Романска азбука

(Пренасочено од Молдавска азбука)

Романската азбука (романски: Alfabetul limbii române) е романска варијанта на латиницата и содржи 31 буква:[1]

Оваа статија содржи фонетски симболи по МФА. Без правилна поддршка, може да гледате прашалници, квадрати или други симболи наместо уникодни знаци.
буква име
A, a a
Ă, ă ă
Â, â î / î din a
B, b be / bî
C, c ce / cî
D, d de / dî
E, e e
F, f ef / fe / fî
G, g ge / ghe / gî
H, h haș / ha / hî
I, i i
буква име
Î, î î / î din i
J, j je / jî
K, k ca / capa
L, l el / le / lî
M, m em / me / mî
N, n en / ne / nî
O, o o
P, p pe / pî
Q, q kü / chiu
R, r er / re / rî
S, s es / se / sî
буква име
Ș, ș șe / șî
T, t te / tî
Ț, ț țe / țî
U, u u
V, v ve / vî
W, w dublu ve / dublu vî
X, x ics
Y, y igrec / i grec
Z, z ze / zet / zed / zî

Буквите Q, W, и Y официјално влегле во азбуката во 1982 г., но се користеле и порано. Тие се јавуваат само во заемки од туѓи јазици, како во quasar, watt и yacht. Буквите K и X се ретки. Буквата K е релативно постара, и се користи главно за мерни единици (kilo), но не во романски зборови, и сѐ уште се смета за странска буква бидејќи се јавува само во заемки, кои сѐ уште се неологизми.

Во случаите каде заемката е директно преземена од друг јазик и има дијакритички надзнаци од оригиналот, правописот вели дека истите се задржуваат и треба да се применуваат (на пр. München, Angoulême).

Букви и изговор уреди

Романскиот правопис е главно фонетски. Оваа табела ги прикажува буквите и нивните гласови, како и нивна транскрипција на македонски јазик. Некои букви можат да се прочитаат на неколку можни начина, дури и кога не се земаат предвид алофоните. Кога самогласките /i/, /u/, /e/ и /o/ се менуваат во нивните соодветни полусамогласки, ова не се бележи во пишувањето. Буквите K, Q, W и Y се јавуваат само во заемки; изговорот W и Y зависи од потеклото на зборот во кој се јавуваат.

буква фонема македонска
транскрипција
приближен македонски
еквивалент
A a /a/ а а во авион
Ă ă /ə/ а во ксмет
 â /ɨ/ и нема, централно незаоблено 'и'
B b /b/ б б во бран
C c /k/ к к во кој
/ʧ/ ч ч во чека
D d /d/ д д во дрво
E e /e/ е е во елен
/e̯/ (полусамогласно /e/) нема, полугласно 'е'
/je/ је [2] је, во Јемен
F f /f/ ф ф во фрла
G g /ɡ/ г г во гром
/ʤ/ џ џ во џем
H h /h/ х нема, мека 'х'
I i /i/ и и во игла
/j/ ј ј во јама
/ʲ/ (омекнување)
Î î /ɨ/ и нема, централно незаоблено 'и'
J j /ʒ/ ж ж во жаба
K k /k/ к к во крој
L l /l/ л л во луле
M m /m/ м м во мое
N n /n/ н н во нос
O o /o/ о о во отворено
/o̯/ (полусамогласно /o/) нема, полугласно 'о'
P p /p/ п п во пат
Q q /k/ к к во кој
R r /r/ р р во река
S s /s/ с с во сила
Ş ş /ʃ/ ш ш во шума
T t /t/ т т во тврдо
Ţ ţ /ʦ/ ц ц во црв
U u /u/ у у во убав
/w/ у нема, англиско ’w’
V v /v/ в в во вели
W w /v/ в в во вели
/w/ у нема, англиско ’w’
X x /ks/ кс кс во пиксел
/ɡz/ гз гз во белегзија
Y y /j/ ј ј во јама
/i/ и и во игла
Z z /z/ з з во збори

Наводи уреди

Белешки уреди

  1. Dicţionarul explicativ al limbii române, 1998, Z е триесет и првата буква на романската азбука (романски)
  2. во неколку стари зборови со почетно e: este, el итн.Неколку романски речници го назначуваат изговорот на [je] за почетно e кај некои лични заменки: el, ei итн. и во некои форми на глаголот a fi („да се биде“): este, eram итн. (романски)

Библиографија уреди

  • Mioara Avram, Ortografie pentru toţi, Editura Litera Internaţional, 2002
  • The Unicode Consortium (2000). The Unicode Standard, Version 3.0. Boston: Addison-Wesley. ISBN 0201616335.

Поврзано уреди