Англиска ренесанса
|
Теми
|
|
Архитектура |
Региони
|
|
Англија |
Ренесансата во Англија — културно и уметничко движење во Англија кое датира од почетокот на XVI век до раниот XVII век. Тоа е поврзано со паневропската ренесанса при што многу културни историчари веруваат дека потекнува од Тоскана во XIV век. Оваа ера во англиската културна историја понекогаш се нарекува „шекспировски“ или „елизабетански“ период, првиот период од англиската и британската историјата именуван според владетел монарх.
Поетите како Едмунд Спенсер и Џон Милтон пишувале дела кои го покажувале зголемениот интерес за разбирање на англиските христијански догми, како алегорискиот приказ на династијата Тјудори во „Вилинска кралица“ и прераскажувале за падот на човештвото од рајот во „Загубениот рај“; драматурзи, како што биле Кристофер Марлоу и Вилијам Шекспир , создавале театарски претстави за англискиот начин на сфаќање на животот, смртта и историјата. При крајот на династијата Тјудор, филозофите како Сер Томас Мор и Сер Френсис Бејкон ги објавиле своите сопствени идеи за хуманоста и аспектите за добро општество, помествање на границите на метаспознанието во тоа време. Англија дошла поблиску до модерната наука со Беконовиот метод, претходник на научниот метод.
Книжевност уреди
Англија имала силна традиција за литература во англискиот народен јазик, која постепено се зголемувала со тоа што употребата на печатницата станала вообичаена во средината на 16 век.[1] Оваа книжевна традиција на англиски јазик, во голема мера започнала со повикот на протестантската реформација да им се овозможи на луѓето сами да ја толкуваат Библијата наместо да го прифатат толкувањето на Католичката црква. Дискусиите за тоа како да се преведе Библијата за да може да се разбере од лаиците станала спорна. Желбата да им се дозволи на луѓето сами да ја читаат Библијата го навела Вилијам Тиндејл да објави свој превод во 1526 година. Овој превод станал претходник на Библијата на кралот Џејмс и извршил големо влијание во книжевноста.
Друг ран поборник за литературата кај народот бил Роџер Ашам, тутор на принцезата Елизабета за време на нејзините тинејџерски години кој денес честопати се нарекува „татко на англиска проза“.[2] Елизабетанската литература вклучува поети како Едмунд Спенсер, чии стиови во „Фари Квин“ имале силно влијание врз англиската литература, но на крајот биле засенети од стиховите на Вилијам Шекспир, Томас Вајат и други. Делата на овие драматурзи и поети кружеле во форма на ракопис пред да бидат објавени. Претставите на англискиот ренесансен театар биле исклучително наследство во тој период.
На англиската театарска сцена имало низа драматурзи, меѓу кои гигантските фигури на Кристофер Марлоу, Вилијам Шекспир и Бен Џонсон. Самата Елизабета била производ на ренесансниот хуманизам учена од Роџер Ашам и пишувала поезија. Меѓу филозофите и интелектуалците биле Томас Мор и Френсис Бејкон. Сите монарси од династијата Тјудор од 16 век биле високо образовани, како и голем дел од благородништвото. Англиската мисла напредувала кон модерната наука со беконовиот метод, претходник на научниот метод. Книгата на обичната молитва, за прв пат била објавена во 1549 година, а на крајот на периодот Овластената верзија на Библијата (1611) оставила трајни влијанија врз англиската свест.
Сликарство уреди
_by_Marcus_Gheeraerts_the_Younger.jpg)
Англија била многу бавна во производство на визуелни уметности во ренесансни стилови, а уметниците во дворот на Тјудор главно биле увезувани сè уште по крајот на ренесансата. Ханс Холбејн бил извонредна фигура. Во англиската уметност доминирал портретот, а дури векови подоцна пејзажната уметност. Значаен англиски изум бил портрет минијатура. Иако формата била развиена во Англија од странски уметници, претежно фламански како Лукас Хоренбут, во доцниот 16 век се појавиле значајни сликари како Николас Хилиард и Исак Оливер. Портретската минијатура се ширела низ цела Европа до 18 век. Едно од позначајните дела бил портретот на Елизабета Прва кој бил внимателно развиен во еден детален и целосно нереалистички иконски стил.
