Српско-бугарска војна: Разлика помеѓу преработките
[непроверена преработка] | [непроверена преработка] |
Избришана содржина Додадена содржина
с Бот Додава: ka:სერბეთ-ბულგარეთის ომი |
с Бот: козметички промени |
||
Ред 4:
Со септемврискиот револт
Соединувањето посебно ја вознемирило српската влада и кралот Милан, кој изјавил дека ова нарушување на политичка рамнотежа на Балканот, посебно е на штета на Србија и дека Србија со сите сили треба да застане во одбрана на таа рамнотежа.
Поради сложеноста на ситуацијата на Балканот, големите сили на 24.октомври 1885 г. свикале конференција во Цариград. Српскиот крал и претседателот на владата Гарашанин се надевале дека на оваа конференција ќе го поништи бугарското обединување и ќе ја врати ситуацијата на status quo ante. Откако конференцијата не донела никакво решение и пропаднал дипломатскиот притисок над Бугарија, Србија решила да премине кон воената опција, а за вооружување и снабдување Србија добила паричен заем од Австро-Унгарија.
По низа провокации од српска страна, инцидентот на 1.ноември кај месноста Цветков гроб им послужил на Србите како повод на 2.ноември да ñ објават војна на Бугарија. Претходно, српската влада не обрнувала никакво внимание на протестите на Бугарија против овие погранични провокации, како и против обидот на српски емисари да го бунтуваат пограничното бугарско население.
Србија ја мобилизирала само постојаната војска и дел од вториот повик, со вкупен број од околу 68.000 луѓе и 26 батерии.
Врховната команда над целата српска армија ја презел лично кралот Милан, кој за началник на штабот го поставил, воениот министер полк. Јован Петровиќ, што било невообичаено, а за команданти на армиите, од искусните генерали од турските војни, биле поставени само генералите Јовановиќ и Лешјанин. Кралот Милан, стравувајќи да не му ја приграбат славата од сигурната победа над Бугарите, за свои соработник не земал ниеден од останатите искусни команданти од војните со Турција како што биле: Хорватовиќ, Белимарковиќ или Протиќ.
Фронтот на кој биле распоредени српските сили се протегал од од Власина, преку Пирот до Заечар и Неготин, во должина од околу 300 km.
Од друга страна, бугарската војска не располагала нити со искусен, нити со доволен број на офицерски кадар. На местото на руските офицери, кои до 12.октомври 1885 г. биле повлечени од бугарската армија, биле поставени млади бугарски офицери. По извршената мобилизација, заедно со ополчениците и доброволците, армиите на кнежеството Бугарија и на Источна Румелија заедно броеле 108.000 луѓе.
Бугарија немала план за војна против Србија, но од октомври 1885 г., кога мобилизацијата во Србија била во тек, бугарското Министерство за војна презело мерки за утврдување на пограничните области, а посебно добро биле утврдени градовите Видин и Трн, како и престолнината Софија. Во почетокот на војната на западниот фронт, кој се протегал спрема Србија и на југозапдниот фронт спрема Турција, бугарската воена команда распоредила седум одреди, кои броеле околу 17.000 луѓе и 34 артилериски орудија. Спрема воениот план, операциите на српската војска започнале веднаш по објавувањето на војната т.е. на 2.ноември околу пладне. Главниот штаб на српската воена команда, со кралот Милан како заповедник, се сместил во гр. Пирот, во близина на границата.
Ред 26:
Со таков сразмер на силите на 5.ноември, во раните утрински часови, започнала решавачката битка помеѓу двете армии. По неколкучасовни борби кон пладне борбите се интензивирале во центарот и на левото крило на бугарската војска. Понатаму во текот на денот, битката главно се одвивала помеѓу крилата, а во центарот иницијативата била на бугарска страна, благодарение на успешната подршка на артилеријата. Така, Бугарите го задржале противникот и добиле во време до пристигнувањето на војските од Тракија.
