Википедија

Битка на Кошара

Битката на Кошара, или Пеколот на Кошарама — битка помеѓу припадниците на Југословенската армија и припадниците на Ослободителната војска на Косово, поддржани од редовната албанска армија и авијацијата на НАТО. Битката се водела околу граничниот премин Раса Кошарес на границата на СР Југославија и Република Албанија помеѓу 9 април и 10 јуни 1999 година, за време на бомбардирањето на СРЈ од страна на НАТО .

Битка на Кошара
Дел од Косовска војна

Караулата разрушена за време на судирот
Датум 9 април –10 јуни 1999
Место Кошаре, Косово, СР Југославија
42°27′0.22″N 20°12′12.64″E / 42.4500611° СГШ; 20.2035111° ИГД / 42.4500611; 20.2035111
Исход
  • Силите на ОВК го освоиле пограничниот пункт Кошара помеѓу СР Југославија и Албанија [1][2]
  • Југословенските сили го сопреле напредувањето на ОВК подлабоко во Косово
Завојувани страни
ОВК
Албанија Албанска армија

НАТО НАТО

Сојузна Република Југославија Југословенска армија
Русија Руски доброволци
Жртви и загуби
114 убиени [3] (7 од НАТО (пријателски оган);[б 1] 3 foreign volunteers)[5][6][6]
423 повредени[7]		Сојузна Република Југославија 107 убиени[8] (16 од НАТО)[9]
Русија 1 убиен[10]
Košare во рамките на Косово<div style="position: absolute; z-index: 2; top: Грешка во изразот: Непрепознаен интерпункциски знак „{“%; left: Грешка во изразот: Непрепознаен интерпункциски знак „{“%; height: 0; width: 0; margin: 0; padding: 0;">
<div style="font-size: %; line-height: 110%; z-index:90; position: relative; top: -1.5em; width: 6em; Грешка во изразот: Непрепознаен интерпункциски знак „{“">Košare
Location of Košare in Kosovo

Целта на нападот од албанска страна (операција „Стрела“) била да се изврши копнена инвазија на Косово и Метохија и да се прекине комуникацијата меѓу единиците на ВЈ во Ѓаковица и Призрен. Исто така, друга цел била да се окупира поширокото подрачје на Метохија. [11] По тешки борби, ВЈ успеала да го победи напаѓачот и да спречи негово продирање во Косово и Метохија. Припадниците на ОВК успеале да ја заземат караулата на Кошара главно поради артилериската поддршка на Армијата на Албанија и поддршката на авионите на НАТО и малиот број војници на ВЈ во областа кои морале да се повлечат, но биле поразени во нивниот план за копнена инвазија во оваа насока и покрај поддршка што ја имале.

Албански и НАТО планови уреди

Планот на НАТО и Албанците бил да ги поразат единиците на ВЈ на граничниот премин Кошара за да им се дозволи на припадниците на ОВК и припадниците на редовната албанска армија да влезат во Косово и Метохија и да ги детектираат единиците на ВЈ и да ги принудат на отворена битка, дозволувајќи им на НАТО авијацијата да бомбардира, бидејќи НАТО немал успех во уништување на копнените единици на ВJ. Планот бил исто така да се освои Метохија и да му се нанесе тежок пораз на ВJ. Инвазијата го демантирала верувањето дека немало копнена војна за време на агресијата на НАТО.

Подготовка уреди

Пред бомбардирањето на СРЈ од страна на НАТО на 24 март 1999 година, постоеле спорадични, но крвави размени на оган меѓу граничните стражи на Југославија и Албанците, потпомогнати од припадници на ОВК, главно затоа што југословенските граничари спречувале нелегален влез на оружјето на ОВК на Косово и Метохија. За време на офанзивата на српските безбедносни сили на крајот на 1998 година, ОВК била распуштена на територијата на Косово и Метохија, чии припадници преминале на територијата на Албанија во помали групи. По неуспехот на преговорите во Рамбује, но и пред тоа, продолжиле подготовките за влез на копно на Косово и Метохија. На 24 март 1999 година започнало бомбардирањето на Сојузна Република Југославија со цел протерување на ВJ од територијата на Косово и Метохија. Авионите на НАТО жестоко ги насочиле позициите на ВJ на граничниот премин помеѓу СРЈ и Албанија. Скоро 12.000 војници на НАТО, меѓу кои и 5.000 Американци, пристигнале во Албанија со повеќе од 30 тенкови „Апачи“ и 26 хеликоптери, додека колоните албански бегалци го напуштиле Косово и Метохија. Од почетокот на бомбардирањето имало изолирани вооружени инциденти, но само на 9 април, ОВК започнала офанзива на Косово и Метохија преку караулата Кошара поради поволниот терен. Бидејќи позициите на ОВК и албанската армија биле на поголема надморска височина од позициите на ВЈ, и самата караула била на крајно неповолно место, оваа локација била избрана за едно од насоките на продирање.

