Маркова Сушица
Маркова Сушица — село во Општина Студеничани, во околината на градот Скопје.
Маркова Сушица | |
Поглед кон Маркова Сушица, од патот кон Добри Дол | |
Координати 41°53′56″N 21°24′29″E / 41.89889° СГШ; 21.40806° ИГДКоординати: 41°53′56″N 21°24′29″E / 41.89889° СГШ; 21.40806° ИГД | |
Општина | ![]() |
Население | 53 жит. (поп. 2021)[1]
|
Шифра на КО | 25086 |
Надм. вис. | 464 м |
![]() |
Географија и местоположбаУреди
Маркова Сушица е скопско село во јужниот дел на Скопската Котлина, во составот на Општина Студеничани[2]. Селото лежи на локален пат и од левата страна на регионалниот пат кој води кон областа Поречје и вештачкото езеро Козјак, а од градот Скопје е оддалечено 18 км[2]. Маркова Сушица лежи на надморска височина од 370 метри во долината на Маркова Река, на нејзиниот лев брег недалеку од вливот на Патишка во Маркова Река[3], а во подножјето на ридскиот предел кој се издига кон северозапад.
ИсторијаУреди
Непосредната околина на селото Маркова Сушица е полна со старини од античкиот и средновековниот период. Најрано сведоштво за населеноста на местото дава наоѓалиштето Ебишница источно од селото, кое претставува населба од неолитското, бронзеното и железното време. Југозападно од селото се наоѓа возвишението Марково Кале со остатоци од тврдина (ѕидини дебели до 1 метар) за која населението верува дека ја изградил Крали Марко, која поради самата положба во долината на Маркова Река имала одбранбена функција[3]. Во околината на Марковиот манастир во средновековниот период биле изградени и повеќе други тврдини, помали цркви и испоснички ќелии, денес во рушевини, како што се Св. Архангел, Св. Богородица, Св. Атанасиј и денес возобновената Св. Никола[4]. Први пишани податоци за селото Сушица се сретнуваат во 1300 година на почетокот на XIV век, во повелбата на кралот Милутин, со која се потврдиле имотите и се дарувала шума кај селото Сушица на манастирот Свети Ѓорѓи - Горг Скоропостижник во Скопје[4]. Во средниот век селото Сушица повторно се споменува во пописот на црковните храмови во нејзината околина. Во минатото постоело предание дека Марковиот Манастир поседувал голем земјиштен имот по течението на Маркова Река сè до Драчево, меѓутоа по еден немил настан кога манастирскиот коњ убил некој селанец, игуменот на манастирот бил осуден на 16 години затвор во Битола, при што за негово ослободување се заложил некој Турчин, кој за возврат го добил манастирскиот земјиштен имот[4]. Во втората половина на XIX век, Сушица била чифлик во сопственот на албанскиот сточар и насилник Касам ќаја од селото Гургурница на Сува Гора, но поради тоа што овој западнал во долгови, во 1880 година чифликот морал да го продаде на Аџи Ибраим Бег[4]. Чифчиството од кое Сушица се ослободила делумно во 1912 година, а целосно преку аграрна реформа во 1946 година, било многу тешко и поради тоа македонското население живеело во многу тешки и бедни услови, при што морало често да се иселува, а еднаш селото од 90 македонски христијански куќи спаднало дури на само 3 домови[5].
СтопанствоУреди
Малубројното останато население денес најмногу се занимава со земјоделство. Поволните услови и плодното земјиште покрај Маркова Река условиле најмногу да се развие полјоделството, односно одгледувањето на житни култури (најмногу пченица и пченка), градинарски култури (пиперки, домати, краставици, кромид, лук) како и овоштарство и лозарство (ореви, цреши, сливи, кајсии, винова лоза и трпезно грозје). Сточарството е слабо застапено, а се одгледуваат овци и кози, а краврарска фарма постои близу манастирот, но таа е во сопственост на жители на соседното село Малчиште. Поради големиот број на викенд-куќи и привлечноста за туристи, во Маркова Сушица работат неколку продавници и угостителски објекти.