Сепак, на 5.ноември Србите постигнале значителни успеси на јужниот дел од фронтот, откако Моравската дивизија го заземала гратчето Брезник , што претставувало сериозна опасност за левото крило и позадината на бугарската војска. Со пристигнувањето на војската од Тракија, Бугарите броеле околу 20.000 војници, а Србите истовремено, со новите засилувања, броеле околу 31.000 луѓе. Ноќта на 5 спрема 6 ноември, 500-600 доброволци од Македонија и една чета од Софискиот полк на чело со кап. Паница го изненадиле српскиот батаљон на позициите на српското лево крило кај с. Ропот и откако го разбиле батаљонот биле заробени 168 српски војници, а останатите српски војници биле принудени на повлекување. По борбите водени на 6.ноември, Бугарите не само што успеале да ги задржат старите позиции, туку и ги подобриле во однос на претходниот ден. На 7.ноември, кога се одиграл решавачкиот бој, српската војска броела 40.000, а бугарската 32.000 луѓе. По уште еден изненаден напад на кап. Паница, кај с. Ржана
Додека на јужниот фронт Бугарите успеале да го сопрат српското напредување, на северниот фронт Тимочката армија, командувана од ген. Лешјанин, откако го заземала гр. Кула навлегувала сé подлабоко на бугарска територија. Пред притисокот на српските војски, бугарските трупи, водејќи непрекинати борби, отстапувале кон утврдувањето на гр. Видин. Всушност, на северниот фронт бугарската армија во текот на војната била во дефанзива.
Ред 36:
На 14.ноември големите сили, на предлог на Русија, ñ врачиле нота на бугарската влада за прекинување на воените дејства. Бугарскиот министер за надворешни работи Цанов ја одбил нотата со образложение дека кнезот Александар I се наоѓа на фронтот каде се водела тешка битка и дека Србите, кои и самите барале примирирје, продолжиле со нападите на Видин.
На 14.ноември по една жестока битка во близина на гр. Пирот, и поголем број жртви на двете страни, бугарската армија ги пробила позициите на српската Нишавска армија, по што Србите била принудени да отстапат назад во паника и метеж. По битката, српската главна Нишавска армија била расцепена на два дела: Шумадиската и Дунавската дивизија се повлекувал кон Књажевац, а Моравската и Дринската дивизија на југозапад.
Додека на јужниот, решавачки фронт, Бугарите напредувале и нанесувале порази на противникот, на северниот фронт бугарските војски давале сериозен отпор на српските напади. Откако го освоиле гр. Кула и го опсадиле гр. Видин од копно, Србите ги насочиле своите трупи кон гр. Белоградчик и с. Арчар-Вибдол на р. Дунав. На 11. и на 16.ноември околу 6.000 бугарски војници со 31 артилериско орудие и 5 митралеза, од Видинската тврдина, ги одбиле силните напади на околу 15.000 српски војници. На 17.ноември на предлог на српскиот командант ген. Лешјанин, бугарскиот заповедник на Северниот одред кап. Узунов се согласил на примирје. За време на примирјето, на двете страни пристигнале повеќе дипломатски мисии на големите сили со цел да се одредат условите на примирјето и на 9 декември примирјето било потпишано, според кое двете армии требало да се повлечат до крајот на месецот на старите граници.
Ред 43:
По потпишувањето на примирјето, во Букурешт на 23 јануари 1886 г. започнале преговорите со посредство на големите европски сили за потпишување на конечен мир помеѓу Србија и Бугарија. Бугарија била принудена паралелно со преговорите со Србија да води преговори за спогодба и со Турција за прашањето на Источна Румелија. Според спогодбата со Турција од 20 јануари 1886 г., управувањето над Источна Румелија му се поверувало на бугарскиот кнез во рок од 5 години, по кој рок ако кнезот ги исполнувал своите обрски правилно, ќе биде повторно назначен од страна на султанот, потоа т.н. непокорни села на Родопите и муслиманските села во Крџалиската област се присоединувале кон Турција и била договорена взаемна помош помеѓу Турција и Бугарија во случај на напад од трета страна.
На преговорите во Букурешт, Бугарија била принудена да се откаже од воена оштета и од меѓународно признание на соединувањето на Источна Румелија кон Кнежеството. Бугарија, под притисок на Австро-Унгарија, Германија, Турција и Италија, се согласила на мир со Србија без никакви територијални отстапки или парична оштета од српска страна. Мировниот договор бил потпишан на 19.декември 1886 г. и содржел само еден член според кој од денот на потпишувањето на договорот се воспоставува состојба на мир помеѓу двете завојувани страни и се враќа предвоената состојба.
|