Википедија

Јакутија

Јакутија, офиц. „Република Саха (Јакутија)“ (руски: Респу́блика Саха́ (Яку́тия); јакутски: Саха Өрөспүүбүлүкэтэ) е федерален субјект на Русија (република).

Република Саха (Јакутија)
Република
Республика Саха (Якутия)
Друга транскр.
 • јакутскиСаха Өрөспүүбүлүкэтэ
Знаме на Република Саха (Јакутија)
Знаме
Грб на Република Саха (Јакутија)
Грб
Химна: Химна на Република Саха
ДржаваРусија
Федерален округДалекуисточен[1]
Економски регионДалекуисточен[2]
Главен градЈакутск[3]
Управа
 • ОрганСобрание (Ил Тумен)[4]
 • Претседател[4]Егор Борисов[5]
Површина[6]
 • Вкупно3.083.523 км2 (1,190,555 ми2)
Ранг1
Население (2010 Census)Федерална служба за државна статистика (2011). „Всероссийская перепись населения 2010 года. Том 1“. Всероссийская перепись населения 2010 года. Федерална служба за државна статистика. Посетено на June 29, 2012.</ref>
 • Вкупно958.528
 • проц. од (2018)[7]964.330 (+0,6%)
 • Ранг55
 • Густина0,31/км2 (0,81/ми2)
 • Градскo64,1%
 • Селска35,9%
Часовен појас[8] (UTC+9)
ISO 3166RU-SA
Рег. таб.14
Службени јазицируски;[9] јакутски; јазиците на помалите народности на север се службени во нивните подрачја[10]
Мреж. местоhttp://www.sakha.gov.ru/

Географија уреди

45% од Јакутија е прекриена со тајга, а северните делови се со тундра.

Часовен појас уреди

Јакутија има 3 различни појси:

  1.  
    Јакутски појас (YAKT/YAKST). UTC+09:00 (YAKT)/+1000 (YAKST). Западно од реката Лена.
  2.  
    Владивосточки појас (VLAT/VLAST). UTC+10:00 (VLAT)/+1100 (VLAST). Помеѓу 127° ИГД и 140° ИГД.
  3.  
    Mагаданска часовен појас (MAGT/MAGST). UTC+11:00 (MAGT)/+1200 (MAGST). Источно од 140° IGD.

Реки уреди

Најголема река и воедно пловна е реката Лена (4.310 км), а други поголеми реки се:

Езера уреди

Има некаде повеќе од 700 езера во Јакутија, од кои најголеми се:

Планини уреди

Најголеми планини во Јакутија е Верхојанските Планини, кој се протега напоредно со реката Лена. На југот се наоѓаат и Становојските Планини.

Природни богатства уреди

јакутија е богата со нафта, гас, јаглен, дијаманти, злато, сребро, калај, волфрам и мн д-р. 99% од вкупните руски рудници на дијаманти се наоѓаат во Јакутија, односноa 25% од вкупнoто светско произвоство.

Клима уреди

Јакутија е позната по својата екстремна клима. Најладната температура во северната полутопка е измерена во Студениот Пол во Верхојанск, −67.8 °C во 1892 г, и Ојмјакон, каде температурата била пониска од −67,7 °C во 1933 г.

  • Просечна јануарска температура: −28 °C (брег) до −47 °C (Студен Пол).
  • Просечна јулска температура: +2 °C (брег) до +19 °C (централни делови).
  • Врнежи: 200 мм (централни делови) до 700 мм (источните планини во Јакутија).

Народности уреди

Според разните пописи (1936-2002) етничката структура во Јакутија изгледа вака:

1939 1959 1970 1979 1989 2002
Јакути 233.273 (56,5%) 226.053 (46,4%) 285.749 (43,0%) 313.917 (36,9%) 365.236 (33,4%) 432.290 (45,5%)
Долгани 10 (0,0%) 64 (0,0%) 408 (0,0%) 1.272 (0,1%)
Евенки 10.432 (2,5%) 9.505 (2,0%) 9.097 (1,4%) 11.584 (1,4%) 14.428 (1,3%) 18.232 (1,9%)
Евени 3.133 (0,8%) 3.537 (0,7%) 6.471 (1,0%) 5.763 (0,7%) 8.668 (0,8%) 11.657 (1,2%)
Јукагири 267 (0,1%) 285 (0,1%) 400 (0,1%) 526 (0,1%) 697 (0,1%) 1.097 (0,1%)
Чукчи 400 (0,1%) 325 (0,1%) 387 (0,1%) 377 (0,0%) 473 (0,0%) 602 (0,1%)
Руси 146.741 (35,5%) 215.328 (44,2%) 314.308 (47,3%) 429.588 (50,4%) 550.263 (50,3%) 390.671 (41,2%)
Украинци 4.229 (1,0%) 12.182 (2,5%) 20.253 (3,0%) 46.326 (5,4%) 77.114 (7,0%) 34.633 (3,6%)
Други 14.723 (3,6%) 20.128 (4,1%) 27.448 (4,1%) 43.695 (5,1%) 76.778 (7,0%) 58.826 (6,2%)

Галерија уреди

Наводи уреди

  1. ↑ Президент Российской Федерации. Указ №849 от 13 мая 2000 г. «О полномочном представителе Президента Российской Федерации в федеральном округе». Вступил в силу 13 мая 2000 г. Опубликован: "Собрание законодательства РФ", No. 20, ст. 2112, 15 мая 2000 г. (President of the Russian Federation. Decree #849 од May 13, 2000 „On the Plenipotentiary Representative of the President of the Russian Federation in a Federal District“. Стапил на сила May 13, 2000).
  2. ↑ Госстандарт Российской Федерации. №ОК 024-95 27 декабря 1995 г. «Общероссийский классификатор экономических регионов. 2. Экономические районы», в ред. Изменения №5/2001 ОКЭР. (Gosstandart of the Russian Federation. #OK 024-95 December 27, 1995 „Russian Classification of Economic Regions. 2. Economic Regions“, по измените на Amendment #5/2001 OKER. ).
  3. ↑ 3,0 3,1 Minahan, James (2002). Encyclopedia of the Stateless Nations: S-Z. Greenwood Publishing Group. стр. 1630ff.
  4. ↑ 4,0 4,1 Устав на Република Саха (Јакутија) 53.1
  5. ↑ Егор Афанасјевич Борисов — Портал на Република Саха ru
  6. ↑ „Сведения о наличии и распределении земель в Российской Федерации на 01.01.2019 (в разрезе субъектов Российской Федерации)“. Federal Service for State Registration, Cadastre and Cartography. Архивирано од изворникот на 9 February 2022. Посетено на 29 August 2023.
  7. ↑ „26. Численность постоянного населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года“. Федерална служба за државна статистика. Посетено на 23 јануари 2019.
  8. ↑ „Об исчислении времени“. Официальный интернет-портал правовой информации (руски). 3 June 2011. Посетено на 19 January 2019.
  9. ↑ Official throughout the Russian Federation according to Article 68.1 of the Constitution of Russia.
  10. ↑ Устав на Република Саха (Јакутија), Член 46

Надворешни врски уреди

Преземено од „https://mk.wikipedia.org/w/index.php?title=Јакутија&oldid=5106646“