Историја на Евреите во Македонија: Разлика помеѓу преработките

Десетици илјади Евреи побегнале од Шпанија и Португалија и султанот [[БејазидБајазид II]] со добредојде ги пречекал во Отоманската Империја. Тие набрзо се стекнале со одредени права во рамките на Империјата, меѓу кои право на лична сопственост и изградба на [[Синагога|синагоги]].<ref>"''Macedonia and the Jewish people''", A. Assa, Skopje, 1992, p.36.</ref>. Поголемите македонски градови како што се Скопје, Битола и Штип привлекле голем број Евреи и оваа заедница била во мошне добри односи со останатото население во Македонија.<ref name="ce-review.org">[http://www.ce-review.org/00/4/daskalovski4.html Remembering the Past - Jewish culture battling for survival in Macedonia, Zhidas Daskalovski]</ref> Голем број од Евреите го зборувале јазикот ладино.

Пред [[Втората светска војна]], во [[Битола]] живееле околу 8.000 Евреи, во [[Скопје]] околу 3.000 Евреи., <ref name="ce-review.org"/> а во [[Штип]] околу 500 Евреи <ref name="ushmm.org">[http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10006804 The Holocaust in Macedonia: Deportation of Monastir Jewry, Mark Cohen, United States Holocaust Memorial Museum]</ref>.

Две илјади годишната историја на Евреите во Македонија дошла до својот крај со почетокот на Втората светска војна. Во [[април]] [[1941]] година, [[Армија на Бугарија|бугарската војска]], која била сојузник на [[Сили на оската|Силите на оската]], навлегла во Македонија и окупирала голем дел од територијата. Во тоа [[Бугарија]] видела можност да си ја зголеми територијата и вовеле построги мерки. Така, на [[4 октомври]] [[1941]], Бугарите вовеле закон со кој меѓу другото им забраниле на Евреите да бидат било како вмешани во општеството. Малку покасно, Бугарите ги собрале скоро сите Евреи од Битола и ги преместувале во посиромашни и помизерни делови за живеење.<ref name="ushmm.org"/> Наскоро во 1942 година, Бугарите во Македонија и [[Егејска Македонија]] (северна [[Грција]]) започнале со депортирање на Евреите, а оваа депортација кулминирала во втората половина на март [[1943]] година кога сите7.315 Евреи се испратени во нацистичките логори во [[Полска]]. Така., скоро сите Евреи од Македонија биле „збришани“, додека пак Евреите со бугарско државјанство не ги чепкале.<ref>[http://www.ushmm.org/wlc/article.php?lang=en&ModuleId=10006803 The Jewish Community of Monastir: A Community in Flux, Mark Cohen, United States Holocaust Memorial Museum]</ref>. Штип повеќе немал Евреи, а во Битола останале неколку.

Од членовите на [[СКОЈ]] во 1942 година биле уапсени и осудени на робија [[Шами Мориц]], [[Мориц Романо]], [[Виктор Пардо]], [[Аврам Анаф]] и [[Ели Фараџи]]. Борци во [[НОПО „Дамјан Груев“]] биле од самото формирање: [[Виктор Мешулам-Бустрик]], [[Јосеф Песо]] (Пепо), [[Мордо Тодолано]] (Спиро). Во одредот [[Јане Сандански (одред)|„Јане Сандански“]] биле борци (1942): [[Бено Русо]] (Коки), [[Мордехај Нахмијас]] (Лазо), [[Нисим Алба]] (Мики), [[Арон Ароести]]. Борци во единиците на НОВ од [[март]] [[1943]] биле: [[Естреја Овадија]] (Мара), посмртно прогласена за [[народен херој на Југославија|народен херој]], [[Жамила Коломонос]] (Цвета), [[Адела Фараџи]] (Ката), [[Естреја Леви]] (Лена), [[Роза Камхи]], [[Самуел Садикарио]] (Мо), [[Сами Садикарио]], [[Алберт Касорла]] (Берто), [[Алберт Русо]] (Кате).<ref>''Александар Матковски, Трагедијата„Трагедијата на Евреите од МакедонијаМакедонија“, „Гласник на ИНИ“, 1, Скопје, 1958''</ref><ref>''Ѓорѓи Ц. Димовски, Битолските Евреи, Битола, 1993''.</ref>

Денес во Македонија живеат околу 200 [[Евреи]]. Скоро сите живеат во Скопје, но има едно семејство во Штип и еден Евреин во Битола . Во [[2003]] година оваа заедница отворила нова синагога со центар во Скопје. Евреите од Македонија одржуваат редовни врски со еврејските заедници во [[Белград]] и [[Солун]]. <ref>[http://www.jewishworldreview.com/0300/macedonia1.asp "Only 200 strong, Macedonia's Jews celebrate unity and new synagogue", Ruth E Gruber, Jewish World Review]</ref>. The community also recently sent, for the first time, a representative to the annual bible quiz in Israel celebrated every year on Israel's independence day<ref>http://www.haaretz.com/hasen/spages/851851.html [[Ha'aretz]]</ref>.

* [http://www.jewish.org.mk/ ОфицијалноОфицијална мрежно местостраница на еврејската заедница во Македонија]