Вакцинација
Вакцинација ии цепење претставува администрација на антигенски материјал (Вакцина) со цел стимулирање на имуниот систем на личноста да развие адаптивен имунитет на патоген. Вакцините можат да го превенираат или ублажат морбидитетот од инфекција. Делотворноста на вакцините била темелно испитувана и потврдена; пример за тоа се, вакцината за грип,[1] ХПВ вакцината,[2] и вакцина за овчји сипаници.[3] Вакцинацијата е најефективен метод за превенција на инфективни болести ;[4] глобалниот имунитет кој се постигнува благодарение на вакцините е одговорен за светска ерадикација на големи сипаници и намалување на инциденцата на болести како што се детска парализа, мали сипаници, и тетанус во поголем дел од светот. Светската здравствена организација (СЗО) известува дека до денес достапни се лиценцирани вакцини за превенција или помош при превенција и контрола на дваесет и пет инфекции.[5]
Активниот агенс на вакцините може да биде интактна но онеспособена (неинфективна) или атенуирана (со намалена инфективност) форма на причинувачкиот патоген,или пак прочистени компоненти на патогенот кои имаат голема имуногеничност (пример, белковини на надворешна обвивка на вирусот). Токсоиди се произведуваат за имунизација против болести предизвикани од токсини, како што е случајот со модификација на тетаноспазмин токсин на тетанус при што се отстрануваат неговите токсични ефекти а се задржува имуногеничниот ефект.[6]
Големи сипаници се првото заболување за кое се направени обиди за превенција со самоинокулација [7][8] и првото заболување за кое е произведена вакцина. Вакцината за големи сипаницибила создадена во 1796 од страна на британскиот доктор Едвард Џенер,иако најмалку шест други научници користеле слични принципи во годините пред нејзиното создавање.[9] Луис Пастер продолжил да го развива концептот преку неговата работа во полето на микробиологија. Имунизацијата била наречена вакцинацијапоради тоа што првата вакцина била произведена со помош на вирус кој ги афектирал кравите(латински: vacca—крава).[7][9] Големите сипаници биле инфективна и смртоносна болест која причинувала смрт кај 20–60% од инфицираните возрасни лица и над 80% кај инфицираните деца.[10] Кога големите сипаници биле конечно ерадицирани во 1979, бројот на мртви од оваа болест достигнал околу 300–500 милиони луѓе[11][12][13] во дваесеттиот век.
Наводи уреди
- ↑ Fiore AE, Bridges CB, Cox NJ (2009). „Seasonal influenza vaccines“. Curr. Top. Microbiol. Immunol. Current Topics in Microbiology and Immunology. 333: 43–82. doi:10.1007/978-3-540-92165-3_3. ISBN 978-3-540-92164-6. PMID 19768400.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ Chang Y, Brewer NT, Rinas AC, Schmitt K, Smith JS (July 2009). „Evaluating the impact of human papillomavirus vaccines“. Vaccine. 27 (32): 4355–62. doi:10.1016/j.vaccine.2009.03.008. PMID 19515467.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ Liesegang TJ (August 2009). „Varicella zoster virus vaccines: effective, but concerns linger“. Can. J. Ophthalmol. 44 (4): 379–84. doi:10.3129/i09-126. PMID 19606157.
- ↑
- United States Centers for Disease Control and Prevention (2011). A CDC framework for preventing infectious diseases. Accessed 11 September 2012. “Vaccines are our most effective and cost-saving tools for disease prevention, preventing untold suffering and saving tens of thousands of lives and billions of dollars in healthcare costs each year.”
- American Medical Association (2000). Vaccines and infectious diseases: putting risk into perspective. Accessed 11 September 2012. “Vaccines are the most effective public health tool ever created.”
- Public Health Agency of Canada. Vaccine-preventable diseases. Accessed 11 September 2012. “Vaccines still provide the most effective, longest-lasting method of preventing infectious diseases in all age groups.”
- United States National Institute of Allergy and Infectious Diseases (NIAID). NIAID Biodefense Research Agenda for Category B and C Priority Pathogens. Accessed 11 September 2012. “Vaccines are the most effective method of protecting the public against infectious diseases.”
- ↑ World Health Organization, Global Vaccine Action Plan 2011-2020. Geneva, 2012.
- ↑ „Tetanus“ (PDF). Посетено на 2014-03-01.
- ↑ 7,0 7,1 Lombard M, Pastoret PP, Moulin AM (2007). „A brief history of vaccines and vaccination“. Rev. - Off. Int. Epizoot. 26 (1): 29–48. PMID 17633292.CS1-одржување: повеќе имиња: список на автори (link)
- ↑ Behbehani AM (1983). „The smallpox story: life and death of an old disease“. Microbiol. Rev. 47 (4): 455–509. PMC 281588. PMID 6319980.
- ↑ 9,0 9,1 Plett PC (2006). „Plett and other discoverers of cowpox vaccination before Edward Jenner“. Sudhoffs Arch (германски). 90 (2): 219–32. PMID 17338405. Архивирано од изворникот на 2008-02-15. Посетено на 2008-03-12.
- ↑ Riedel S (2005). „Edward Jenner and the history of smallpox and vaccination“. Proc (Bayl Univ Med Cent). 18 (1): 21–5. PMC 1200696. PMID 16200144.
- ↑ Koplow, David A. (2003). Smallpox: the fight to eradicate a global scourge. Berkeley: University of California Press. ISBN 0-520-24220-3.
- ↑ „UC Davis Magazine, Summer 2006: Epidemics on the Horizon“. Архивирано од изворникот на 2008-12-11. Посетено на 2008-01-03.
- ↑ How Poxviruses Such As Smallpox Evade The Immune System, ScienceDaily, February 1, 2008