Михаил Михаjлович Бахтин (руски: Михаи́л Миха́йлович Бахти́н; 17 ноември 1895, Орјол7 март 1975) — руски филозоф, книжевен критичар, семиотичар и академик кој работел во областа на книжевната теорија, етика и филозофијата на јазикот според приодот на рускиот формализам. Неговите дела, кои опфаќаат широк спектар теми, инспирирале научници од голем број различни традиции (марксизам, семиотика, структурализам, религиозна критика) и во различни дисциплини, како што се книжевната критика, историјата, филозофијата, антропологијата и психологијата. Иако Бахтин бил активен во естетските и книжевните дебати кои се одвивале во Советскиот Сојуз во 1920-тите, неговата посебна позиција не била позната сè додека не бил повторно откриен од руските научници во 1960-тите. Преводот на неговите дела на голем број јазици во 1960-тите, 70-тите и 80-тите години го направи една од највлијателните фигури во хуманистичките науки.

Михаил Бахтин
Михаил Бахтин во 1920 г.
Роден(а)17 ноември 1895(1895-11-17)
Орјол, Руска Империја
Починал(а)7 март 1975(1975-03-07) (возр. 79)
Москва, Руска СФСР
ПериодФилозофија на XX век
Подрачјеруска филозофија
Школаруски формализам
Претежна дејност
семиотика, книжевна критика
Значајни идеи
разноречие, хронотоп, карневалеска

Вовед уреди

Бахтин имал тежок живот и кариера и многу малку од неговите дела биле објавени во авторитативна форма за време на неговиот живот. Како резултат на тоа, постојат значителни несогласувања околу прашањата кои се земаат здраво за готово: во која дисциплина тој работел (дали бил филозоф или книжевен критичар?), како да се периодизира неговата работа, па дури и кои текстови ги напишал. Тој е најдобро познат по влијателни концепти , кои биле користени и приспособени во голем број дисциплини: дијаголизам,карневал,хронотроп, разноречие (хетероглосија) и „егзотопија“. Заедно овие концепти даваат една посебна филозофија на јазикот и културата, во кои централно е тврдењето дека сите дискурси во суштина се дијалошка размена и дека ова ги одликува сите јазици со одредена етичка или етичко-политичка сила.

Како книжевен теоретичар, Бахтин е поврзан со руските формалисти и неговата дејност е често споредувана со онаа на Јури Лотман; во 1963, Роман Јакобсон го спомнува како еден од ретките интелигентни критичари на формализмот. Во текот на 1920-тите, неговата работа се фокусирала на етиката и естетиката. Делата како “Кон филозофијата на делото” и “Авторот и херојот во естетска активност” се под влијание на филозофските трендови на тоа време – особено неокантијанството на Марбуршката школа на Херман Коен, вклучувајќи ги Ернст Касиер, Макс Шелер и Николај Хартман. Бахтин бил откриен од некои научници во 1963, но по неговата смрт во 1975 авторите како Јулија Крстева и Цветан Тодоров го свртеле вниманието на светот кон Бахтин. Во доцните 1980-ти, работата на Бахтин доживеала голема популарност на Запад и тој продолжува и денес да се смета за еден од најважните теоретичари на литературата и културата.

Основните дела на Бахтин ги вклучуваат „Кон филозофијата на делото” ,незафвршен дел од филозофски есеј „Проблеми на уметноста на Достоевски”, на кои Бахтин подоцна додаде дел од концептот на карневал и ги објави како „Проблеми на поетиката на Достоевски”; „Рабеле и Неговиот свет” ја истражува отвореноста на Рабелистичкиот роман; „Дијалошката имагинација”, каде сите четири есеи што го сочинуваат делото ги претставуваат концептите на дијаголизам, хетероглосија и хронотоп; и “Говорни жанрови и други доцни есеи”,збирка есеи во кои Бахтин се интересира за методот и културата.

Во 1920-тите постоела “школата Бахтин” во Русија, која била во согласност со дискурзивната анализа на Фердинанд де Сосир и Роман Јакобсон.