Музика уреди
Англиската ренесансна музика одржувала контакт со континенталниот развој многу повеќе отколку визуелната уметност и релативно успешно успеала да ја преживее реформацијата, иако Вилијам Бирд и другите големи личности биле католици. Елизабетанскиот мадригал се разликува но е поврзан со италијанската традиција. Томас Талис, Томас Морли и Johnон Доундленд биле други водечки англиски композитори.
Италијанската и англиската ренесанса биле слични во споделување на специфична музичка естетика. Во доцниот 16 век Италија била музички центар на Европа, а една од главните форми што произлегла од таа единствена експлозија на музичка креативност бил медригалот. Во 1588 година, Николас Јонг во Англија објавил колекција на италијански медригали по што започнала модата на медригалот во Англија. Англиската поезија била токму во вистинската фаза за да се случи ова пресадување, бидејќи форми како што на пример сонетот биле уникатно прилагодени кон мадригалите: навистина, сонетот веќе бил добро развиен во Италија. Композиторите како Томас Морли, единствениот современ композитор способен да застане рамо до рамо до Шекспир, и чиишто дела ќе преживеат. Тој објавил збирка, приближно на италијански начин но сепак со уникатен англиски стил. Многу од композициите од англиската мадригалска школа останале во стандардниот репертоар и во XXI век. Колосалните полихорални изведби на венецијанската школа биле предвидени во делата на Томас Талис и палестринскиот стил од римската школа веќе бил апсорбиран во музиката на мајсторите како Вилијам Берд.
Архитектура уреди
.jpg)
И покрај некои згради во делумно ренесансен стил од владеењето на Хенри VIII, особено Судската палата Хемптон, исчезнатата палата Нонсух, палатата Сатон и кулата Лејер Марни, вистинската ренесанса се појавила во Елизабетанската архитектура на крајот на векот. Под влијание попрво на северна Европа отколку на Италија.
Додека заживувањето на класиката довело до процут на италијанската ренесансна архитектура, архитектурата во Велика Британија имала поеклектичен пристап. Архитектурата од времето на Елизабета задржала многу готски елементи. Црковната архитектура во суштина продолжила во доцниот готски стил до реформацијата, а потоа запрела скоро целосно, иако црковните споменици честопати имале класични стилови. Неколкуте нови црковни згради обично биле сè уште готски во стил, како капелата Ленгли од 1601 година.[3]
Споредба на англиските и италијанските преродбеници уреди
Воената инвазија од католичка земја, Шпанија, не успеала но се случила културната инвазија од друга католичка област, Италија. Англиската ренесанса е различна од италијанската ренесанса на неколку начини. Доминантната уметнички форми на англиската ренесансна биле литературата и музиката. Ликовната уметност во англиската ренесансна била помалку значајна во споредба со италијанската ренесанса. Англискиот период започнал многу подоцна од италијанскиот, кој обично се смета дека започнал со Данте, Петрарка и Џото во почетокот на 1300-тите години и се движел кон маниризмот и барокот за време на 1550-тите години или порано. Спротивно на тоа, за англиската ренесанса може да се каже дека започнала во 1520-тите и продолжила можеби до 1620 година.
Бавна транзиција и мешавина уреди
Непоколебливите англиски размислувања се прилепувале на стариот ред на нештата и во втор план се ставале последните остатоци од еден стил што со векови бил дел од животот. Така ренесансатата, која пристигнала во Англија, по крвавите војни на розите овозможувала да се мисли на уметноста и луксузот, платена патарина за готиката која пристигнувала, а резултатот била единствена смеса, при што готиката сега била заборавена и никогаш не се дознало зошто таму постоела ренесансата.
Тоа е повеќе талентот со кој сплетот од материјали бил создаден, потоа широките маси, сѐ уште љубопитните елаборати и размерот на величественост, којашто на стилот и го дала својот шарм повеќе од секоја друга нејзина оригинална композиција. Нешто од овој ист шарм можелo да се најде во голем дел од литература на оваа ера, во согласност со суптилната врска меѓу литературата и уметноста од било кој период.
