Пластид

Пластидите се карактеристични органели само за еукариотските растителни клетки и некои протисти (како алгите), а ги нема во животинските, габните или прокариотските. Според ендосимбиотската теорија, пластидите се резултат на еволуција на симбиозата помеѓу растителните клетки и фотоавтотрофни бактерии.

Растителни клетки со видливи хлоропласти.

Генетски Материјал

Пластидите се органели кои поседуваат сопствена ДНК, што значи дека тие се полуавтономни. Пластидиалната ДНК се разликува од јадрената ДНК и од митохондриалната ДНК, со поголемата присутност на цитозин и гванин. Кружната пластидиална ДНК е со должина од 0,04 до 0,3 милиметри. Покрај својата сопствена ДНК и РНК, пластидите (хлоропластите) содржат и рибозоми, што значи дека слично како митохондриите, можат да се саморепродуцираат.

Класификација на пластидите

Прв ги набљудувал Левенхук, меѓутоа, за првпат пластидите подетално ги проучува Шимпер, кој го дава и името на овие органели (од грчките зборови plasticos, plastos = образува, оформува). Од Шимпер е предложена и првата класификација на пластидите според пигментацијата, која е во употреба и денес:

• Леукопласти
• Хлоропласти
• Хромопласти.

Пластидите кои содржат пигменти се познати и како хроматофори. За разлика од Шимпер, Матиенко смета дека по правилно би било пластидите да се поделат на две групи, и тоа:

• Безбојни пластиди - леукопласти
• Пигментирани (обоени) пластиди - хромопласти
  • Хлоропласти
  • Каротеноидопласти.

Особини на пластидите

Трите видови на пластиди, бидејќи се сродни структури, во одредени услови можат да се трансформираат од еден во друг вид. Според Шимпер, се мисли дека пластидите се трансформираат по цикличен тек. На пример, леукопластите кај компирот, под дејство на сончевата светлина, се трансформираат во хлоропласти, додека при зреење на зелените плодови, хлоропластите преминуваат во хромопласти.

Меѓутоа, од поновите проучувања е докажано дека преминувањето на пластидите од еден во друг вид нема цикличен карактер, бидејќи претставува монотропен (едносмерен) процес:

Различните видови на пластиди имаат свои специфични и карактеристични својства, меѓутоа општо и заедничко за сите пластиди е тоа што имаат двојна пластидијална мембрана која го оддвојува матрицата (стромата) на пластидот од цитоплазмата.

Основната функција на пластидите се состои во способноста за продукција на органски материи и способност за нивно складирање во вид на инклузија како резервни материи.