НаселениеУреди
според последниот попис од 2002 година, селото брои 53 жители, сите Македонци.
На табелата е прикажан преглед на населението низ сите пописни години:[6]
Година | 1900 | 1948 | 1953 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 1994 | 2002 |
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Население | 95[7] | 163 | 152 | 132 | 66 | 44 | 22 | 24 | 53 |
РодовиУреди
Во селото секогаш и денес живеат само Македонци од православна христијанска вероисповед. Сите македонски родови во селото се доселеници, еден дел се постари доселеници уште во времеото на отоманското владеење, а другиот дел се понови доселеници после отоманското владеење. Македонски родови во селото се: Јовчевски и Савевчиња (двата рода од с. Долно Соње), Цековски (од с. Добри Дол), Неделкови, Спасовци, Гроздановчиња и Лазаровчиња (сите од с. Барово), Димовци и Чваровци (двата рода од с. Варвара)[5].
Општествени установиУреди
Во селото сè уште постои старата зграда со интересна арихитектура на некогашното училиште „Браќа Миладиновци“ и зградата на месната заедница која сè уште е во употреба.
Цркви и манастириУреди
- Црква „Св. Димитриј“ - Маркова Сушица, главна манастирска црква на Марковиот Манастир
- Црква „Св. Никола Николимуки“ - Маркова Сушица
Самоуправа и политикаУреди
Културни и природни знаменитостиУреди
Во непосредна близина на самиот крај на селото се наоѓа познатиот Марков Манастир, посветен на Свети Димитрија којшто почнал да се гради во 1345 година, а бил живописан во 1376/77 година[2]. Во него од 1802 до 1818, игумен бил познатиот македонски просветител и преродбеник Кирил Пејчиновиќ[2]. Близу манастирот се наоѓа и тврдината Марково Кале, веројатно изградена за негова заштита.
- Археолошки наоѓалишта[8]
- Ебишница — населба од неолитското, бронзеното и железното време. Се наоѓа на 1 км источно од селото, на десниот брег на Умовска Река, кај нејзината утока во Маркова Река. Во нива, на длабочина од 4 м се откриени фрагменти од керамички садови и тегови.
- Марков Манастир — осамен наод од доцноантичкото време. Во темелите на манастирот Св. Димитрија — Марков Манастир, десно од јужната врата е вѕидана ара од бел мермер со латински натпис.
Археолошки наоѓалиштаУреди
- Ебишница — населба од неолитското, бронзеното и железното време
- Марков Манастир — осамен наод кај од доцноантичко време кај манастирот
ГалеријаУреди
Црквата Св. Димитриј, главна манастирска црква на Марковиот Манастир
Црквата „Св. Никола Николимуки“
НаводиУреди
- ↑ „Пописна слика на населените места во Македонија, Попис 2021“. Државен завод за статистика. Посетено на 22 декември 2022.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Панов Митко. „Енциклопедија на селата во Република Македонија“. Патрија, Скопје, 1998. стр.192
- ↑ 3,0 3,1 Трифуноски Ф. Јован. „Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања“. Филозофски факултет, Скопје, 1958. стр.122
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 Трифуноски Ф. Јован. „Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања“. Филозофски факултет, Скопје, 1958. стр.123
- ↑ 5,0 5,1 Трифуноски Ф. Јован. „Слив Маркове Реке - антропогеографска проматрања“. Филозофски факултет, Скопје, 1958. стр.124
- ↑ Население на Република Македонија според изјаснувањето за етничката припадност, по населени места, според пописите на население 1948, 1953, 1961, 1971, 1981, 1991, 1994 и 2002 година (согласно територијалната организација од 1996 година). База на податоци МАКСтат. Државен завод за статистика.
- ↑ Васил Кънчов. „Македония. Етнография и статистика“. София, 1900.
- ↑ Грозданов, Цветан; Коцо, Димче; и др. (1996). Археолошка карта на Република Македонија. Т. 2. Скопје: МАНУ. стр. 377. ISBN 9989-649-28-6.
ПоврзаноУреди
НаводиУреди
Надворешни врскиУреди
- Сателитска снимка на Маркова Сушица на Карти на Гугл