Катерина Арагонска: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
Нема опис на уредувањето
Нема опис на уредувањето
Ред 22:
}}
 
'''Кетрин од Арагон''' ([[шпански]]: ''Catalina de Aragón y Castilla'', [[16 декември]] [[14851485год.]] – [[7 јануари]] [[15361536год.]], се нарекувала и Катарина или Катерина) била [[принцеза на Велс]], како сопругата на Артур, принцот од Велс, и [[кралица на Англија]], како првата сопруга на кралот [[Хенри VIII од Англија]]. Шест месеци била и [[регент на Англија]], додека Хенри VIII бил во [[Франција]]. Во тој период, англичаните победиле во [[битка кај Флоден|битката кај Флоден]], настан во кој Кетрин имала важна улога. Контраверзната книга ,,''Образованието на христијанските жени''” од [[Хуан Луис Вивес]], во која се тврдело дека жените имаат право на образование, беше посветена и одобрена од Кетрин.
 
Желбата на Хенри VIII да го поништи својот 24 годишен брак, предизвикала низа настани кои довеле до одделување на Англија од [[Римокатоличка црква|Римската црква]]. Хенри бил незадоволен, бидејќи нивните синови не го преживеале детството, а имале и мртвороденчиња, со што [[Мери I од Англија]] станала единствената престолонаследничка. До тој период, жена никогаш не седнала на тронот, иако не постоел никаков закон против тоа. Кога папата Климент VII одбил да го поништи бракот, Хенри му се спротиставил со тоа што станал врховник на [[Црква на Англија|црквата во Англија]]. Со ова успеал да се ожени со [[Ана Болејн]] без одобрението од папата, надевајќи се дека така ќе успее да добие машки престолонаследник. Кетрин никогаш не го прифатила Хенри како врховник на црквата и се сметала себеси, како што мислел и остатокот од Англија и [[Европа]], како вистинската сопруга на кралот со до крајот на нејзиниот живот.
Ред 33:
Неа ја подучуваше тутор, Алесандро Гералдини, кој беше службеник во редовите на црквата. Кетрин учела за религијата, класиците, латинската историја, канонот и граѓанското право<ref>Antonia Fraser, ''The Wives of Henry VIII',p.12</ref>. Таа била образована во духот на религијата, и развила голема љубов кон верата која понатаму ќе игра важна улога во нејзиниот живот.<ref>Weir, p.20</ref> Таа научила да зборува, чита и пишува на шпански и латински, а зборувала и француски и грчки. Исто така, учела работи поврзани со домаќинството како што се правење гоблени, шиење, везење, музика и танцување. Подоцна, големиот научник Ерасмус, ќе изјави дека Кетрин ,,сакаше добра литература која ја проучуваше уште од детството”.<ref>Maria Dowling,Humanism in the age of Henry VIII(Published 1986), p.17</ref>
 
Уште од мала, Кетрин се сметала за соодветна сопруга на Артур, принцот од Велс, најстариот син на Хенри VII од Англија и наследник на тронот, поради нејзините истакнати англиски предци од страна на мајка си, [[Изабела I Кастилјска]]. Од страна на мајка ѝ, Кетрин имала предци на англискиот трон преку првите две сопруги на Џон од Гент, првиот војвода од Ланчестер. Првата била [[Бланш од Ланчестер]], а втората, шпанската [[инфанта]], [[Констанца од Кастилија]], преку кои Џон сакал да го преземе кралството Кастилија. Од друга страна, [[Хенри VII од Англија]], бил потомок од бракот на Џон со третата сопруга, [[Кетрин Свинфорд]], чии деца биле родени надвор од бракот и признаени по смртта на Констанца и бракот меѓу Џон и Кетрин. Децата на Џон и Кетрин, и покрај тоа што биле веќе признаени, не можеле да го наследат англискиот трон. Поради ова, [[Тјудори|династијата Тјудор]] не била прифатена од сите кралства во Европа. Во тоа време, [[династија Трастамара|династијата Трастамара]] била најценетата поради владетелите кои биле големи католици. Поради ова, бракот меѓу Кетрин и Артур ја озаконил династијата Тјудор во очите на останатите европски кралства и ја зацврстила фамилијата Тјудор на престолот поради предците на Кетрин од Арагон. Доколку постоеше машки наследник, фамилијата Тјудор ќе имаше неоспорен владетел на Англија. На [[19 мај]] [[14991499год.]]година, Кетрин и Артур беабиле венчани одделно, и се допишувале на [[латински]] сè додека Артур не наполнила 15 години. На таа возраст беше одлучено дека тој е доволно возрасен да стапи во брак.
 