Албански планови уреди

ОВК и НАТО планирале ненадеен напад преку караулата Кошара и напредок кон Метохија. Тие планирале да ја окупираат Ѓаковица и да ја преминат линијата на ВJ помеѓу Ѓаковица и Призрен. Нивниот краен план бил да ја окупираат цела Метохија и да ги принудат силите на југословенската војска во отворен судир со нив, со цел да ги откријат силите на ВJ и да им овозможат на авијацијата на НАТО да ги бомбардира.

Офанзива уреди

На православниот Велики петок, 9 април 1999 година, во 03,00 часот, од албанска страна започнал масовен артилериски оган во правец на караулата Морина, каде постоел лажен напад, со цел да се вовлечат единиците за интервенција на ВJ во таа насока, додека огнот да се прошири околу 04,30 часот кон караулата Кошара, со масовен напад од пешадија на терористичката ОВК. Огнот бил отворен од редовната албанска армија кон граничните позиции на В.Ј. Во нападот биле користени топови, хаубици и минофрлачи, а нападот го координирале многу добро обучени членови на француската Легија на странците. Албанците нападнале во три насоки: првиот бил кон врвот Расе Кошарес, вториот кон караулата Кошара и третиот кон врвот Маја Глава (г.к. Ц-4). За време на артилериското гранатирање, приближно 1.500 припадници на ОВК незабележано се приближиле до границата. Во тоа време, на линијата на фронтот имало 110 припадници на ВЈ (гранични чувари на 53-от граничен баталјон), минофрлачка единица од 82 мм и топовска служба од 82 мм. мтбр). Крвавата битка траела во текот на целиот ден со големи загуби, особено на страната на напаѓачите. Во попладневните часови, ОВК го освоила врвот на Раса Кошарес и веднаш се префрлила на одбранбена тактика. Овој успех на ОВК и овозможило да донесе артилерија на врвот.

Битките продолжиле цела ноќ до попладневните часови на следниот ден. Потоа, со помош на артилерија, ОВК ја освоил Маја Глава и продолжил да ја гранатира караулата Кошара, а војниците на ВЈ морале да ја напуштат караулата попладне. Околу 19:00 часот, припадниците на ОВК влегле во напуштената караула, а големите телевизиски екипи, како американскиот Си-Ен-Ен и британскиот ББЦ, веднаш известиле дека голем број членови на ОВК влегле во напуштената караула.

Членовите на ВJ се повлекле кон втората линија на одбрана под караулата, на позиции кои биле полесни за одбрана. Во текот на следниот ден пристигнале засилувања на југословенската армија. Група припадници на ОВК се наоѓале над позициите на ВJ со цел да ги попречат и прекинат комуникациите и во напад успеале да уништат едно борбено возило.

Во текот на ноќта, ОВК ги напаѓала позициите на ВJ на врвот на Оплјаз, обидувајќи се да го скрши отпорот на војниците на ВJ, сепак, сите напади биле одбиени со големи загуби од страна на напаѓачите, иако имале поддршка од албанската артилерија.

Во следните денови, ОВК се обидела да го скрши отпорот на втората одбранбена линија на ВЈ но и тие напади не успеале. ВЈ донела специјалци, воени ветерани од минатите југословенски војни, како и неколку артилериски единици.

Реорганизација и контранапад уреди

Албанската артилерија продолжила да ги бомбардира позициите на ВJ со Маја Глава и Раса Кошарес. Командата на ВJ одлучила да изведе изненаден контранапад. На 14 април, војниците на ВJ започнале напад врз Маја Глава. Растојанието помеѓу двата спротивставени ровови не било повеќе од 50 метри. ВЈ не успеала целосно да ја заземе Маја Глава, но од тој врв ги прекинала артилериските албански операции. Фронтот на Маја Глава бил стабилизиран, без никакви промени на линиите до крајот на војната.

Во текот на април, немало промени на фронтот кај Раса Кошарес и двете страни претрпеле значителни загуби. Војниците на ВJ поради артилериска акција, а Албанците поради неуспешни напади во кои се обиделе да ја разбијат одбранбената линија на ВJ.