Животопис уреди

Бахтин е роден во Орјол, Русија, надвор од Москва, во старо благородничко семејство. Неговиот татко бил управник на банка и работел во повеќе градови. Поради овие причини Бахтин го поминал своето рано детство во Орел, Вилнус и Одеса, каде во 1913 наводно се запишал на историскиот и филолошкиот факултет во локалниот универзитет. Катерина Кларк и Мајкл Холквист пишуваат: „Одеса..., како Вилнус, била соодветна околина за дел од животот на човек кој подоцна ќе стане филозоф на хетероглосијата и карневалот. Истата смисла на забава и непочитување која го создала Бабеловиот рабелистички гангстер, или триковите и измамите на Остап Бендер, или пикарото создадено од Иљф и Петров-остави белег на Бахтин. Подоцна се префрла на Петербуршкиот универзитет да му се приклучи на својот брат Николај. Таму Бахтин бил под големо влијание на Ф.Ф. Зелински,чии дела ги содржат почетоците на концептите на Бахтин.

Бахтин ги завршил студиите во 1918 година и се доселил во мал град во западна Русија, Невел, каде две години работел како учител.Тоа било времето кога се формирал првиот „Бахтинов круг”. Група составена од интелектуалци со различни интереси, но сите ја делеле љубовта кон дискусијата за литературни, религиозни и политички теми. Вклучен во оваа група бил и Валентин Волошинов, а подоцна и П.Н. Медведев. Германската филозофија била најчеста тема на разговор и од овој момент Бахтин се сметал себеси повеќе за филозоф отколку за книжевен научник.Во Невел, Бахтин исто така неуморно работел на големо дело во врска со моралната филозофија,кое никогаш не била објавена во целост.Сепак, во 1919 г., краток дел од ова дело било објавено под наслов „Уметност и Оодговорност“. Ова било прво објавување на дело на Бахтин. Бахтин се преселил во Витебск во 1920 година. Во Витебск, во 1921 г., Бахтин се оженил со Елена Александровна Олокович. Подоцна, во 1923 г. на Бахтин му бил дијагностицирано остеомилитис, коскена болест која на крајот довела до ампутација на неговата нога во 1938 г. Оваа болест ја попречила неговата продуктивност и го направила инвалидизиран.

Во 1924 г. Бахтин се преселил во Ленинград, се вработува во Историскиот институт каде што давал консултации за државната издавачка куќа. Во тоа време, Бахтин се одлучил да го сподели неговото дело со јавноста, но пред „Прашањето на методологијата на естетиката во пишаните делa” да биде објавено, списанието во кое требало да биде објавено престанало да излегува. На крајот ова дело било објавено по 51 година. Прогонот и преместувањето на неговите ракописи било нешто што го гонело Бахтин во неговата кариера. Првото големо дело на Бахтин било објавено во 1929 година, под наслов „Проблеми на уметноста на Достоевски”. Во ова дело Бахтин го воведува концептот на дијаголизам. Сепак, по објавувањето на оваа револуционерна книга, Бахтин бил обвинет за учество во подземното движење на Руската православна црква. Поради ова, за време на многуте чистки на уметници и писатели, кои Сталин ги спровел во почетокот на неговото владеење, Бахтин бил осуден на прогонство во Сибир, но побарал помилување врз основа на тоа дека во својата ослабната состојба, тоа би го убило. Наместо тоа, тој бил осуден на шест години внатрешен егзил во Казахстан.

Бахтин ги потрошил овие шест години како библиотекар во Кустанај, каде што напишал неколку главни есеи, вклучувајќи го и „Дискурсот на романот”. Во 1936 г. тој предавал на Мордовиниот педагошки институт во Саранск. Како повлечена фигура во провинцијален колеџ, тој се одделил од општеството и предавал само повремено. Во 1937 г. Бахтин се сели во Кимри, град кој е сместен на неколку стотина километри од Москва. Овде, Бахтин ја завршил книгата за германскиот роман на 18 век, која била прифатена од издавачката куќа „Советски писател”. Но, единствената копија од ракописот исчезнала за време на инвазијата од Германија.