Тоа е бесправната мешавина од готското и грчкото карактеризирање на Елизабета каде што Шекспир го отелотворил неговиот Сон на летната ноќ со готски самовили кои живееат во атинските шума, и поетот Едмунд Спенсер кој ги исполнува неговите страници со грандиозноста на средновековните чудовишта и класичните маски. Шекспир бил производ на ренесансата. Бура и поставувањето на Трговецот од Венеција биле директни резултати на овој дух.
Критики на идејата за англиската ренесансна уреди
Поимот за именување на овој период "Ренесанса" е модерен изум, кој бил популаризиран од страна на историчарот Јаков Буркхард во XIX век. Идејата за ренесансата се нашла под зголемена критика од страна на многу културни историчари од кои некои тврделе дека „англиската ренесансна“ нема вистинско поврзување со уметничките достигнувања и целите на северноиталијанските уметници (Леонардо, Микеланџело, Донатело), кои пак се тесно идентификувани со ренесансата. Всушност, Англија веќе доживеала процут на литературата и тоа пред повеќе од 200 години пред времето на Шекспир, кога создавал Џефри Чосер. Популаризирањето на англискиот јазик од страна на Чосер како медиум за книжевни композиции наместо латинскиот се случило само 50 години откако Данте започнал да го употребува италијанскиот јазик во сериозната поезија.
Во исто време Вилијам Лангланд и Џон Говер, исто така пишувале на англиски јазик.
Стогодишната војна и потоа граѓанската војна во Англија позната како Војна на розите, веројатно го попречувани уметничкиот развој сè до релативно мирното и стабилно време на владеење на Елизабета I кога биле дозволени изведби на драми. Дури и во текот на овие воени години, Томас Малори бил забележлива фигура.
Од оваа причина, научниците наше нешто чудно во периодот дискутабилно наречен англиска ренесанса; КС Луис, професор по средновековна и ренесансна книжевност на Оксфорд и Кембриџ, славно му забележал на својот колегата дека тој „открил“ дека англиската ренесанса не постои, и дека ако имало таа „немала никаков ефект“.
Историчарите , исто така, почнале да го сметаат зборот „ренесанса“ како непотребен збор кој подразбирал недвосмислено позитивена „преродба“ од наводно попримитивниот средниот век . Некои историчари го поставиле прашањето „ренесанса за кого?“, посочувајќи, на пример, дека статусот на жената во општеството, веројатно се намалил за време на ренесансата. Многу историчари и културни историчари сега претпочитале да го користат терминот „ранонововековен“ за овој период, неутрален термин кој го нагласувал период како преоден кој довел до модерниот свет, но немал позитивни или негативни конотации.
Други културни историчари посочувале дека постоел уметнички расцут во Англија за време на Тјудор, кулминирајќи со Шекспир и неговите современици.
Поважни фигури во англиската ренесанса уреди
Како што е прикажано во портретот Вилијам Шекспир бил главна фигура на англиската ренесансна, (непотврден уметник и авторитет). Поголеми кинижевни дејци во англиската ренесансна биле:
Поврзано уреди
| „Англиска ренесанса“ на Ризницата ? |
Наводи уреди
- "Elizabethan and later English furniture". Harper's New Monthly Magazine 56 (331): 18–33. 1877-12.
- ↑ „Renaissance Period“. people.umass.edu. Посетено на 2015-12-05.
- ↑ DAY, GARY. (2008). ENGLISH RENAISSANCE CRITICISM. In Literary Criticism: A New History (pp. 111-155). Edinburgh: Edinburgh University Press. Retrieved from http://www.jstor.org/stable/10.3366/j.ctt1r2248.8
- ↑ Airs, Malcolm, The Buildings of Britain, A Guide and Gazetteer, Tudor and Jacobean, especially chapters 1, 3 and 8, 1982, Barrie & Jenkins (London), ISBN 0-09-147831-6