 
Воена опрема на Југословенската армија

Мај уреди

Во мај започнал неуспешен напад на ВJ за повторно заземање на караулата Кошара, запрена од силен артилериски оган. На 6 мај, ВЈ контрирала позиции на ОВК на Раса Кошарес за да престане артилериската акција. Следувала крвава битка со големи загуби од обете страни, но ВJ не ја освоила Кошарес. На 10 мај, командата на ВJ испратила два тенкови Т-55 за помош на офанзивата на Раса Кошарес. Кога тенковите поминале преку теренот, кој бил скоро непрооден за борбени возила, тие успеале да заземат помалку од 100 метри територија, но ОВК сепак го задржила Раса Кошарес. Во текот на ноќта помеѓу 10 и 11 мај, авионите на НАТО фрлиле забранети касетни бомби врз војниците на ВJ, кои ги напаѓале позициите на ОВК под Раса Кошарес, убивајќи 8 војници и еден офицер, а над 40 биле ранети. Ова и овозможило на ОВК да ги одбие силите на ВJ од таа позиција на почетната позиција.

Во средината на мај, се воделе големи битки на врвот на Мрчај, кој бил окупиран од ВЈ, а ОВК претрпела големи загуби. ОВК морала да се повлече од тие позиции, а ВJ, заземајќи ја таа позиција, ја искористила тактичката предност на теренот за да го координира артилерискиот оган. Тој успех и овозможило на Југословенската армија да го стабилизира теренот и да ги задржи напаѓачите надвор од линијата на одбрана. Крвавата битка кај Кошара траела до 10 часот.

 
Ознаки на Ослободителната војска на Косово

Загуби уреди

Битката кај Кошара однела многу животи од обете страни. Според генералот Живановиќ, воен командант на 125. мтбр. 108 членови на В.Ј. биле убиени во областа Кошара (18 офицери и подофицери, 50 редовни војници, 13 резервисти, 24 доброволци). Меѓу загинатите е и рускиот доброволец Булах Виталиј Глебович. Официјалните загуби на ОВК се околу 200 мртви, но се верува дека има многу повеќе. Осумдесет проценти од загинатите борци на ОВК доаѓаат од Косово и Метохија, иако не се знае точно колку имало од Албанија и Македонија. Официјалните информации велат дека тројца странски државјани починале во Кошара. Двајца војници на НАТО, Французинот Арно Пјер (1971) и Италијанецот Франческо Бидер (1961), како и Мурад Мохамед Али од Алжир. За време на битката биле уништени 5 албански тенкови и бебила ше разбиена тенковската офанзива.

Крај уреди

 
Мурал посветен на борците од Битката кај Кошара во Ниш

Војната во Косово и Метохија траела до 10 јуни 1999 година кога бил потпишан Кумановскиот договор и југословенската армија и српската полиција се повлекле заедно со војниците кои учествувале во битката на Кошара. НАТО влегол во Косово под името КФОР како мировни сили, додека ОВК била (барем официјално) разоружана.

Битката била прикажана во долгометражниот документарец Воени приказни од Кошара.[12]

Белешки уреди

  1. ↑ PBS reported after the war that the number of killed in the NATO air-strike was 67.[4]

Наводи уреди

  1. ↑ di Giovanni, Janina (2012) Madness Visible; A Memoir of War. A&C Black, p. 22
  2. ↑ KLA shock at Nato blunder The Guardian, 24 May 1999
  3. ↑ „Pesëmbëdhjetë vjet nga Beteja e Koshares“. Telegrafi. 9 April 2014.
  4. ↑ „A Kosovo Chronology - War In Europe - FRONTLINE - PBS“.
  5. ↑ KLA shock at Nato blunder
  6. ↑ 6,0 6,1 Premijer Mustafa: Bitka kod Košare simbol jedinstva i uzvišene žrtve za oslobođenje Kosova Архивирано на 27 април 2021 г.
    E’ morto Giuseppe Bider, papà di Francesco il combattente UCK ucciso in Kosovo
  7. ↑ „SPATIAL PLAN Protected Zone of Special Interest "The Battle of Koshare"“ (PDF). Архивирано од изворникот (PDF) на 2020-10-17. Посетено на 2021-04-27.
  8. ↑ Mondo 2016, Građanin 2015
  9. ↑ 11. maj – NATO kasetnim bombama zasuo Košare, poginulo 16 vojnika
  10. ↑ ОТКРИВАМО: Ко је убијени руски добровољац чији снимак убиства су објавили Албанци(Видео)
  11. ↑ Nardulli, Perry & Pirnie 2002.
  12. ↑ „RTS: Ratne priče sa Košara“. youtube. 9. 4. 2019. Посетено на 6. 6. 2020. Проверете ги датумските вредности во: |accessdate=, |date= (help)

Литература уреди

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Битка_на_Кошара&oldid=4978753“