По ампутацијата на ногата во 1938 г., здравјето на Бахтин се подобрило , а со тоа и неговата продуктивност. Во 1940 г. па сè до крајот на Втората светска војна, Бахтин живеел во Москва, каде што ја поднесува дисертација Рабеле на Горки институтот за светска литература за да добие докторска титула, дисертација, која Бахтин не можел да ја одбрани сè до крајот на војната. Во 1946 г. и 1949 г. одбраната на оваа дисертација ги поделила научниците на Москва во две групи: оние официјални противници кои ја сочинувале одбраната, кои го прифатиле оригиналниот и необичен ракопис, и оние други професори кои биле против прифаќање на ракописот. Анархистичката тема на книгата била причината за многу аргументи кои прекинале по интервенцијата на владата. Докторатот на Бахтин бил одбиен и му била доделена помала титула. Подоцна, Бахтин бил повикан назад во Саранск, каде што ја презел позицијата на претседател на Општа книжевност во Мордовинскиот педагошки институт. Во 1957 г. институтот се менува од колеџ во универзитет и Бахтин станал шеф на катедра на руската и светската литература. Во 1961 г. здравјето на Бахтин почнало да опаѓа и тој принудно се пензионирал и во 1969 г. во потрага на медицинска грижа, Бахтин се преселил во Москва каде живеел сè до својата смрт во 1975 г.

Делата и идеите на Бахтин станале популарни по неговата смрт и тој поминал низ тешки услови во поголемиот дел од неговиот професионален живот, време во кое информацијата се гледала како опасна и затоа често била скриена. Затоа, податоците кои се сега дадени не се потврдно точни. Исто така, како додаток на непрецизноста на податоците, е и ограничениот пристап до руската архива за информации додека Бахтин бил жив. Откако архивите станале јавни, научниците сфатиле дека многу од тоа што тие мислеле дека го знаат за Бахтин било лажно или изопачено.

Дела и идеи уреди

“Кон филозофијата на делото” уреди

“Кон филозофијата на делото” за првпат е објавено во Русија во 1986 година. Ракописот, напишан помеѓу 1919-1921 е пронајден во лоша состојба со страници кои недостасувале и делови од текстот кои биле неразбирливи. Поради оваа причина овој филозофски есеј денес изгледа како дел од незавршено дело.“Кон филозофијата на делото” содржи само вовед, од кој некои од првите страници недостасуваат. Сепак, намерите на Бахтин за текстот не биле целосно изгубени бидејќи тој дал преглед на делото во воведот во кој вели дека есејот се состои од четири дела. Првиот дел од текстот се занимава со анализа на извршените акти или дела кои го сочинуваат вистинскиот свет. За трите последователни и незавршени делови од “Кон филозофијата на делото” Бахтин ги наведува темите за кои планира да дискутира. Тој истакнува дека вториот дел ќе се занимава со естетската активност и етиката на уметничкото творештво; третиот со етиката на политиката; и четвртиот со религијата. “Кон филозофијата на делото” открива млад Бахтин кој е во процес на развивање на неговата морална филозофија со децентрализирање на делата на Кант. Овој текст е еден од раните дела на Бахтин кои се занимава со етика и естетика и овде Бахтин изложува три тврдења во врска со признавање на уникатноста на човековото учествување во Битието:

  1. Јас учествувам во Битието и активно и пасивно.
  2. Мојата уникатност е дадена, но таа истовремено постои само до степен на кој јас ја актуализирам оваа уникатност (со други зборови, тоа е изведениот чин и дело кои допрва треба да се постигнат).
  3. Бидејќи јас сум вистински и незаменлив јас морам да ја актуализирам мојата уникатност.

