Рецептор (биохемија)

Во биохемијата и фармакологијата, рецептор е белковинска молекула која прима хемиски сигнали од надворешноста на клетката. Кога такви хемиски сигнали се врзат за рецепторот, тие предизвикуваат некаква форма на клеточен/ткивен одговор, на пр. промена во електричната активност на клетката. Во оваа смисла, рецепторот е белковинска молекула која ги препознава и одговара на ендогени хемиски сигнали, на пр. ацетилхолинскиот рецептор го препознава и одговара на неговиот ендоген лиганд, ацетилхолинот. Сепак, понекогаш во фармакологијата, терминот рецептор може да се однесува и на други белковини кои се цел за лековите, како што се ензими, транспортери, и јонски канали.

1. Лиганди
2. Рецептори
3. Вторични гласници

Примери за мембрански рецептори.

Структура

Структурите на рецепторите се многу разновидни и можат да се класифицираат во следниве четири категории:

• Тип 1: L (јонотропни рецептори)– Овие рецептори обично се цел на брзи невротрансмитери како што се ацетилхолин и GABA; и, активацијата на овие рецептори резултира со промена во движењето на јони низ мембраната. Тие имаат хетеромерна структура при што секоја подединица се состои од лиганд-врзувачки домен и трансмембрански домен кој е составен од четири трансмембрански алфа-завојницаи. Лиганд-врзувачките шуплини се наоѓаат на меѓуповршината на подединиците.
• Тип 2: Рецептори врзани за G-белковини (метаботропни) – Оваа е најголемата фамилија на рецептори која ги опфаќа рецепторите за многу хормони и бавни трансмитери на пр. допамин, метаботропен глутамат. Тие се составени од седум трансмембрански алфа-завојници. Петелките кои ги поврзуваат алфа-завојниците формираат вонклеточен и внатреклеточен домен. Врзувачкото место за поголемите пептидни лиганди вообичаено се наоѓа во вонклеточниот домен, додека врзувачкото место за помали непептидни лиганди често се наоѓа помеѓу седумте алфа-завојници и една вонклеточна петелка. Горенаведените рецептори се поврзани за разни внатреклеточни ефекторни системи преку G-белковини.
• Тип 3: Рецептори врзани за кинази и рецептори слични на нив - Се состојат од вонклеточен дел на кој се наоѓа врзувачкото место за лигандот и интрацелулатен дел, кој често има ензимска функција, поврзани со еден трансмембрански алфа-завојница. Ваков пример е инсулинскиот рецептор.
• Тип 4: Јадрени рецептори – Иако се наречени јадрени рецептори, тие всушност се наоѓаат во цитоплазмата и мигрираат во јадрото откако ќе се поврзат со нивните лиганди. Рецепторите за стероидни и тироидни хормони се примери за вакви рецептори.