Светска трговска организација: Разлика помеѓу преработките

{{Без извори|датум=ноември 2009}}

[[Податотека:WTO.jpg|thumb|250px|Логото на СТО]]

 

Стекнувањето на членство во СТО е од најголема важност за стекнување на статусот рамноправен трговски партнер и е единствен предуслов за стекнување на правото за регулирање на прашањата од меѓународна размена врз мултилатерален принцип.

== Потекло ==

СТО беше формирана на [[1 јануари]] [[1995]] со цел да го замени [[ГДТЦ|ГАТТ]] кој претставува серија на поствоени договори наменети за олеснување на светската трговија. Принципите на ГАТТ беа усвоени од СТО, која беше ставена на чело на нивното администрирање и нивното надградување. За разлика од ГАТТ, СТО има супстанцијална институционална структура.

Меѓутоа, состојбите во меѓународната економија непосредно пред Втората светска војна јасно укажувале на фактот дека секоја форма на билатерално договарање меѓу трговските партнери во светот била несоодветна на потребите што ги наметнувале тековните збиднувања. Состојбите биле такви што дури и најзакоравените застапници веќе не биле во состојба да ги затвораат очите пред големите штети што настанале како резултат на прекумерното употребување на протекционстичките бариери во меѓународната размена. За таа цел бил даден предлог да се формира Меѓународна трговска организација, што претставува прв обид да се создаде организација од типот на СТО.

Обидите да се создаде Меѓународна Трговска Организација која ќе се справи со проблемите на меѓународната трговија траеле подолго. Интерни договори биле постигнати помеѓу лимитиран број на земји, но сепак тие договори не ги опфаќале најважните аспекти на меѓународната трговија. Еден дел од прогресивните економски сили во светот по завршувањето на Втората светска војна се залагале да се воспостави мултилатерален принцип на договарање помеѓу партнерите во меѓународната размена, кој ќе биде заснован врз еднаквост, недискриминација и либерализација на надворешно трговските размени. Токму за таа цел бил даден предлог да се формира Меѓународна трговска организација чија основна задача би била либерализација на меѓународната размена, пред се во стоковната сфера, а потоа и во сферата на услугите. Либерализацијата требало да се одвива врз принципите на еднаквост и недискриминација, што значело дека со потпишување на мултилатералната спогодба за формирање на организацијата привелегиите што некоја од потписничките им ги обезбедувала на дел од трговските партнери во меѓународната размена автоматски требало да се пренесат на сите други трговски партнери.

Единствен противник на оваа идеја била Велика Британија. Имено, во периодот непосредно по завршувањето на војната, развиените земји се уште поседувале поголем дел од своите колонии меѓу кои и најголемата империјална сила, Велика Британија. Правилата на меѓусебната размена во рамките на т.н. Комонвелт се разликувале од правилата на размената што Велика Британија ги имала со трговските партнери надвор од подрачјето на Комонвелтот. Таа не сакала големите привелегии што им ги обезбедувала на партнерите во рамките на колонијалниот свет автоматски да се пренесат на сите трговски партнери што ќе ја потпишат мултилатералната спогодба за формирање на Меѓународната трговска организација (МТО). Затоа Велика Британија настојувала да не дојде до формирање на оваа меѓународна организација. Односот на силите одел во полза на интересите на развиените земји што тешко се откажувале од доминацијата што ја имале во светот. Така, во 1947 година , на Конференцијата свикана во Женева , каде што требало да се формира МТО, не дошло до потпишување на спогодбата од страна на најголемите сили во тоа време. На Конференцијата 23-те најразвиени земји ја потпишале Општата спогодба за царини и трговија, или попозната како ГАТТ.

=== ГАТТ 1947 ===

ГАТТ била заснована на три основни принципи:

# Принцип на либерализација

:'''Принцип на мултилатералност и конвертибилност'''

::Овој принцип е од исклучителна важност за повторно заживување на меѓународната економија во услови кога веќе ниту една земја во светот, со исклучок на САД, не била во состојба да обезбеди златно покритие за својата национална валута. Сите земји- членки на ГАТТ морале да се стремат кон обезбедување на макроекономска стабилност во своите економии како основен предуслов за повторно обезбедување на конвертибилност на своите национални валути, што пак е неопходно за обезбедување на принципот на мултилатералност во меѓународната рамена. Мултилатералноста во меѓународната размена подразбира можност за користење на позитивното салдо од трговската размена со една земја за покривање на негативното салдо од трговската размена со некоја друга земја.

Што значи, со формирањето на ГАТТ видно се забележало подобрување во трговскиот систем по војната. Од 1948, меѓународната трговија континуирано растела побрзо од светскиот аутпут. Всушност, волуменот на трговијата со производи пораснала до просечни 6% годишно, додека светскиот аутпут се зголемил на 4% годишно. Извозот на производствените добра сега е 43 пати поголем отколку пред 50 години. Крајниот резултат е дека е тргува со околу една четвртина од светскотото производство. Ова значи дека една четвртина од светското производство е предмет на правилата на меѓународната трговија. Тие правила во моментов ги креира и ги наложува тие правила СТО.

=== Уругвајска рунда на преговори ===

Развиените земји, подржани од некои поголеми економии од редот на земјите во развој (како на пример Аргентина) побарале од ЕЕЗ да ги намали увозните бариери за овој вид прозводи за 75%, а за извозните субвенции за 90%. ЕЕЗ одговориле дека прифаќа да ги намали увозните бариери за 30%, но не прифаќа никави измени на страната на извозните субвенции.

:Неуспехот на ГАТТ се однесува на следново:

# Од крајот на 70-тите ГАТТ довел и до зголемена примена на резимот на контингенти во развиените земји. Овој проблем бил забелезан уште на Токиската рунда на преговори, но обидот за отстранување на нецаринските бариери во надворешнотрговскиот резим на развиените земји не ги дал оцекуваните резултати.

СТО е долго одложениот наследник на очекуваната Интернационална Трговска Организација, која беше примарно наменета да го следи ГДТЦ. Формирањето на Интернационалната Трговска Организација беше договорено на [[Конференција за Трговија и Вработување|Конференцијата за Трговија и Вработување]] на [[ОН]] одржана во [[Хавана]], [[Куба]] во март 1948. Меѓутоа формирањето на оваа организација беше блокирано од страна на [[САД|американскиот]] Сенат. Некои историчари тврдат дека неодобрувањето на формирањето на ИТО беше предизвикано од стравот на американската бизнис заедница дека ИТО наместо да ги либерира ќе ги регулира големите бизниси, што не им одела во прилог на САД.

== Функции ==

Сто има две основни функции: како преговарачки форум за дискусии за нови и стари трговски правила, и како тело за решавање на трговски спорови.

[[Категорија:Меѓународни институции]]

[[Категорија:Светска трговска организација]]

 

{{Link FA|vi}}