Петар Темелковски
Петар Темелковски (25 ноември 1946 во Богомила) - македонски театарски и филмски глумец. Дипломирал на „Националната академија за театарска и филмска уметност“ во Софија и веднаш се вработил во Македонскиот народен театар „МНТ“. Во 1975 година се вработил во Драмскиот театар - Скопје како првенец на театарот и од тогаш остварува повеќе од 70 главни и централни улоги во театрите во Скопје, Софија, Куманово, Прилеп, Велес, Струмица... на филм и ТВ. Со своите театарски остварувања, Темелковски имал бројни гостувања во Австралија, Канада, САД, и Европа.
| Петре Темелковски | |
|---|---|
 | |
| Роден(а) | 25 ноември 1946 Богомила,  Македонија |
| Националност | Македонец |
| Занимање | глумец |
| Активен период | 1971 - денес |
| Познат(а) по | по улогите во: Најдолгиот пат Тајната книга Вампирџија Македонска сага Диво месо |
Меѓу театролозите и критичарите Темелковски е окарактеризиран како глумец со високо издиференцирана култура на говорот, односно мајстор на говорот кој умее беспрекорно да ја искаже и да ја обмисли а потоа и емоционално да ја „тонира“ секоја текстуална партитура, вклучително и најсложената.[1] Во историјата на македонскиот театар ќе влезе како глумец кој ги има одиграно најголемите и најзначајни улоги од светската драматургија.[2]
Покрај афинитетот кон домашната и светска драматургија, карактеристично за Темелковски е неговата силна индивидуалност и неприкосновеност во одбрана на македонскиот бит, македонскиот литературен збор, историја и сè што е врзано за Македонија. Токму неговата посветеност на темите врзани за татковината го втурнуваат во една од најтешките театарски форми, монодрамата, за да ги понуди своите ставови, преку темите што самиот ги избира.
Творештво
уредиПоважни театарски улоги
уреди- Исидор Солунски во Еригон на Јордан Плевнеш, Драмски театар Скопје
- Максим Бродски во Р, од Јордан Плевнеш, Драмски театар Скопје и како гостин во Националниот театар Иван Вазов Софија
- Рабинот Јицак Коен во Вечната куќа, од Јордан Плевнеш, МНТ Скопје
- Трајан Поп Стефанов во „Мацедонише цуштенде“, од Јордан Плевнеш, МНТ Скопје
- Горчин во „Пелиново“ од Жарко Команин, МНТ Скопје
- Макс Брод во „Стапица“, од Тадеуш Ружевич, Драмски театар Скопје
- Херман Клаус во „Диво Месо“, од Горан Стефановски, Драмски театар Скопје
- Најде Екимот во „Јане Задрогаз“, од Горан Стефановски, Драмски театар Скопје
- Поцо во Чекајќи го Годо, од Семјуел Бекет, Драмски театар Скопје
- Хам во „Крајот на играта“, од Семјуел Бекет, независен проект
- Сер во „Гардеробер“, од Роналд Харвуд, Драмски театар Скопје
- Беранже во „Носорог“, од Ежен Јонеско, МНТ Скопје
- Андреа Сарти во „Животот на Галилеј“ од Бертолт Брехт, МНТ Скопје
- Цар Едип во „Цар Едип“, од Софокле, Драмски театар Скопје
- Кралот Агамемнон во „Ифигенија од Авлида“, од Софокле, Народен театар Ј.Х. Џинот Велес
- Дон Жуан во „Дон Жуан“, од Молиер, Драмски театар Скопје
- Аристарх во „Самоубиец“, од Николај Гогољ, Драмски театар Скопје
- Антоан во „Виктор или деца на власта“, од Роже Витрак, Драмски театар Скопје
- Михаил Назаров во „Децата на Сонцето“ од Максим Горки, МНТ Скопје
- Тригорин во Галеб, од Антон Павлович Чехов, МНТ Скопје
- Генерал Сољони во „Три сестри“, од А.П. Чехов, Драмски театар Скопје
- Војводата од Бакингам во „Ричард III“, од Вилијам Шекспир, МНТ Скопје
- Џејмс Тајрон во „Долго патување во ноќта“, од Јуџин О'Нил, Драмски театар Скопје
- Мустакот во „Црна“, од Богомил Ѓузел и Љубиша Георгиевски, Народен театар Куманово
- Крал Лир во „Плеј Шекспир“, од Љубиша Георгиевски, МНТ Скопје
- Лудиот Макс во „Македонски рулет“', од Љубиша Георгиевски, Драмски театар, Скопје
