *ძ₁ <br />{{IPA|[d͡ʐ]}}
| *ʒ₁ <br />{{IPA|[d͡ʐ]}}
| ʒ <br />{{IPA|[d͡z]}}
| ǯ <br />{{IPA|[d͡ʒ]}}
| ǯ / ž <br />{{IPA|[d͡ʒ]}} / {{IPA|[ʒ]}}
 
|-
| *ჯ <br />{{IPA|[d͡ʒ]}}
| *ǯ <br />{{IPA|[d͡ʒ]}}
| ǯ <br />{{IPA|[d͡ʒ]}}
| ǯg / ʒg <br />{{IPA|[d͡ʒɡ]}} / {{IPA|[d͡zɡ]}}
| ǯg / sg <br />{{IPA|[d͡ʒɡ]}} / {{IPA|[sɡ]}}
 
|-
| *წ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
| *ċ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
| ċ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
| ċ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
| ċ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
 
|-
| *წ₁ <br />{{IPA|[t͡ʂʼ]}}
| *ċ₁ <br />{{IPA|[t͡ʂʼ]}}
| ċ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
| čʼ <br />{{IPA|[t͡ʃʼ]}}
| čʼ<br />{{IPA|[t͡ʃʼ]}}
 
|-
| *ჭ <br />{{IPA|[t͡ʃʼ]}}
| *čʼ <br />{{IPA|[t͡ʃʼ]}}
| čʼ <br />{{IPA|[t͡ʃʼ]}}
| čʼḳ / ċḳ <br />{{IPA|[t͡ʃʼkʼ]}} / {{IPA|[t͡sʼkʼ]}}
| čʼḳ / šḳ <br />{{IPA|[t͡ʃʼkʼ]}} / {{IPA|[ʃkʼ]}}
 
|-
| *ღ <br />{{IPA|[ɣ]}}
| *ɣ <br />{{IPA|[ɣ]}}
| ɣ <br />{{IPA|[ɣ]}}
| ɣ <br />{{IPA|[ɣ]}}
| ɣ <br />{{IPA|[ɣ]}}
 
|-
| *ყ <br />{{IPA|[qʼ]}}
| *qʼ <br />{{IPA|[qʼ]}}
| qʼ <br />{{IPA|[qʼ]}}
| qʼ / ʔ / ḳ <br />{{IPA|[qʼ]}} / {{IPA|[ʔ]}} / {{IPA|[kʼ]}}
| qʼ<br />{{IPA|[qʼ]}}
 
|-
| *ხ <br />{{IPA|[x]}}
| *x <br />{{IPA|[x]}}
| x <br />{{IPA|[x]}}
| x <br />{{IPA|[x]}}
| x <br />{{IPA|[x]}}
 
|-
| *ჴ <br />{{IPA|[q]}}
| *q <br />{{IPA|[q]}}
| x <br />{{IPA|[x]}}
| x <br />{{IPA|[x]}}
| q <br />{{IPA|[q]}}
 
|-
| *უ̂ <br />{{IPA|[w]}}
| *w <br />{{IPA|[w]}}
| v <br />{{IPA|[v]}}
| v <br />{{IPA|[v]}}
| w <br />{{IPA|[w]}}
 
|-
| *რ <br />{{IPA|[r]}}
| *r <br />{{IPA|[r]}}
| r <br />{{IPA|[r]}}
| r <br />{{IPA|[r]}}
| r <br />{{IPA|[r]}}
 
|-
| *ლ <br />{{IPA|[l]}}
| *l <br />{{IPA|[l]}}
| l <br />{{IPA|[l]}}
| l <br />{{IPA|[l]}}
| l <br />{{IPA|[l]}}
 
|-
| *მ <br />{{IPA|[m]}}
| *m <br />{{IPA|[m]}}
| m <br />{{IPA|[m]}}
| m <br />{{IPA|[m]}}
| m <br />{{IPA|[m]}}
 