Бахтин понатаму тврди: “Мојата уникатна мисла произлегува од моето уникатно место во Битието“. Бахтин се занимава со концептот на моралот каде тој ги атрибутира преовладувачките легални поими на моралот во човечки морални дела. Според Бахтин, не може да се задржи неутралноста кон моралните и етнички барања кои се манифестираат себеси како нечиј глас на свеста. Овде Бахтин, исто така, воведува архитектонски модел на човечката психа која се состои од три компоненти: “Јас за себеси”, “Јас за другиот", “Другиот за мене". “Јас за себеси” е недоверлив извор на идентитет и Бахтин тврди дека преку “Јас за другиот се развива чувството за идентитет кај човекот бидејќи тоа служи како соединување на начинот на кои другите ме гледаат мене. Спротивно на тоа, “Другиот за мене“ го опишува начинот на кои другите ги приклучуваат моите перцепции за нив во нивните идентитети. Идентитетот, како што вели Бахтин, не припаѓа само на поединецот, туку го делат сите.

“Проблеми на уметноста на Достоевски”: полифонија и недовршеност уреди

Додека е во Ленинград, Бахтин го префрла неговиот фокус од филозофската карактеристичност во неговите рани дела кон поимот на дијалогизам. Токму овде тој се зафаќа со делото на Достоевски. “Проблеми на уметноста на Достоевски” се смета за главно дело на Бахтин и овде Бахтин ги претставува трите значајни концепти.

Прв е концептот за недовршено себство: поединецот не може да се финализира, целосно да се разбере, запознае или обележи. Иако е можно да се разберат луѓето и да се третираат како да се целосно познати, концептот за недовршеност на Бахтин не ја отфрла можноста дека личноста може да се смени и дека личноста никогаш не е целосно откриена или целосно позната во светот. Читателите можат да увидат дека овој концепт ја одразува идејата на душата; Бахтин има длабоки корени во христијанството и хеокантианизмот на чело со Херман Коен од кои и двете ја нагласуваат важноста на потенцијална бесконечна способност на поединецот, вредноста и скриената душа.

Втор концепт е идејата за односот помеѓу себеси и другите или другите групи. Според Бахтин, секоја личност е под влијание на друга во еден испреплетен начин и последователно на ова, ниеден глас не може да биде изолиран. Во едно интервју, Бахтин објаснува дека,

Со цел да се разбере ова, неизмерно важно е личноста која разбира да биде сместена надвор од објектот од неговото или нејзиното креативно разбирање – во време, во простор, во култура. Еден не може да си ја види својата надворешност и да ја разбере како цела и ниедно огледало или фотографија не може да помогне; нашиот вистински надворешен изглед може да биде виден и разбран само од другите луѓе, затоа што се наоѓаат надвор од нас во просторот, и поради тоа што тие се други”. ~ Њујорк Преглед на Книги, 10 јуни 1993.

Како таква, филозофијата на Бахтин многу го почитувала влијанието на другите врз личноста, не само во смисла на тоа каква е личноста, туку и како личноста мисли и како личноста се гледа себеси искрено. Трето, Бахтин пронашол во делото на Достоевски вистинска репрезентација на полифонија т.е. многу гласови. Секој лик во делото на Достоевски претставува глас кој зборува за себеси, различен од другите. Оваа идеја за полифонија е поврзана со концептот за недовршеност и себеси-и-другите, бидејќи недовршеноста на поединецот е онаа која создава вистинска полифонија.

Бахтин, исто така, накратко го опишува и полифонискиот концепт на вистината. Тој ја критикува претпоставката дека, ако двајца поединци не се согласуваат, барем едниот од нив мора да греши. Тој ги предизвикал филозофите за кои множината на умовите е случајна и излишна. За Бахтин, вистината не е изјава, реченица или фраза. Наместо тоа, вистината е број од заедничко адресирани, иако контрадикторни и логички недоследни, изјави. На вистината и требаат мноштво од носечки гласови. Таа не може да биде задржана во еден ум и не може да биде изразена од “една уста“. Полифониската вистина бара многу симултани гласови.Бахтин не мисли да каже дека многу гласови носат дел од вистината и дека се дополнуваат едни со други. Голем број на гласови не ја прават вистината едноставно,“просечна“ или “синтетизирана“.Фактот на заедничка адресираност, на соочување и на посветување на контекстот од реалниот живот, ја разликува вистината од невистината. Кога, во подоцнежните години,“Проблеми на уметноста на Достоевски“ била преведена на англиски јазик и издадена на Западот, Бахтин додал дел за концептот на карневал и книгата беше издадена со малку поразличен наслов,“Проблеми на поетиката на Достоевски“. Според Бахтин, карневал е контекстот во кој различните поединечни гласови се слушнати, цветаат и се соочуваат меѓу себе. Карневалот создава “праг“ каде обичните конвенции се уништени или извртени и уникатниот дијалог станува можен.Поимот на карневал е начинот на кој Бахтин го опишува полифонискиот стил на Достоевски: секој поединечен лик е силно дефиниран и во исто време читателот сведочи за влијанието на едниот лик врз другиот. Со други зборови, гласовите на другите се слушнати од секој поединец и секој го оформува ликот на другиот.