== Сопруга и вдовица на Артур ==
[[File:Michel Sittow 002.jpg|thumb|left|]]
 
Двојката за прв пат се сретнала на [[4 ноември]] во [[Догмерсфилд]], [[Хамшир]]. Не се знае многу за нивните први впечатоци, но Артур му напишал на родителите на Кетрин дека ќе биде ,,''вистински и добар сопруг''” и кажал на своите родители дека е неизмерно среќен што го ,,''допрел лицето на својата прекрасна сопруга''”. Тие бргу сфатиле дека не можат да зборуваат меѓусебе бидејќи научиле различен изговор на латинскиот јазик.<ref>Antonia Fraser, ''The Wives of Henry VIII', p.25</ref> По десет дена, на [[14 ноември]] [[15011501год.]] година, тие се венчале во катедралата Св. Павле. Откако се венчале, Артур го испратиле во замокот Лидлоу, кај границата на [[Велс]], за да го надгледува советот на Велс, бидејќи тоа била негова должност како [[принц на Велс]]. Бил придружуван од неговата невеста. По неколку месеци, двајцата се разболеле. Тој починал на [[2 април]] [[15021502год.]] година.
 
Во тој момент, Хенри VII требало да го врати нејзиниот мираз кај татко ѝ. За да се избегнат компликациите, се договриле Кетрин да се омажи за вториот син на Хенри VII, [[Хенри, војвода од Јорк|Хенри, војводата од Јорк]], кој бил пет години помлад од неа. Меѓутоа, со смртта на мајката на Кетрин, нејзината ,,''вредност''” во бракот опаднала. Кастилија било многу поголемо кралство од [[Кралство Арагон]] кое го наследи нејзината ментално заостаната сестра, Јоана. Наводно, бракот бил одложен додека Хенри не порасне, но Хенри VII толку многу го оддолжувал поради неплатениот мираз, што не било сигурно дали воопшто ќе се случи бракот. Таа живеела како затвореник во Куќата Дурхам во [[Лондон]]<ref>Williams, p.15</ref> .Некои од нејзините писма напишани за татко ѝ во кои се жали за условите во кои живее, постојат и денес. Таа имала малку пари и се трудела да соработува бидејќи требало да мисли и за добросостојбата на своите придружнички.
Ред 44:
Бракот со братот на Артур зависел од добивањето ослободување од папата поради блиската врска. Кетрин сведочела дека нејзиниот брак со Артур никогаш не бил конзумиран. Во тоа време, таа работа не била толку важна, бидејќи папата ја имал моќта да ги одбие сите приговори, без разлика дали имаат или немаат религиска основа.
 
== Кралица на Англија (15091509год.15361536год.) ==
 
Вториот брак на Кетрин се случил на [[11 јуни]] [[15091509год.]] година, седум години по смртта на Артур. Таа тогаш се омажила со веќе крунисаниот Хенри VIII на приватна церемонија одржана во црквата Гринвич. Таа имала 23 години, а кралот скоро 18.
 
== Крунисување ==
 
На [[23 јуни]], сабота, вечерта пред крунисувањето во [[Вестминистер]], имало голема и весела толпа. Како што бил обичајот, ноќта ја поминале во Кулата во Лондон. На [[24 јуни]] [[15091509год.]] во недела, Хенри VIII и Кетрин од Арагон биле крунисани заедно од архиепископот на Кантербури за време на раскошната церемонија во [[Вестминстерска катедрала|Вестминистерската катедрала]]. По крунисувањето имало банкет во салата на Вестминистер.
 
== Брак==
 
На [[31 јануари]] [[15101510год.]] година, Кетрин родила мртвороденче. Синот Хенри, војводата на Корнвал, се родил на [[Нова година]], 1511 година. Тој починал по само 52 дена. Во 15131513год. година Кетрин повторно забременила. Хенри ја назначил за [[регент]] кога тој заминал за [[Франција]] за некоја воена кампања. Кога Шкотланѓаните извршиле напад, Кетрин им нанела пораз во [[битка кај Флоден|битката кај Флоден]]. Кетрин му испратила писмо на Хенри, заедно со крвавото палто на кралот на Шкотланѓаните, [[Џејмс IV од Шкотска]], кој умрел за време на битката.
 
Кетрин изгубила уште еден син кога Хенри се вратил од [[Франција]]. Или било мртвороденче или умрело по кратко време откако се родило. Во [[ноември]] [[15141514год.]] година таа родила уште едно мртвороденче. На [[18 февруари]] [[15161516год.]], Кетрин родила здраво женско дете. Ја нарекле Мери и ја крстиле три дена подоцна на голема церемонија во црквата на Капуцинерите. Во [[15181518год.]] година Кетрин останала бремена за последен пат. На [[10 ноември]] родила ќерка, но бебето по само неколку часа починало. Вкупно, Кетрин била бремена шест пати.
 