|-
| *ნ <br />{{IPA|[n]}}
| *n <br />{{IPA|[n]}}
| n <br />{{IPA|[n]}}
| n <br />{{IPA|[n]}}
| n <br />{{IPA|[n]}}
 
|-
| *ლʿ <br />{{IPA|[ɬ]}}
| *lʿ <br />{{IPA|[ɬ]}}
| s <br />{{IPA|[s]}}
| ∅ <br />[∅]
| l<br />{{IPA|[l]}}
 
|-
| *ლʼ <br />{{IPA|[t͡ɬʼ]}}
| *ɬʼ <br />{{IPA|[t͡ɬʼ]}}
| ċ <br />{{IPA|[t͡sʼ]}}
| č' <br />{{IPA|[t͡ʃʼ]}}
| h <br />{{IPA|[h]}}
 
|}
Ред 323:
 
|-
| *ა <br />{{IPA|[ɑ]}}
| *a <br />{{IPA|[ɑ]}}
| a <br />{{IPA|[ɑ]}}
| o <br />{{IPA|[ɔ]}}
| a <br />{{IPA|[ɑ]}}
 
|-
| *ე <br />{{IPA|[ɛ]}}
| *e <br />{{IPA|[ɛ]}}
| e <br />{{IPA|[ɛ]}}
| a <br />{{IPA|[ɑ]}}
| e <br />{{IPA|[ɛ]}}
 
|-
| *ი <br />{{IPA|[i]}}
| *i <br />{{IPA|[i]}}
| i <br />{{IPA|[i]}}
| i <br />{{IPA|[i]}}
| i <br />{{IPA|[i]}}
 
|-
| *ო <br />{{IPA|[ɔ]}}
| *o <br />{{IPA|[ɔ]}}
| o <br />{{IPA|[ɔ]}}
| o <br />{{IPA|[ɔ]}}
| o <br />{{IPA|[ɔ]}}
 
|-
| *უ <br />{{IPA|[u]}}
| *u <br />{{IPA|[u]}}
| u <br />{{IPA|[u]}}
| u <br />{{IPA|[u]}}
| u <br />{{IPA|[u]}}
 
|}
Ред 489:
Јужнокавкаските глаголи можат да означат едно, две или тре граматички лица. Вршителот/ те на дејноста може да биде еден (еднина) или повеќе (множина). Според бројот на лицата, глаголите се класифицираат како еднолични, дволични или тролични.
 
* Едноличен глагол има само подмет и е секогаш непреоден глагол.
* Дволичниот глагол има подмет и еден предмет, кој може да биде ''директен'' или ''индиректен предмет''. Глаголот може да е:
** преоден, кога предметот е ''директен'';
** непреоден, кога предметот е ''индиректен''.
* Троличните глаголи имаат еден подмет и два предмета, директен и индиректен, и се двотранзитни глаголи.
 
{| cellspacing="0" cellpadding="5" border="1" style="text-align: center" class="wikitable"
Ред 629:
 
Со помош на специјални означувачи, јужнокавкаските глаголи можат да означат четири вида дејства (намери):
* подметна — дејството е наменето за самиот вршител на дејството,
* предметна— дејството е наменето за друга личност,
* предметно-пасивна — дејството е планирано за некоја друга личност и во исто време означува пасивност на вршителот на дејството,
* неутрална— неутрално дејство со почит кон намерата.
 