“Рабеле и Неговиот свет”: карневал и гротеска уреди

Во текот на Втората светска војна, Бахтин поднел дисертација за францускиот ренесансен писател Франсоа Рабеле која не била одбранета сè до неколку години подоцна. Контроверзните идеи дискутирани во делото предизвикале многу несогласувања и како последица на ова на Бахтин му било оневозможено да докторира. Така, благодарение на својата содржина,“Рабеле и народната култура на средниот век и ренесансата“ не била издадена сè до 1965 година, време во кое книгата била издадена како “Рабеле и неговиот свет“.

Сегашна класика на ренесансните студии,“Рабеле и неговиот свет“ се смета за едно од најважните дела на Бахтин и овде Бахтин го истражува Рабеловиот роман Гаргантуа и Пантагруел. Бахтин тврди дека со векови Рабеловата книга била погрешно протолкувана и тврди дека “Рабеле и неговиот свет“, Бахтин се занимава со отвореноста на Гаргантуа и Пантагруел; меѓутоа и самата книга служи како пример за отвореност. Во текстот, Бахтин се обидува две работи: тој се обидува да спаси делови од Гаргантуа и Пантагрел кои, во минатото, биле или игнорирани или потиснати, и спроведува анализа на ренесансниот социјален систем , со цел да ја открие рамнотежата помеѓу јазикот кој е дозволен и јазикот кој не е. Со користење на оваа анализа, Бахтин обележува два важни подтекста: првиот е карневал кој Бахтин го опишува како социјална институција и вториот е гротескниот реализам кој е дефиниран како книжевен режим. Така, во “Рабеле и неговиот свет“, Бахтин ја проучува интеракцијата помеѓу социјалното и литературното, како и значењето на телото.

“Дијалошка имагинација“: хронотроп, разноречие уреди

“Дијалошката имагинација“ (првпат целосно издадена во 1975 г.) е компилација од четири есеи кои се занимаваат со јазикот и романот: “Еп и роман“ (1941), “Од праисторијата на новелистички дискурс”, “Форми на време и хронотроп во романот“ и “Дискурс на романот“. Преку есеите кои се содржат во “Дијалошката имагинација“, Бахтин ги претставува концептите за дијалогизам, разноречие (хетероглосија) и хронотроп, правејќи значаен придонес во областа на литературата. Бахтин го објаснува генерирањето на значењето преку “приматот на контекстот преку текст” (хетероглосија), хибридната природа на јазикот (полиглосија) и врската помеѓу изговарањата (интертекстуалност). Хетероглосија е “главна состојба која се залага со значењето во кое било изговарање“. Да се изговара значи да се “соодветни зборовите на другите и да се населат со сопствената намера”. Длабоките погледи на Бахтин во дијалогикалноста претставува значајна промена од погледите на природата на јазикот и знаењето од страна на големите мислители како Фердинанд де Сосир и Кант . Во “Еп и роман“, Бахтин го разгледува различниот карактер на романот и епот. Со тоа, Бахтин покажува дека романот е погоден за пост-индустриската цивилизација во која живееме бидејќи е полн со различност. Тоа е таа иста различност која епот се обидува да ја елиминира од светот. Според Бахтин, романот како жанр е уникатен бидејќи е во состојба да ги прегрне,свари и изеде другите жанрови и да го одржи својот статус како роман. Другите жанрови, сепак, не можат да го копираат романот без да го оштетат својот идентитет.