Со текот на годините, интересот на Кетрин за религијата и науката се зголемиле. Таа продолжила да го зголемува своето знаење, а обезбедувала и обука за својата ќерка. Образованието на жените станало модерно, особено поради влијанието на Кетрин. Исто така, таа донирала огромни суми на пари во некои колеџи. Сепак, Хенри продолжил да мисли дека најважно е да добие машки наследник. Династијата Тјудор била нова, и нејзината легитимност сеуште не била докажана. Последниот пат кога жена седела на тронот (ќерката на Хенри I, кралицата Матилда) избувнала [[граѓанска војна]] која траела многу долго. Ужасите од [[Војна на Розите|Војната на Розите]] сеуште се чувствувале.
Ред 75:
== Подоцнежните години ==
[[File:Peterborough Katherine of Aragon.JPG|thumb|left|Гробот на кралицата на Англија]]
Кон враќањето во [[Довер]], по средбата со кралот [[Франсоа I]] во Кале, Хенри и Ана Болејн тајно се венчале. Постои можност Ана да била бремена. Некои подржувачи на Кетрин го сметале новиот брак за лажен. Ако бракот на Кетрин со Артур бил конзумиран, за што постои голема веројатност, Хенри VIII според канонското право можел повторно да се жени. На [[23 мај]] 15331533год., Кранмер го поништил бракот меѓу Кетрин и Хенри, а пет дена подоцна, на [[28 мај]] [[15331533год.]] бракот меѓу Хенри и Ана го пргласил за валиден.
 
До крајот на нејзиниот живот, Кетрин се сметала себеси за вистинската сопруга на Хенри и едиствената [[кралица на Англија]]. Така ѝ се обраќале и нејзините верни поданици. Меѓутоа, единствената титула која Хенри ѝ ја дозволил било ,,[[принцезата Довагер од Велс]]”, признание на нејзината положба како вдовица на брат му.
 
Во [[15351535год.]] Кетрин ја испратиле во далечниот и веќе распаднат замок [[Кимболтон]]. Затворена само во една соба, излегувајќи само за да слуша миса и постејќи поголемиот дел од времето, Кетрин се подготвувала за својот крај. Иако ѝ било дозволено да прима некои посетители, сепак не смеела да ја види ќерка си Мери. Меѓутоа, имало тајни симпатизери кои пренесувале писма меѓу мајката и ќерката. Хенри им понуди на двете подобро сместување и можност за средби само доколку ја признаат Ана за кралица. Тие не го стприле тоа.
 
Кон крајот на [[декември]] [[15351535год.]], Кетрин ја претчувствувала смртта, па затоа го напишала својот [[тестамент]]. Му пишала и на својот внук, Чарлс V, да ја заштити нејзината ќерка, како и на Хенри, каде му се обратила како ,,''најдраг господару и сопруг''”.
На [[7 јануари]] [[15361536год.]] во замокот Кимболтон, Кетрин од Арагон починала. Наредниот ден, кралот дознал за нејзината смрт. Според летописецот [[Едвард Хал]], за периодот на жалење Ана носела жолто. Тоа може да се протолкува на неколку начини. Според [[Полидор Вергил]], Ана не жалела, меѓутоа Шапуис тврди дека всушност Хенри бил облечен во жолто и ја славел нејзината смрт. Многумина помислиле дека ова е невкусно и вулгарно. Имало и гласини дека Хенри и Ана ја отруле, бидејќи Ана се заканувала дека ќе ги убие Кетрин и Мери. Тие гласини започнале по балсамирањето на телото на Кетрин кога се открило дека нејзиното срце било оцрнето. Модернните медицински експерти, кажуваат дека тоа не се случило од труење туку од рак на срцето, нешто што во тоа време било непознато. Друга теорија е дека жолтата боја била знак на почит, бидејќи во тоа време во [[Шпанија]] се носела жолта боја за време на жалење. Со сигурност е потврдено дека подоцна во текот на денот, и Хенри и Ана плачеле поради нејзината смрт.
Таа била закопана кај катедралата Петербороу, со церемонија достојна за принцеза, а не за кралица. Хенри не присуствувал на погребот, а не ѝ дозволил ни на Мери.
 
Ред 93:
Во [[20 век]], сопругата на Џорџ V, кралицата Мери, го реновирал нејзиниот гроб и поставил знак на кој пишува дека Кетрин е кралица на Англија. Секоја година, во катедралата Петербороу се одржува миса во нејзина чест. На мисата која обележуваше 470 години од нејзината смрт, присуствувал и шпанскиот амбасадор. Службата започнала со поворка, предводена од градоначалникот. По службата, луѓето можеле да ги разгледаат нејзините портрети кои биле насликани од деца за ликовен натпревар. Во Алкала де Хенарес денеска полстои нејзин споменик, прикажувајќи ја како млада девојка со книга и роза во нејзините раце.
 
Во [[19421942год.]], американскиот историчар [[Гарет Матингли]], напишал биографија за Кетрин од Арагон. Во [[19661966год.]] година, Џон И. Пол напишал книга за Кетрин и нејзините подржувачи: ''''Кетрин од Арагон и нејзините пријатели''''. Во [[19671967год.]], Мери М. Лук ја напишала првата книга од нејзината триологија за фамилијата Тјудор, ''Кралицата Кетрин'' во која е опишен нејзиниот живот и ерата во којашто живеела.
 
Пред некоја година, писателката Алисон Веир го опишала нејзиниот живот во книгата ''Шестте сопруги на Хенри VIII'', објавена за прв пат во [[19911991год.]] година. Антонија Фрејзер го направила истото во нејзината книга објавена во 1992 година, која го имаше истиот наслов, како и британскиот историчар Дејвид Старки во книгата ''Шест сопруги: кралиците на Хенри VIII'', објавена во 2003год.
 
== Во уметноста и медиумите ==