Многуноги: Разлика помеѓу преработките

| image_width = 240px

| image_caption = ''[[Џиновска сколопендра|Scolopendra gigantea]]'', стоногалка.

| subphylum = '''Myriapoda'''

| subphylum_authority = [[Пјер Андре Латреј|Latreille]], 1802

| subdivision_ranks = [[Класа (биологија)|Класи]]&nbsp;<ref>{{ITIS|taxon=Myriapoda|ID=563885}}</ref>

[[Arthropleuridea]] (изумрена класа)

}}

 

== Филогенија ==

Повеќето биолози и палеонтолози сметаат дека постојат доволно [[Морфологија (биологија)|морфолошки]], [[Ембриологија|ембриолошки]] и [[фосил]]ни докази за тврдењето дека основниот структурен план на главата на [[инсект]]ите се развил (еволуирал) многу рано во еволутивната линија на многуногите. Бидејќи главата добила поважно значење за опстанокот на организмот, таа ги зголемила своите пропорции и значајност по пат на спојување со соседните трупни сегменти кои претходно биле адаптирани за движење. Во овој процес на [[цефализација]], екстремитетите еволуирале во усни делови кои станале адаптирани за фаќање, обработување или манипулирање со храната. За овие усни делови се вели дека се сегментно [[Хомологија (биологија)|хомологни]] со екстремитетите за движење. Навистина, доколку е така, ние би очекувале да најдеме ,,примитвни‘‘ организми кои имаат само [[Мандибула|мандибули]] (моногнатни), или ,,помалку примитивни‘‘ организми кои имаат мандибули и [[Магзила|магзили]] (дигнатни), како и ,,напредни‘‘ организми со мандибули, прв пар на магзили и втор пар на магзили (тригнатни). Всушност, моногнатни форми никогаш не се пронајдени (живи или фосилизирани), но дигнатни форми се ''Pauropoda'' и ''Diplopoda'', додека тригнатни усни делови можат да се најдат кај стоногалките, симфиланите и сите [[шестоноги]] (инсектите и нивните блиски сродници).

 

[[de:Tausendfüßer]]

[[en:Myriapoda]]

[[eo:Miriapodo]]

[[fr:Myriapoda]]

[[gl:Miriápodo]]

[[is:Fjölfætlur]]

[[it:Myriapoda]]

[[ka:მრავალფეხიანები]]

[[kv:Шунгаг]]

[[lt:Šimtakojai]]

[[nl:Duizendpotigen]]

[[nn:Mangefotingar]]

[[oc:Myriapoda]]

[[pl:Wije]]

[[qu:Waranqachaki]]

[[ru:Многоножки]]

[[sl:Stonoge]]

[[sr:Стоноге]]

[[sv:Mångfotingar]]

[[ta:பலகாலி]]