Даскал Камче
Даскал Камче со вистинско име Камче Ников Поп-Ангелов[1] (околу 1790 — 1848) — македонски просветен деец, учител и печатар. Ја отворил една од првите печатници во Македонија, во екот на македонското просветителство и борбата против грцизмот, во првата половина на XIX век. Во чест на неговата печатарска дејност, печатницата во Кавадарци го носи неговото име.
Даскал Камче | ||
Роден | околу 1790 Корешница, Демиркаписко | |
---|---|---|
Починал | 1848 Ваташа, Кавадаречко |
Живот, учителско-просветна и творечко-книжевна дејност уреди
Роден е околу 1790 година во селото Корешница, близу Демир Капија во сиромашно семејство кое во почетокот на XIX век се доселува во кавадаречкото село Ваташа[2]. Во Ваташа го започнува своето школување, кое набргу го напушта поради материјалните тешкотии и самоучки го совладвуа писмото[2]. Бидејќи бил природно надарен за пеење, станал црковен певец во ваташката црква. Во текот на 1827/1828 година престојувал во Света Гора, каде што го научил грчкиот јазик и го усовршил црковното пеење[2]. Престојувал и во Србија, од каде што набавил учебникарска литература[2]. По враќањето во Македонија, станал учител (наусничар) во Ваташа, каде што останал со извесни мали прекини до крајот на својот живот[2]. Поради своето учителско занимање и дејност, тој го добил прекарот даскал по кој бил познат додека бил жив, а тоа останало и како дел од неговиот личен идентитет и подоцна во македонската историја и историографија. Го предводел народното незадоволство против грчкото свештенство и бил иницијатор за изградба на ново училиште одвоено од црквата ,а истовремено одржувал врски со архимандритот Теодосиј Синаитски[2]. Ги насочувал луѓето од Тиквешијата при патувањето во Света Гора и за да им го олесни патувањето и престојот таму, составил опис на светогорските манастири под наслов „Кратко описание двадесјат манастиреј обретајуштесја во Светој Гору Атонској“, кој бил објавен од Теодосиј Синаитски во февруари 1839 година[3]. Книгата е напишана на црковнословенски јазик, а само описот на манастирот Зограф е на македонски народен јазик. Според Марин Дринов, книгата била превод од сличен грчки текст[4], но тоа не го намалува значењето и фактот дека Даскал Камче имал творечки обиди, меѓу кои делумно и на народен македонски јазик во екот на македонското просветителство на почетокот на XIX век.
Печатарска дејност уреди
Со материјална помош од кавадаречкиот богатник Јовко Марков и од Теодосиј Синаитски, тајно ја отворил познатата Ваташка печатница во 1836 година, една од првите во Македонија, набавувајќи го печатарскиот материјал во Белград[4]. Сместена во неговиот дом, печатницата почнала да печати мали книшки. Нејзината работа ќе биде оневозможена во моментот кога ќе биде откриена од грчкото свештенство. Сепак, таа благовремено е префрлена во Солун од страна на Синаитски во 1839 и таму продолжува да работи сè до 1842 година, кога изгорела во подметнат пожар[4]. Во 1847 година, Даскал Камче, повторно потпомогнат од Јовко Марков, купува во Белград букви за нејзината обнова, но тоа му создава нови непријатности[4]. Смртта во 1848 година го спасува од поголеми малтретирања[4].
Наводи уреди
- ↑ Тодоровски, д-р Томислав. Македонија - настани, личности, дела. Општ книжевно-историски прирачник. „Матица македонска“, Скопје-Мелбурн, 1999. стр.226
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Тодоровски, д-р Томислав. Македонија - настани, личности, дела. Општ книжевно-историски прирачник. „Матица македонска“, Скопје-Мелбурн, 1999. стр.92
- ↑ Тодоровски, д-р Томислав. Македонија - настани, личности, дела. Општ книжевно-историски прирачник. „Матица македонска“, Скопје-Мелбурн, 1999. стр.92-93
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Тодоровски, д-р Томислав. Македонија - настани, личности, дела. Општ книжевно-историски прирачник. „Матица македонска“, Скопје-Мелбурн, 1999. стр.93