Правопис на холандскиот јазик: Разлика помеѓу преработките

[непроверена преработка][непроверена преработка]
Избришана содржина Додадена содржина
сНема опис на уредувањето
с Бот: козметички промени
Ред 1:
'''[[Правопис]]от на [[Холандски јазик|холандскиот јазик]]''' се служи со [[латиница]]та во согласност со системот кој се има развиено за потребите на [[Холандски јазик|холандскиот јазик]]. Оваа статија го разработува современиот правописен систем, и го проследува развојот на холандскиот правопис во неговиот напредок од [[Среден век|Средниот век]] па сè до последните две столетија, со честите владини одредби за подобрување и упростување на системот.
 
== Систематичност ==
Холандскиот [[правопис]] е познат како особено логичен. Тој е прилично лесен за совладување бидејќи, откога ќе се научи системот, изговорот секогаш може да се изведе од напишаното, со исклучок на извесни лични имиња и туѓи заемки. За холандските деца пак, ова не е толку лесно, бидејќи обратната операција на изведување на пишувањето од изговорот не е така проста: на пример, {{IPA|/k/}} може да се напише со ‹c› или со ‹k› во заемки, додека ‹ou› и ‹au› звучат исто, а во стандардниот дијалект истозвучни се и ‹ij› и ‹ei›. Критичарите приговараат дека иако системот е логичен, тој понекогаш знае да биде архаичен: [[диграма]]та ‹oe› се пишува така бидејќи некогаш била [[дифтонг]], но сега е проста самогласка {{IPA|/u/}}; комбинацијата ‹sch› што го претставува гласот {{IPA|/s/}} во наставката -isch е исто така историска и застарена. Меѓутоа сè на сè, може да се заклучи дека холандскиот има натпросечно фонемски правопис.
 
== Современ правопис ==
Холандскиот правопис е утврден со законска одредба и како таков е задолжителен за сета владина документација и сите образовни установи.
 
=== Основни графеми ===
Ова е листа на основните графеми во холандскиот јазик, со нивната звучност по [[МФА]] и [[транскрипција]] на [[македонски јазик|македонски]]. Во некои случаи истата буква звучи (се изговара) различно кога стои на почетокот и на крајот од [[слог]]от.
 
Ред 16:
{| class="wikitable"
|+ [[Холандски јазик|Холандски]] [[согласки]]
! rowspan="2" | правопис ||colspan="2"| [[МФА]] ||colspan="2"| Македонска<br />транскрипција
|-
! почетно || финално || почетно || финално
Ред 36:
|-
| '''h'''
| {{IPA|[ɦ]}} || &ndash; || х || &ndash;
|-
| '''j'''
| {{IPA|[j]}} || &ndash; || ј || &ndash;
|-
| '''k'''
Ред 54:
|-
| '''ng'''
| &ndash; || {{IPA|[ŋ]}} || &ndash; || нг
|-
| '''nj''' || {{IPA|[ɲj]}} || &ndash; || њ || &ndash;
|-
| '''p'''
Ред 65:
|-
| '''qu'''
| {{IPA|[kw]}}<ref name="qu">како и во англискиот, q може да стои само пред u, и оваа комбинација се изговара {{IPA|[kw]}}, а во мал број зборови почесто се изговара со {{IPA|[k]}}</ref> || &ndash; || кв || &ndash;
|-
| '''r'''
Ред 83:
|-
| '''tj'''
| {{IPA|[tʲ]}} || &ndash; || тј || &ndash;
|-
| '''tsj'''
| {{IPA|[tʃ]}} || &ndash; || тш || &ndash;
|-
| '''v'''
| {{IPA|[v]}} || &ndash; || в || &ndash;
|-
| '''w'''
Ред 98:
|-
| '''y'''
| {{IPA|[j]}}<ref name="y">y обично е самогласка, или {{IPA|[i]}} или {{IPA|[ɪ]}} кај отворените и затворените слогови, а согласка е само во мал број заемки</ref> || &ndash; || ј || &ndash;
|-
| '''z'''
| {{IPA|[z]}} || &ndash; || з || &ndash;
|-
|}
Ред 107:
{| class="wikitable"
|+ [[Холандски јазик|Холандски]]&nbsp;[[самогласка|самогласки]] и [[дифтонг|дифтонзи]]
! rowspan="2" | правопис || colspan="2" | [[МФА]] ||colspan="2"| Македонска<br />транскрипција
|-
! отворена || затворена || отворена || затворена
Ред 115:
|-
| '''aa'''
| {{IPA|[aː]}} || &ndash; || а || &ndash;
|-
| '''aai'''
Ред 160:
|-
| '''oo'''
| {{IPA|[oː]}} || &ndash; || о || &ndash;
|-
| '''ooi'''
Ред 175:
|-
| '''uu'''
| {{IPA|[y]}} || &ndash; || и || &ndash;
|-
| '''uw'''
Ред 187:
<references/>
 
=== Двојни самогласки и согласки ===
Бидејќи холандскиот има многу повеќе самогласки од [[латиница]]та, тие се бележат по пат на комплексен систем на единечни и двојни самогласки и согласки. Една иста буква се користи за бележење на пар самогласки кои се меѓусебно блиски во самогласниот простор на МФА. Зависно од конкретната фонолошка расправа, членовите на секој пар добиваат разни називи: остра/тапа, јасна/темна, [[врзани и слободни самогласки|слободна/врзана]], [[тензија (фонетика)|напрегната/лабава]], отворена/затворена, долга/кратка. Иако [[должина на самогласките|должината]] на звуците во холандскиот со себе обично ''не носи'' фонемско значење, многу говорници изговараат еден од гласовите од секој пар како малку подолг, па така поимот долга/кратка по традиција се однесува на правописниот систем, иако некои од другите индикации можеби се поточни.
 
Ред 212:
</center>
 
== Видете исто така ==
* [[Холандска азбука]]
* [[Историја на холандскиот правопис]]
* [[Фонологија на холандскиот јазик]]
* [[IJ (диграма)]]
 
== Надворешни врски ==
* [http://www.dbnl.nl/tekst/wink003gron01 Основи на холандскиот правопис. Конструкција на правописот за потребите на холандскиот речник] (1863) од Л.А. те Винкел {{nl}}
* [http://woordenlijst.org/ Лексикон на холандскиот јазик он-лајн] (2005) од Холандскиот јазичен сојуз {{nl}}
Ред 224:
* [http://www.geocities.com/stevenedw/nieuwespelling.html „Нов правопис“ на холандскиот јазик] {{en}}
 
== Библиографија ==
* Marijke van der Wal, ''Geschiedenis van het Nederlands'', Utrecht: Het Spectrum, 1994.
* Nicoline van der Sijs, ''Taal als mensenwerk. Het ontstaan van het ABN'', Den Haag: Sdu Uitgevers, 2004.