“Од праисторијата на новелистички дискурс” е помалку традиционален есеј во кој Бахтин открива како различни текстови од минатото се соединиле да го формираат модерниот роман.

”Форми на време и хронотроп во романот” го претставува концептот на Бахтин за хронотроп. Овој есеј го применува концептот, со цел и подлабоко да ја демонстрира различноста на квалитетот на романот. Зборот хронотроп буквално значи “време-простор” и е дефиниран од Бахтин како “суштинска поврзаност на временските и просторните врски кои се уметнички изразени во литературата ”. За целта на неговото пишување, авторот мора да создаде цели светови и правејќи го ова, тој е принуден да ги искористи организирачките категории на вистинскиот свет во кој живее. Поради оваа причина, хронотропот е концепт кој ја вклучува реалноста.

Последниот есеј, “Дискурс на романот“,генерално се смета за едно од најкомплетните тврдења на Бахтин за неговата филозофија на јазикот. Овде Бахтин дава модел за историјата на дискурсот и го претставува концептот за хетероглосија. Терминот хетероглосија се однесува за квалитетите на јазикот кои се екстралингвистички, но заеднички за сите јазици. Тие вклучуваат квалитети како што се перспектива, евалуација, како и идеолошко позиционирање. На овој начин повеќето јазици се неспособни за неутралност, бидејќи секој збор е поврзан со контекстот во кој тој постои.

“Говорни жанрови и други доцни есеи“ уреди

Во “Говорни жанрови и други доцни есеи“, Бахтин се оддалечува од романот и се зафаќа со проблемите на методот и природата на науката. Постојат шест есеи кои ја сочинуваат оваа компилација: “Одговор на прашањето од редакцијата на Нови мир“,“Билдунгсроман и неговото значење во историјата на реализмот”,”Проблемите на говорните жанрови”,”Проблемите на текстот во лингвистиката,филологијата и хуманистичките науки: експеримент на филозофската анализа”,” Од забелешките направени во 1970-71”, и “Кон методологијата за хуманистичките науки”

“Одговор на прашањето од редакцијата на Нови мир“ е препис на коментари направени од Бахтин, до новинар од месечното издание на весникот Нови мир кој бил читан од страна на советските интелектуалци. Преписот го изразува мислењето на Бахтин за науката на литературата во која тој ги нагласува некои од недостатоците и дава предлози за подобрување.

”Билдунгсроман и неговото значење во историјата на реализмот” е дел од една од книгите на Бахтин кои се изгубени. Издавачката куќа на која Бахтин ѝ го поднел целосниот ракопис била разнесена за време на германската инвазија и Бахтин го имал само проспектот. Но, поради недостиг на хартија, Бахтин започнал да го користи овој преостанат дел за да замотува цигари. Поради оваа причина само дел од почетниот дел е останат. Овој преостанат дел, првенствено, се занимава со Гете.

”Проблемите на говорните жанрови” се занимава со разликата помеѓу Сосировата лингвистика и јазикот како жив дијалог (транслингвистика). На релативно кус простор, овој есеј зазема тема за која Бахтин планирал да напише книга , правејќи го овој есеј збиен и тежок за читање. Тука Бахтин ја прави разликата помеѓу книжевниот и секојдневниот јазик. Според Бахтин, жанровите не постојат само во јазикот, туку и во комуникацијата. Проучувајќи ги жанровите, Бахтин укажува на тоа дека тие биле проучувани само во доменот на реториката и литературата, но секоја дисциплина се заснова главно на жанрови кои постојат надвор од доменот на реториката и литературата. Овие жанрови останаа во голема мера неистражени. Бахтин прави разлика помеѓу примарните и секундарните жанрови, при што примарните жанрови ги прифаќаат оние зборови,фрази и изрази кои се прифатени во секојдневниот живот и секундарните жанрови се карактеризирани од различни видови на текст како што е правен, научен и др .

