Звучна преднонепчена избувна согласка

Звучна преднонепчена избувна согласка
ɟ
Слика
МФА-бр.	108
Шифрирање
Единица (дек.)	ɟ
Уникод (хекс.)	U+025F
X-SAMPA	J\
Киршенбаум	J
	преглед; разговор; уреди;

Звучната преднонепчена избувна согласка (звучен палатален плозив) — вид согласен звук кај некои јазици, меѓу кои и македонскиот со буквата „ѓ“. Знакот по МФА за овој звук е ɟ, а еквивалентиоот знак по X-SAMPA е J\. МФА симболот може да се смета за мала буква j без точка со напречна црта или превртено мало f.

Особености уреди

Звучната преднонепчена избувна согласка ги има следниве особености:

Начинот на творба е препречен, што значи дека се добива со попречување на воздушниот тек во говорниот апарат. Бидејќи согласката е воедно и усна, без носен испуст, воздушниот тек е сосема попречен, па затоа согласката е избувна.
Местото на творба е преднонепчено, што значи дека се создава со средниот или задниот дел на јазикот кога е повишен до предното (тврдо) непце.
Фонацијата е звучна, што значи дека гласните жици треперат при творбата.
Ова е устена согласка, што значи дека воздухот излегува само низ устата.
Ова е средна согласка, што значи дека се создава со насочување на воздушниот тек долж средината на јазикот наместо по страните.
Воздушниот механизам е белодробно издишен, што значи дека се создава со истиснување на воздух единствено низ белите дробови и дијафрагмата, што важи за највеќето гласови.

Јазици уреди

Јазик		Збор	МФА	Значење	Белешки
албански		gjuha	[ˈɟuha]	'јазик'
арапски^[1]	судански	треба пример	--	--	Некои дијалекти; соодветствува на /dʒ/ кај другите наречја.
арапски^[1]	јеменски	треба пример	--	--	Некои дијалекти; соодветствува на /dʒ/ кај другите наречја.
асу		[mbuɟi]		'коза'
баскиски		anddere	[aɲɟeɾe]	'кукла'
динкански		jir	[ɟir]	'тап'
грчки		μετάγγιση	[me̞ˈtaɲɟisi]	'трансфузија'
ирски		Gaeilge	[ˈgeːlʲɟə]	'гелски'	Видете Фонологија на ирскиот јазик
каталонски	Мајоркански^[2]	треба пример	--	--	Соодветствува на /g/ кај другите наречја.
латвиски		ģimene	[ˈɟimene]	'семејство'
македонски		раѓање	[ˈraɟaɲɛ]	'раѓање'
норвешки	северни дијалекти	fadder	[fɑɟːeɾ]	'кум'
оскитански	оверњански	diguèt	[ɟiˈgɛ]	'рече'
оскитански	лимузенски	dissèt	[ɟiˈʃɛ]	'рече'
словачки		ďaleký	[ˈɟaʎɛkiː]	'далеку'
турски		güneş	[ɟyˈneʃ]	'сонце'
унгарски		gyám	[ɟaːm]	'старател'
чешки		dělám	[ɟɛlaːm]	'правам'

Поврзано уреди

Безвучна преднонепчена избувна согласка

Наводи уреди

↑ Watson (2002:16)
↑ Recasens & Espinosa (2005:1)


п р у Табела на белодробни согласки по МФА аудио
По место →	Уснени				Преднојазични								Среднојазични						Заднојазични				Гласилни
↓ По начин	Двоуснени		Уснено-забни		Забни		Венечни		Задно-венеч.		Свиени		Предно-непчени		Заднонепчени		Ресични		Голтнички		Надгласилни		Гласилни
Носни	m̥	m		ɱ		n̪	n̥	n		n̠		ɳ	ɲ̥	ɲ	ŋ̊	ŋ		ɴ
Избувни	p	b	p̪	b̪	t̪	d̪	t	d			ʈ	ɖ	c	ɟ	k	ɡ	q	ɢ			ʡ		ʔ
Струјни	ɸ	β	f	v	θ	ð	s	z	ʃ	ʒ	ʂ	ʐ	ç	ʝ	x	ɣ	χ	ʁ	ħ	ʕ	ʜ	ʢ	h	ɦ
Приближни				ʋ				ɹ				ɻ		j		ɰ
Трепетни		ʙ						r				ɽ͡r						ʀ				я *
Едноударни		ⱱ̟		ⱱ				ɾ				ɽ						ɢ̆				ʡ̯
Стран. струј.							ɬ	ɮ			ɭ˔̊		ʎ̥˔	ʎ˔	ʟ̝̊	ʟ̝
Стран. прибл.								l				ɭ		ʎ		ʟ
Стран. едноуд.								ɺ				ɺ̠		ʎ̯

**Небелодробни согласки**
Чкрапави	ʘ	ǀ	ǃ		ǂ		ǁ
Чкрапави	ʘ̃	ʘ̃ˀ	ʘ͡q		ʘ͡qʼ
Уфрлени	ɓ	ɗ	ʄ	ᶑ	ɠ		ʛ
Исфрлени	pʼ	tʼ	cʼ	ʈʼ	kʼ		qʼ
	fʼ	θʼ	sʼ	ɬʼ	xʼ		χʼ
	tsʼ	tɬʼ	cʎ̝̥ʼ	tʃʼ	ʈʂʼ	kxʼ	kʟ̝̊ʼ

**Слеани согласки**
p̪f	b̪v	ts	dz	tʃ	dʒ	tɕ	dʑ	ʈʂ	ɖʐ
		tɬ	dɮ	cç	ɟʝ	cʎ̥˔	ɟʎ˔	kʟ̝̊	ɡʟ̝

**Сложени согласки**
Незаградни	ʍ	w	ɥ	ɧ
Заградни	k͡p	ɡ͡b	ŋ͡m

Табелава содржи фонетски симболи што може да не се прикажат правилно кај некои прелистувачи. [Помош]

Онаму кајшто симболите се дадени во парови, „лев—десен“ претставува „безвучна—звучна“ согласка.

Исенчените полиња претставуваат неизводливи гласовни творби.

* Симболот го нема во МФА.

[1] Watson (2002:16)

[2] Recasens & Espinosa (2005:1)

[1]

[2]