- Одисеј во „Филоктет“, од Љубиша Георгиевски, Драмски театар Скопје и како гостин во Драмскиот театар Солза и смеа, Софија
- Локит во „Питачка опера“, од Вацлав Хавел, Драмски театар Скопје
- Емануел во „Бисери и свињи“, од Братислав Димитров, Народен театар Куманово
- Крсте Шепни Постела во „Време за пеење“, од Петре М. Андреевски, МНТ Скопје
- Ѕвонарот Анески во „Големата вода“ од Живко Чинго, МНТ Скопје
- Луков во „Црнила“, од Коле Чашуле, Драмски театар Скопје
- Војводата Дамјан во „Суд“ од Коле Чашуле, МНТ Скопје
- Ѕвездак во „Преспански круг“, од Миле Неделковски, Драмски театар Скопје
- Сократ во „Последната ноќ на Сократ“, од Стефан Цанев, Театар Антон Панов Струмица
- Васил Беломорски во „Магла“, од Иван Чаповски, Театар Антон Панов Струмица
- Симон Дај во „Мајсторот“, од Ерскин Колдвел, Театар Антон Панов Струмица
Монодрами
уреди- „Проветрување на историјата“, од поезијата на Никола Вапцаров
- „Така зборува Исидор Солунски“', од Јордан Плевнеш
- „Подзатворена врата“, по романот во стихови Град од Љубчо Георгиевски
- „Македонска голгота“, по романот на Видое Подгорец
- „Поделбата на Македонија“, од Бошко Смаќоски и Петар Темелковски
- „Пробудете се морни копачи“, од поезијата на Кочо Рацин
- „Евангелие по Итар Пејо“, од поезијата на Славко Јаневски
- „Камен остров“, од поезијата на Никола Кљусев
- „Филип Втори“, според научните трудови на Улрих Вилкенс и Џорџ Елис
- „Децата на Сонцето“, од Посланијата на Св. Апостол Павле до Македонците
- „Јустинијан Први“, од Јордан Плевнеш
- „Јане Сандански - Пиринскиот цар“, според архивски материјали
сите во адаптација, изведба и режија на Петар Темелковски
Филмографија
уреди| Година | Филм | Улога |
| 1975 | Илинка ТВ-филм | |
| 1976 | Најдолгиот пат ТВ-филм | Дуко |
| 1980 | Време, води ТВ-филм | Гасо |
| 1983 | Премиера ТВ-филм | |
| 1983 | Записник ТВ-филм | |
| 1984 | Диво месо ТВ-филм | |
| 1985 | На наш начин ТВ-серија | Дренко |
| 1987 | Народни трибуни ТВ-серија | |
| 1992 | Последната Македонска елегија ТВ-филм | |
| 1993 | Македонска сага ТВ-филм | Андреја |
| 1998 | Збогум на 20-тиот век ТВ-филм | Братот |
| 2000 | Мултилевел ТВ-филм | Сотир |
| 2001 | Вета ТВ-филм | |
| 2002 | Вампирџија ТВ-филм | Серафим |
| 2002 | Крајната игра ТВ-филм | |
| 2006 | Тајната книга ТВ-филм | Старецот |
Награди
уреди- 1976 - „Златна арена“ за деби на Филмскиот фестивал во Пула за улогата на Дуко во филмот „Најдолгиот пат“ од Петре М. Андреевски
- 1982 - Награда „13 Ноември” на Град Скопје за остварувања во уметноста и културата.
- 1987 - Стеријна награда најдобро остварување на Стеријното позорје во Нови Сад за улогата на Максим Бродски во претставата „Р“ од Јордан Плевнеш во режија на Љубиша Георгиевски.
- 1988 - Златен ловоров венец на МЕС во Сараево за најдобро остварување за улогата на Макс Брод во претставата „Стапица“ од Тадеуш Рожевич.
- 1990 - Награда за најдобро остварување на театарскиот фестивал Војдан Чернодрински за улогата Мустакот во „Црна“ од Љубиша Георгиевски и Богомил Ѓузел.
- 2000 - Награда за најдобро остварување на театарскиот фестивал Војдан Чернодрински за улогата Одисеј во „Филоктет“ од Љубиша Георгиевски
- 2001 - Награда за најдобро остварување на Камерниот театарски фестивал Ристо Шишков за улогата на Одисеј во „Филоктет“.
- 2008 - Државна награда „23 Октомври” за долгогодишни остварувања во областа на културата.
- 2010 - Државна награда „Св. Климент Охридски“, за долгогодишни остварувања во областа на културата и уметноста.
- 2011 - Државна награда „11 Октомври” за животно дело во областа на уметноста.
- 2012 - Награда за животно дело „Петре Прличко“.
- 2023 - Награда за животно дело "Војдан Чернодрински".
Наводи
уредиНадворешни врски
уреди- Петар Темелковски на
Семрежната филмска база на податоци (англиски)