{| cellspacing="0" cellpadding="5" border="1" style="text-align: center" class="wikitable"
Ред 676:
 
== Користена литература ==
* {{cite book |last=Boeder |first=W. |year=2002 |title=Speech and thought representation in the Kartvelian (South Caucasian) languages. In: Güldemann, T., von Roncador, M. (Eds.), Reported Discourse. A Meeting-Ground of Different Linguistic Domains. Typological Studies in Language, vol. 52 |publisher=Benjamins, pp. 3–48|place=Amsterdam/Philadelphia}}
* Boeder, W. (2005). "The South Caucasian languages", ''Lingua, Vol. 115, Iss. 1-2 (Jan.-Feb.), Pages 5-89''
* {{cite book |last=Dalby |first=A. |year=2002 |title=Language in Danger; The Loss of Linguistic Diversity and the Threat to Our Future |publisher=Columbia University Press}}
* {{cite book |last=Fähnrich |first=H. |year=2002 |title=Kartwelische Wortschatzstudien |publisher=Friedrich-Schiller-Universität |place=Jena}}
* {{cite book |last=Fähnrich |first=H. & Sardzhveladze, Z. |year=2000 |title= Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (in Georgian) |place=Tbilisi}}
* Gamkrelidze, Th. (1966) "A Typology of Common Kartvelian", ''Language, Vol. 42, No. 1 (Jan. - Mar.), pp. 69-83''
* {{cite book |last= Gamkrelidze |first=Th. & Ivanov, V. |year=1995 |title=Indo-European and the Indo-Europeans: A Reconstruction and Historical Analysis of a Proto-Language and a Proto-Culture. 2 Vols |publisher=Mouton de Gruyter |place=Berlin and New York}}
* {{cite book |last=Kajaia |first=O. |year=2001|title=Megrelian-Georgian dictionary. Vol 1. (in Georgian) |place=Tbilisi}}
* {{cite book |last=Kartozia |first=G. |year=2005 |title=The Laz language and its place in the system of Kartvelian languages (in Georgian) |place=Tbilisi}}
* {{cite book |last=Klimov |first=G. |year=1964 |title=Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages (in Russian) |place=Moscow}}
* {{cite book |last=Klimov |first=G. |year=1994 |title=Einführung in die kaukasische Sprachwissenschaft |publisher=Buske |location=Hamburg}}
* {{cite book |last=Klimov |first=G. |year=1998''a'' |title=Etymological Dictionary of the Kartvelian Languages |publisher=Mouton de Gruyter |place=Berlin}}
* {{cite book |last=Klimov |first=G. |year=1998''b'' |title=Languages of the World: Caucasian languages (in Russian) |publisher=Academia |place=Moscow}}
* {{cite book |last=Lang |first=D. M. |year=1966 |title=The Georgians |publisher=Praeger |place=New-York}}
* {{cite book | last = Ruhlen | first = M. | year= 1987 |title = A Guide to the World’s Languages, Vol. 1: Classification | publisher = [[Stanford University Press]] | place = [[Stanford]]}}
 
== Поврзано ==
* [[Кавказ]]
* [[Кавкаски јазици]]
 
== Надворешни врски ==
* [http://www.uni-koeln.de/phil-fak/ifl/asw/forschung/projekte/Lasisch/benningwd.pdf Лазури Нена - јазикот на Ласците] од Силвија Кучер.
* [http://www.acnet.ge/ike.htm Институт за лингвистика Арнолд Чикобава, Грузиска Академија на Науки]
* [http://person.sol.lu.se/ArthurHolmer/caucprojreport.pdf Артур Холмер, иберско-кавкаската поврзаност од типолошка перспектива]
* [http://linguarium.iling-ran.ru/publications/caucas/alw_cau_kartv.shtml Атлас на кавкаските јазици]
* [http://linguarium.iling-ran.ru/maps/1-all.gif Карта на кавкаските јазици]
* [http://www.mapageweb.umontreal.ca/tuitekj/caucasus/IberoCaucasian.pdf Подемот и падот на иберско-кавкаската теорија] од Кевин Туит.
 
[[Категорија:Јужнокавкаски јазици|*]]
Ред 719:
[[ko:남캅카스어족]]
[[hr:Kartvelski jezici]]
[[id:Rumpun bahasa Kaukasia Selatan]]
[[is:Kartvelsk mál]]
[[it:Lingue caucasiche meridionali]]