Џамбатиста Вико: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][проверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
с Бот Додава: ro:Giambattista Vico
с Бот менува: филозоф... -> философ..., се додека -> сè додека; козметички промени
Ред 20:
== Биографија ==
Роден во Неапол, [[Италија]] во семејство од татко-трговец со книги и мајка чиј татко правел кочии, Вико го започнал школувањето во повеќе школи, но кревкото здравје и незадоволството од Језуитската схоластика довеле до тоа тој да го продолжи школувањето дома.
По нападот на [[тифус]] во 1960 г., Вико прифатил учителска позиција во Вaтола, јужно од Салерно, каде работел 9 години. Во 1969г. се оженил со пријателка од детството, Тереса Дестито и се запослил на катедрата за реторика при универзитетот во Неапол. За време на неговата кариера Вико се стремел но никогаш не постигнал да претседава на катедрата за правни науки. Во 1734г. бил назначен за царски историограф од кралот на Неапол, Чарлс III и му била овозможена плата што сосема ја надминувала неговата дотогашна професорска плата. Вико ја задржал работната позиција при катедрата за реторика сесè додека не бил приморан да се пензионира во 1741г. поради лошата здравствена состојба во која се наоѓал.
 
== Најпознати дела и нивно восприемање ==
Ред 33:
== Одговор на методот на Декарт ==
Вико се вратил од Ватола во Неапол за да ја најде “ физиката на [[Декарт]] на највисокото ниво прочуена помеѓу високо етаблираните мислители“. Поради картезианизмот настанало забрзување на развојот во метафизиката и природните науки. Опсежно распространуван од Логиката Порт Ројал на Антоан Арнолд и Пјер Никол, Декартовиот метод бил вкоренет во верификацијата: единствениот пат до вистината, а со тоа и знаењето, е преку аксиомите добиени од обсервација. Декартовото инсистирање дека “јасното и неоспорното“ треба да формираат основа за донесување заклучоци има очигледно влијание врз надвладувачките погледи на логиката и дискусијата. Студиите по [[реторика]] , всушност сите учења што се однесувале на граѓански дискусии и на подрачјето на веројатните вистини, се соочиле со презир.
Хуманизмот и професионалните интереси на Вико предизвикале очигледен одговор што тој го развил во текот на неговите публикации: подрачјата на проверливата вистина и човечкиот интерес делат само незначително преклопување, а сепак разумот е подеднакво неопходен во обете сфери. Една од најраните и најјасните форми на овој аргумент може да се најде во делото “De Itlorum Sapientia” каде Вико објаснува дека да се примени геометрискиот метод во практичниот живот е исто како да се обидува да се полуди според правилата на разумот, да се обидува да се продолжи по една права линија помеѓу свиоците на животот, како врз човечкото дејствување никогаш да не влијаеле каприциозноста, наглоста, опортунизмот и случајноста. Слично на ова, да се подготви еден политички говор според правилата на геометрискиот метод е исто како да се лиши од било какви строги забелешки и да се изговара само досаден текст со аргументи. Погледот на Вико во ова дело, како и во неговите подоцнежни оставрувања не е дека методот на Декарт е безначаен, но дека неговата примена е невозможна во сферата на граѓанскиот живот. Наместо да го ограничи разумот со состав од проверливи аксиоми, Вико предлага (исто како и неговите предци- античките филозофифилософи) дека привлечноста кон практичната мудрост мора да биде создадена, исто како и кон различните копоненти на убедувањето што ја сочинуваат реториката.
Вико го користел овој аргумент доследно во сите негови дела и како централен принцип во “Scienza Nuova”.
 
== Реторика во “Scienza Nuova” ==
Во 1720г., Вико започнал да работи на делото “Scienza Nuova“ – неговото самопрогласено ремек-дело, како дел од расправа за универзалното право. Иако првичниот договор бил изадавањето да го финансира кардинал Корсини ( идниот папа [[Клемент XII]] ), Вико бил приморан сам да ја финансира публикацијата откако кардиналот објавил финансиска криза и го повлекол своето патронство. Првото издание на “Новата наука“ се појавило во 1725г., а втората, преработена верзија била издадена во 1730г. Ниту една од верзиите не била добро прифатена во текот на животот на Вико.
Хуманизмот на Вико, неговиот интерес за класичната реторика и филологија, и неговиот одговор на Декарт придонесуваат за филозофскитефилософските темели за втората “Scienza Nuova”. Преку детална латинска етимологија, Вико ги утврдува истакнатите карактеристики на првите луѓе и колку рано цивилизацијата развила колективна свест.
 
 
Ред 53:
[[Категорија:Психологија на културата]]
 
[[arz:جيامباتيستا فيكو]]
[[be:Джамбатыста Віка]]
[[be-x-old:Джамбатыста Віка]]
Ред 62 ⟶ 63:
[[en:Giambattista Vico]]
[[es:Giambattista Vico]]
[[fi:Giambattista Vico]]
[[fr:Giambattista Vico]]
[[he:ג'אמבטיסטה ויקו]]
[[ko:잠바티스타 비코]]
[[hr:Giambattista Vico]]
[[it:Giambattista Vico]]
[[ja:ジャンバッティスタ・ヴィーコ]]
[[he:ג'אמבטיסטה ויקו]]
[[ko:잠바티스타 비코]]
[[la:Ioannes Baptista a Vico]]
[[lv:Džambatista Viko]]
[[arz:جيامباتيستا فيكو]]
[[nl:Giambattista Vico]]
[[ja:ジャンバッティスタ・ヴィーコ]]
[[no:Giambattista Vico]]
[[pms:Giambattista Vico]]
[[pl:Giambattista Vico]]
[[pms:Giambattista Vico]]
[[pt:Giambattista Vico]]
[[ro:Giambattista Vico]]
[[ru:Вико, Джамбаттиста]]
[[sc:Giambattista Vico]]
[[sh:Giambattista Vico]]
[[sk:Giovanni Battista Vico]]
[[sl:Giovanni Battista Vico]]
[[sh:Giambattista Vico]]
[[fi:Giambattista Vico]]
[[sv:Giambattista Vico]]
[[tr:Giambattista Vico]]