”Проблемите на текстот во лингвистиката, филологијата и хуманистичките науки: Експеримент на филозофската анализа” е компилација од мислите на Бахтин запишани во неговите забелешки. Овие забелешки се фокусираат главно на проблемите на текстот, но многу други делови од забелешките дискутираат теми кој Бахтин ги дискутирал на друго место, како говорни жанрови, статусот на писателот и различната природа на хуманистичките науки. Сепак, “Проблемите на текстот” се занимава главно со дијалогот и начинот на кој текстот се поврзува со својот контекст. Изговарачите, тврди Бахтин, оформуваат изговарање според три променливи: објектот на дискурсот, моменталниот примател и суперпримателот. Ова е тоа што Бахтин го опишува како терцијална природа на дијалогот.

”Од забелешките направени во 1970-71“ се појавува збирка на фрагменти извадени од забелешките на Бахтин кој тој ги чувал од 1970 до 1971. Тука Бахтин дискутира за толкувањето и неговите бескрајни можности. Според Бахтин, луѓето имаат навика да прават ограничени толкувања, но овие ограничени толкувања само служат да го ослабат богатството на минатото.

Последниот есеј, “Кон методологијата за хуманистичките науки”, потекнува од забелешки кој Бахтин ги напишал во текот на средината на седумдесеттите години и е последно дело напишано од Бахтин пред да умре. Во овој есеј тој прави разлика помеѓу дијалектика и дијалогика и коментира на разликите помеѓу текстот и естетскиот предмет. Тука, исто така, Бахтин се разликува од формалистите , кои, тој вели, ја потценуваат важноста на содржината и ја преедноставуваат, и структуралистите кои премногу строго го почитуваат концептот на “кодот ”.

Спорни текстови уреди

Некои од делата кои ги носат имињата на блиските пријатели на Бахтин – В. Н. Волошинов и П. Н. Медведев се припишуваат на Бахтин – особено “Формален метод на наука за литературата“ и “Марксизам и филозофија на јазикот“. Овие тврдења потекнуваат од почетокот на 1970-тите и добија своја најрана целосна артикулација на англиски јазик во биографијата на Бахтин од Кларк и Холквист во 1984. Од тие години па наваму, повеќето научници се сложуваат дека Волошинов и Медведев не се вистинските автори на овие дела. Иако Бахтин несомнено влијае на овие научници и можеби имал и улога во создавањето на овие дела, сега е јасно дека ако е потребно да се припише авторство на овие дела на еден човек, Волошинов и Медведев треба да добијат признание.

Влијание уреди

Тој денес е познат по неговиот широк интерес за различни теми, идеи, лексикони и периоди, како и неговото користење на авторска маска, и за неговото влијание (заедно со Ѓерг Лукач) на развојот на романот како литературен жанр на Западот. Како резултат на широчината на темите со кој тој располагал, Бахтин влијаел на западните школи на теорија како неомарксизам, структурализам и семиотика. Сепак, неговото влијание на таквите групи парадоксално резултира во намалување на обемот на работа на Бахтин. Ретки се оние кои ги вклучуваат идеите на Бахтин во нивните теории и ги ценат неговите дела во целост.

Додека Бахтин е традиционално сметан за книжевен критичар, не може да се негира неговото влијание врз реторичката теорија. Меѓу неговите многубројни теории и идеи, Бахтин укажува на тоа дека стилот е развоен процес, кој се појавува кај корисникот на јазикот и самиот во јазик. Неговите дела ја поттикнуваат свеста на читателот за тон и израз кои произлегуваат од внимателното формирање на вербално фразирање. Со помош на неговите дела, Бахтин го обогатил искуството на вербални и напишани изрази кои довеле до помагање на формалното учење на пишување.Некои дури укажуваат на тоа дека Бахтин дава ново значење на реториката поради неговата тенденција да го одбие отцепувањето на јазикот и идеологијата.

Бахтин е споредуван со Дерида и Мишел Фуко.

Поврзано уреди

Наводи уреди