Норботен (швед. Norrbottens län) е најсеверниот округ (län) во Шведска. Се граничи со округот Вестерботен на југозапад, Ботнискиот Залив на југоисток, окрузите Нурлан и Тромс (Норвешка) на северозапад и Лапонија (Финска) на североисток. Населението брои околу 250.000 жители (2002).

Норботен
Norrbottens län
Округ
Грб на НорботенЛого на Норботен
 
ЗемјаШведска
Админ. центарЛулео
Управа
 • УправникПер-Ола Ериксон
 • СоветОкружен совет на Норботен
Површина
 • Вкупна98.911 км2 (38,190 ми2)
Население (31 март 2011)[1]
 • Вкупно248.421
 • Густина2,5/км2 (6,5/ми2)
Часовен појасCET (UTC+1)
 • Лете (ЛСВ)CEST (UTC+2)
БДП (ном.)59.875 милиони круни (2004)
БДП/жит236.000 круни
NUTSSE332
Националниот парк Стура Шефалет во западниот дел на Норботен.

Името „Норботен“ може да се однесува и на истоимената покраина. Покраината Норботен го опфаќа само источниот дел од округот — внатрешниот дел е дел од покраината Лапонија (Лапланд).

Географија уреди

Норботен зафаќа речиси 14 од Шведска, но е мошне ретко населен. Ова особено важи за внатрешниот дел на Лапонија.

Климата е сурова поради северната географска положба. Меѓутоа лете деноот е долг и земјоделските култури узреваат за 2–3 месеци. Одгледувањето на житарки е важна стопанска гранка. Покрај ова застапени се и компирот и репката. Најважно растение е тревата, од која се добива сено за добитокот.

Поважни реки во Норботен (од север кон југ) се Турне, Луле, Каликс и Пите. Заеднички со округот Вестерботен се реките Скелефте и Уме. Други подолги реки (барем 100 км) што се влеваат право во морето се Сангис, Роне, Оби и Биске.

Историја уреди

Во средниот век Норботен се сметал за „ничија земја“ поради големите пространства и слабата населеност (релативно мал број на Лапонци, Квени и племенски народи сродни на Финците). Шведските кралеви правеле напори да ја колонизираат и христијанизираат областа, но ова потрајало доста долго време. Дури и денес локалните малцинства ја имаат задржано својата култура и обичаи.

Природните ресурси (хидроенергијата, дрвената граѓа и рудите, особено железото) на Норботен одиграле клучна улога во индустријализацијата на Шведска во текот на XX век, што предизвикало масовни преселби на населението од север кон југ и обратно.

Култура уреди

Културата на Норботен во голема мера се разликува од шведската поради мешавината на народи (Лапонци, Финци и шведски доселеници) како и поради климатските услови. Во ова подрачје опстојуваат разни стари шведски и фински дијалекти и имаат многу говорници. Мештаните се сметаат за посебен народ.

Во крајбрежниот дел се сместени историските градови Лулео и Питео. Стариот дел на Лулео (оддалечен 10 км на север од денешниот градски центар) е прогласен за светско наследство на УНЕСКО.

Лапонскиот, мејанкиели и финскиот јазик можат да се користат во делови од Норботен. Лапонскиот е службен малцински јазик во општините Арјеплуг, Јеливаре, Јокмок и Кируна. Финскиот го има истиот статус во општините Јеливаре, Хапаранда, Кируна, Пајала и Евертурнео.

Управа уреди

Главна цел на окружниот административен одбор е спроведување на целите утврдени во парламентот и владата, усогласување на локалните и државните интереси, унапредување на развојот во округот, воспоставување на регионални цели, запазување на јавниот ред и раководење со правните постапки. Окружниот административен одбор е владина служба на чие чело стои управник. Норботен има и окружен совет.

Општини уреди

 

Во округот влегуваат следниве општини (од север кон југ, со население во 2002 г.)

покраина Норботен:

покраина Лапонија:

Наводи уреди

  1. „Квартал 1 2011“. Централна статистичка служба. (шведски)

Надворешни врски уреди

Координати: 67°08′09″ N; 18°30′04″ E / 67.135829° СГШ; 18.500977° ИГД / 67.135829; 18.500977